MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ MESLEK ETİĞİ VE ETİK İKİLEM ALGILARI: ANTALYA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 50, 141 - 158, 01.01.2017

Hakan Özçelik Gülşah Gizem Angı

Öz

Muhasebe meslek mensupları ilişkili oldukları muhasebe bilgi kullanıcısı paydaşlarına karşı olan sorumluluklarıgereği, bilgi üretim süreçlerinde etik kurallara uygun davranmak zorundadırlar. Bu zorunluluk gereği etik kurallarla ilgili gerekli düzenlemeler ilgili otoriteler tarafından düzenlenmiştir.Etik kurallar düzenlenmiş olmasına rağmen, meslek mensupları karar süreçlerinde tartışılabilir doğrular arasındakikararsızlıktan yada kesin doğru bilinmesine rağmen kararı etkileyici faktörlerden dolayı, etik ikilem yaşayabilmektedirler.Bu çalışmada meslek mensuplarının etik ikilem görüşlerinin tespiti, etik ikileme neden olan faktörler ve etik ikilemi azaltıcı faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Amaç doğrultusunda; Antalya ilinde faaliyette bulunan muhasebe meslek mensuplarının görüşlerine yönelik ankete dayalı bir araştırma yapılmış ve elde edilen veriler çeşitliistatistiksel metotlarla test edilerek sonuçlar yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Etik, Meslek Etiği, Muhasebe Meslek Etiği, Etik İkilem

PROFESSIONAL ETHICS IN ATTITUDES OF ACCOUNTING PROFESSIONS AND PERCEPTIONS OF ETHICAL DILEMMA: THE CASE OF ANTALYA

Öz

Accounting professionals must act in an ethical manner in their related area as they deal with stakeholders. Theauthorities make regulations due to this necessity in ethical manner.Although the regulation made in ethics, sometimes decision makers have dilemma because of Ethics and the importance of ethical decision making have taken on increasing significance because of the pressures placed bystockholders and affected by some factors.The objective of this study was the evaluation of ethical dilemma of employee in different professions, factorswhich cause for dilemma, and the factors decreasing the dilemma. For this aim, the survey, which covers the accountants in Antalya region, was used and the data were analysed by statistical methods

Anahtar Kelimeler

Accounting, Ethics, Profession Ethics, Accounting Profession Ethics, Ethical Dilemma

Kaynakça

• Akın, Osman ve Özdaşlı, Kürşat, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Uymaları Gereken Etik İlkelere Uyma Düzeyine Yönelik Meslek Mensupları İle Meslek Yüksek Okulu Muhasebe Bölümü Öğren- cilerinin Algıları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, 2014.
• Alövsat, Müslümov ve Aras, Güler, “Türkiye’de Muhasebe ve Finansal Yönetim Uygulamalarında Etik Davra- nışları Etkileyen Faktörlerin Analizi”, XXI. Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, Bodrum, 2002.
• Aydın, İnayet Pehlivan, “Yönetsel Matematik ve Örgütsel Etik”, Pegem Yayıncılık, s.5, 2002.
• Aymankuy, Yusuf ve Sarıoğlan, Mehmet, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları ve Ba- lıkesir İli Merkezinde Bir Uygulama”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 8, Sayı 14, 2005.
• Bayrak, Sabahat, “İş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk’’, Beta Basım Yayın, İstanbul, 2001.
• Bilen, Abdülkadir, “Doğu Anadolu Bölgesindeki Muhasebe Meslek Mensuplarının Profilleri, Etik Kurallarına Ba- kışları ve Meslek Sorunları Üzerine Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 85, Ocak-Şubat, 2008.
• Cohen, Jeffrey R., Laurie W. Pant, David J. Sharp, “An Examination of Differences in Ethical Decision – Making Between Canadian Business Students and Accounting Professionals”, Journal of Business Ethics, Vol. 30, No. 4., 2001.
• Çetin, Ali Cüneyt ve Dağlı, Sevinç, “Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Etik Hakkındaki Görüşleri Üzerine Isparta İlinde Bir Araştırma’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 20, 2014.
• Çiçek, Hüseyin, vd., ‘’Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Bakış Açıları: Kırklareli İlinde Bir Araş- tırma’’, Tekirdağ SMMM Odası Sosyal Bilimler Dergisi, Temmuz, Sayı:2, 2013.
• Çiftçi Yavuz, ‘’Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği: Türkiye’deki Düzenlemeler ve Uluslararası Düzenlemelerle Karşılaştırılması’’, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Sayı: Eylül, 2003.
• Çubukçu, Sezen, “Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları Komitesi Düzenlemeleri Çerçevesinde Etik Eğiti- mine İlişkin Durum Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 12 (1), 2012.
• Daştan, Abdülkerim, “Etik Eğitiminin Muhasebe Eğitimindeki Yeri ve Önemi: Türkiye Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt 26, Sayı 1, 2009.
• Ergün, Halil ve Gül, Kudret, “Muhasebe Mesleği Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Algıla- nışı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 25, 2005.
• Fidan, Meral ve Subaşı, Şerife, “Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etik Algıları: İstanbul İli Örneği’’, Mu- hasebe ve Finansman Dergisi, Ekim, 2014.
• Fleming, D. M., Romanus, R. N. ve Lightner, S. M., “The Effect of Professional Context on Accounting Students’ Moral Reasoning” Issues in Accounting Education, 24(1), 2009.
• Güney, Selami ve Çınar, Orhan, “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin(SMMM) Etik Algıları: Erzurum Örneği”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 2012.
• Hacıhasanoğlu, Tansel, ‘’Sakarya İlinde Faaliyet Gösteren Bağımsız Muhasebecilerin Meslek Etiği Algılama Dü- zeylerine İlişkin Bir Araştırma’’, C.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, 2013.
• Kırlıoğlu, Hilmi ve Akyel, Nermin, ‘’Mesleki Etik ve Ülkemizde Muhasebe Denetimi’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 17, 2003.
• Kısakürek, Mustafa ve Alpan, Nesrin, “Muhasebe Meslek Etiği ve Sivas İlinde Bir Uygulama” MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 47, 2010.
• Kızıl, Cevdet, vd., ‘’Yalova İlinde İkamet Eden Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebe Etik Algısı’’, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 2015.
• Kutlu, Hüseyin, Ali, “Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma’’, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 63, Sayı 2, 2008.
• Kutluk, Filiz Angay ve Ersoy, Ayten, “Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma’’, Ege Akademik Bakış, Cilt: 11, Sayı: 3, Temmuz, 2011.
• Özkan, Azzem ve Hacıhasanoğlu, Özkan, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özellikleri ve Etik Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkiler”, Niğde Üniversitesi
• BF Dergisi, Cilt :5, Sayı: 2, 2012.
• Sakarya, Şakir – Kara, Suat, “Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 12 (18), 2010.
• Selimoğlu, Kardeş Seval, “Muhasebede Meslek Ahlakı Yaklaşımı”, III. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, ‘’Muhasebe Denetimi Mesleğinde Yetkiler, Sorumluluklar ve Meslek Ahlakı’’, İSMMMO Yayınları, İstanbul, 1997.
• Selimoğlu, Kardeş Seval, “Türk Muhasebe Uygulamalarında Etik”, Mali Çözüm, Kasım, Sayı 61, 2006.
• Ünsar, Agah, Sinan.- Hozer, Sinan, “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Ahlakına Ait Tutumlarının Belir- lenmesi: Edirne ili Örneği”, Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt: 49, Sayı: 571, 2012.
• Yalçın, Selçuk, “Muhasebe Meslek Mensupları ve İşletmelerin Etik Konusunda Tutumları: Türkiye Araştırması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim, 2011.
• Yıldız, Gülsevil, “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama”, Erciyes Üniver- sitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 36, Ağustos-Aralık, 2011.
• Yılmaz, Erdal, vd., “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Etik Algısı: Samsun Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak, 2015.