RİSK ODAKLI İÇ DENETİM UYGULAMALARINDA YABANCI ORTAKLIĞIN ETKİSİ: İMKB UYGULAMASI

Yıl 2013, Sayı: 39, 41 - 64, 01.03.2013

Ayşe N Yereli Suat Kara

Öz

İç denetim mesleği, ilk ortaya çıktığı yıllardan bu yana iş dünyasında yaşanan gelişmeler ve organizasyonlarınihtiyaçları doğrultusunda şekillenmiş ve gelişmiştir. İç denetimin içinde barındırdığı potansiyeli mevcut yaklaşımlarla yeteri kadar ortaya koyamaması, iç denetimin katma değerini arttıracak yeni yaklaşımların aranmasınasebep olmuştur. ABD’de 1940’lı yıllarda, Avrupa’da 1980’li yıllarda kurumsal kimlik kazanan iç denetim, ülkemizde 1995’ten sonra tanınmaya başlamıştır. Bu çalışmada iç denetim, risk yönetimi ve risk odaklı iç denetimile ilgili temel kavramlar açıklanmış, İMKB-İmalat Sanayi Endeksine kayıtlı şirketlerde, risk odaklı iç denetimuygulamalarında yabancı ortaklığın etkisinin, belirlenen hipotezler çerçevesinde, birbirinden anlamlı düzeydefarklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek üzere bir anket çalışmasına ve analize yer verilmiştir. Bu çalışma sonucunda, İMKB şirketlerinde risk odaklı iç denetim uygulamalarında, risk yönetim biriminin olması ve finansalrisk düzeyinin düşük olmasında yabancı ortaklık oranın yüksek düzeyde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, Risk Yönetimi, Risk Odaklı İç Denetim, Yabancı Ortaklık

RISK BASED INTERNAL AUDIT IN APPLICATIONS IS THE EFFECT OF FOREIGN PARTNERSHIP AND APPLICATION IN ISE

Öz

The profession of internal audit has developed and taken form according to the needs of organizations and developments in the business world since the years it first appeared. The failure of the internal audit to prove itsinherent potential with the existing approaches adequately gave rise to exploration of new approaches to increase the internal audit’s added value. While internal audit acquired corporate identity in the United States in the1940s and in Europe in the 1980s, it occured in our country after the year of 1995. In this study, basic consepts related with internal audit, risk management and risk based internal audit were discussed and for the corporates registered in the Manufacturing Index of ISE Istanbul Stock Exchange with or without a foreign partnership, a study of survey and its analyses were given in order to identify if they diversify from each other significantly within the framework of the hypotheses or not. As a result of this study, in the practices of risk-based internal auditing for the Istanbul Stock Exchange companies, it is concluded that high level of foreign partnership ratio has a great impact on the fact that risk management unit presents and the level of financial risk islow

Anahtar Kelimeler

Internal Audit, Risk Management, Risk Based Internal Audit, Foreign Partnership

Kaynakça

• Alptürk, Ercan, “Finans, Muhasebe ve Vergi Boyutlarında İç Denetim Rehberi”, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, 2008.
• Association of Insurance and Risk Managers, “A Risk Management Standard”, London, 2002.
• Avrupa Risk Yönetimi Dernekleri Federasyonu –FERMA, “Risk Yönetim Standardı”, http://www.fer- ma.eu/wp-content/uploads/2011/11/a-risk-management-standard-turkish-version.pdf, E.T.:12.02.2012
• Bierstaker, James Lloyd, Wright, Arnold, “Does the Adoption of a Business Risk Audit Approach Change :In- ternal Control Documentation and Testing Practies?” Internal Journal of Auditing, 2004, Vol: 8, s.67-78.
• Bolgün, K. Evren, Akçay, M. Barış, “Türk Finans Piyasalarında Entegre Risk Ölçüm ve Yönetim Uygula- maları-Risk Yönetimi”, Scala Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• COSO (Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission), “Enterprise Risk Management Integrated Framework Executive Summary”, 2004.
• Institute of Internal Auditors (IIA), “The Role of Internal Auditing in Enterprise-Wide Risk Management”, Global Headquarters, U.S.A., 2004.
• Kalaycı, Şerif, “SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri”, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2010.
• Kara, Suat, Yereli, Ayşe N. “İç Denetimde Risk Yönetimi ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası – İmalat Sana- yi Sektöründe Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 54, 2012, Nisan Sayısı, s. 65-86.
• Kara, Suat, “İç Denetimde Risk Yönetimi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme ABD, Yayınlanmamış Doktora Tezi, (Danışman: Doç. Dr. Ayşe N. Yereli), 2011.
• Kurnaz, Niyazi, Çetinoğlu, Tansel, “İç Denetim: Güncel Yaklaşımlar”, Umuttepe Yayınları, No: 33, Kocaeli, Moeller, Robert, “COSO Enterprise Risk Management: Understanding the New Integrated ERM Frame- work”, John Wiley & Sons, U.S.A., 2007.
• Moeller, Robert R., “Sarbanes Oxley and New Internal Auditing Rules”, John Wiley&Sons Ltd., Canada, Özsoy, Mehmet Tahir, “Risk Odaklı Denetim, ABD Uygulaması ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Active Dergisi, 2004, Mart- Nisan Sayısı, s.1-10.
• Pehlivanlı, Davut, “Modern İç Denetim-Güncel İç Denetim Uygulamaları”, Beta Basım Yayım, İstanbul, Pickett, K.H.Spencer, Pickett, Jennifer M., “Auditing for Managers: The Ultimate Risk Management Tool”, John Wiley&Sons Ltd., USA., 2005.
• Reding, Kurt F., Sobel, Paul J., Anderson, Urton L., Head, Michael J., Ramamoortı, Sridhar, Salamasick, Mark, “Internal Auditing: Assurance&Consulting Services”, Institute of Internal Auditors Research Foundation (II- ARF), USA., 2007.
• Sarens, Gerrit., Beelde De Ignace, The Relationship Between Internal Audit and Senior Management: A Qualita- tive Analysis of Expectations and Perceptions, Internal Journal of Auditing, 2006, Vol: 10, s. 219-241.
• Spira, Laura F., Page, Michael, Risk Management: The Reinvention of Internal Control and The Changing Role Of Internal Audit, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 2003, Vol: 16, No: 4, s. 640-661.
• The Institute of Internal Auditors-UK and Ireland, “Risk Based Internal Auditing”, Position Statement, 2003.
• Uzun, Ali Kamil, “İç Denetimin Etkinliğinde Başarı Faktörleri: Uygulama İçin Yol Haritası, Deloitte, 2008,
• İST., http://www.denetimnet.net/UserFiles/Documents/ Haberler/2008%2005%2029-KurumsalYonetimVeIcDe- netim- AKUSunum2 Basar% C4%B1Fak.pdf http://www.denetimnet.net/, E.T.:09.10.2011.
• Yereli, Ayşe N., Muhasebe Bilgi Sistemlerinin Risk Yönetimine Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 2007, Türmob Yayınları, s.16-32.