ANALYSIS OF DISCIPLINARY PENALTIES GIVEN TO PROFESSIONAL ACCOUNTANTS BEFORE AND DURING THE PANDEMIC: 2018 – 2021

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 68, 1 - 22, 12.01.2023

Esra Baş Meral Erol Fidan

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1100044

Öz

Law No. 3568, which was put into effect in 1989 in the accounting profession, constitutes the beginning
of the disciplinary rules regarding the members of the profession Professional accountants are
obliged to comply with professional standards and ethical codes while performing their professional
activities. Certified Public Accountant and Certified Public Accountant Law Disciplinary Regulation
aims to increase the number of professionals with high ethical values and to establish the trust in the
professional organization, rather than punishing the members of the profession more. The aim of this
study is to examine the disciplinary penalties given by the professional chambers within the scope
of the regulation between 2018-2021. Disciplinary penalties in the study were evaluated in terms of
the type of punishment, period of issue, the geographical region of the chamber where the member
of the profession is registered, the number of penalties given to a member of the profession at a time,
whether the penalty was given before or during the pandemic period and the title of the professional.
In the study, disciplinary penalties announced on the website of the Union of Chambers of Certified
Public Accountants of Turkey between the years 2018-2021 were used. The collected data in the study
were evaluated by content analysis and the numerical data of the selected variables were analyzed via
a SPSS program. While there was an increase in the number of penalties received by the members
of the profession in 2020 and 2021, i.e., the pandemic period, no statistically significant difference
was observed as a result of the test. In addition, it has been determined that there is no statistically
significant difference as a result of the analyzes made in all of the penalties given to the members of
the profession and other variables (title, geographical region, period).

Anahtar Kelimeler

Disciplinary Penalties, Professional Accountant, Pandemic

PANDEMİ ÖNCESİ VE PANDEMİ DÖNEMİNDE MUHASEBE MESLEK MENSUPLARINA VERİLEN DİSİPLİN CEZALARININ ANALİZİ: 2018-2021 DÖNEMİ

Öz

Muhasebe mesleğinde 1989 yılında yürürlüğe konulmuş olan 3568 Sayılı Kanun meslek mensupları
ile ilgili disiplin kurallarının başlangıcını oluşturmaktadır. Muhasebe meslek mensuplarının
yürürlükteki mesleki standartlar ile etik ilkeler dışına çıkan faaliyetleri varsa bunlar disiplin cezaları
kapsamına girmektedir. Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu
Disiplin Yönetmeliği’nin amacı meslek mensuplarına daha çok ceza vermekten ziyade, etik değerleri
yüksek olan meslek mensubu sayısını artırmak ve meslek örgütüne olan güveni oluşturmaktadır. Bu
çalışmanın amacı, bu yönetmelik kapsamında 2018-2021 yılları arasında meslek odaları tarafından
yönetmelik kapsamında verilen disiplin cezalarını incelemektir. Meslek mensuplarına verilen disiplin
cezaları; cezanın türü, verildiği dönem, meslek mensubunun kayıtlı olduğu odanın bulunduğu coğrafi
bölgesi, tek seferde bir meslek mensubuna verilen ceza sayısı, cezanın pandemi öncesi ya da pandemi
döneminde verilmiş olması ve unvanları açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada 2018-2021 yılları arasında Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği
(TÜRMOB) internet sayfasında ilan edilmiş disiplin cezaları kullanılmıştır. Çalışmada derlenen
veriler içerik analizi ile değerlendirilmiş ve belirlenen değişkenlere ait sayısal veriler SPSS programı
yardımıyla analiz edilmiştir. Pandemi dönemi olan 2020 ve 2021 yıllarında meslek mensuplarına
verilmiş olan cezalarda sayısal olarak artış olduğu görülmekle birlikte yapılan test sonucunda
istatistiki olarak anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Ayrıca meslek mensuplarına verilen cezalar ile
diğer değişkenlerin (unvan, coğrafi bölge, dönem) tamamında yapılan analizler sonucunda istatistiksel
olarak anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Disiplin Cezaları, Muhasebe Meslek Mensubu, Pandemi, Disciplinary Penalties, Professional Accountant, Pandemic

Kaynakça

• Aslan, Ü. ve Özdemir, G. (2020). Muhasebe meslek mensuplarının almış oldukları disiplin cezalarının 2009-2019 yılları arasındaki durumu üzerine bir inceleme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. 22(Özel Sayı), 162-175.
• Banar, K. ve Aslan, Ü. (2009). Muhasebe meslek mensuplarının almış oldukları disiplin cezaları üzerine bir araştırma (2000–2008 dönemi). Muhasebe ve Finansman Dergisi, (44), 91-110.
• Baranek, D., & Kinory, E. (2020). Statewide adoption of the aıcpa code of professional conduct: a review of recent AICPA disciplinary actions. Accounting and Finance Research, 9(1), 16-27.
• Buyruk Akbaba, A. N., ve Bulut, N. (2021). Pandemi sürecinde muhasebe meslek mensuplarının mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. International European Journal of Managerial Research Dergisi, 5(Özel Sayı1), 35 – 48.
• Coşkun, R. Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı (5. baskı). Sakarya Kitabevi.
• Dursun, G. D. (2019). Muhasebe meslek mensuplarının almış oldukları disiplin cezalarının cinsiyet ve mesleki unvan açısından analizi: 2008 – 2017 dönemi. Maliye ve Finans Yazıları. 111, 387-402.
• Ekergil, V. (2016). Muhasebe meslek mensuplarının etik-disiplin ilişkisi ve yıllar itibariyle disiplin cezası analizi: 1993-2015. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(22), 363-402.
• Ekergil, V. (2017). İstanbul SMMM odasında kayıtlı muhasebe meslek mensuplarına verilen disiplin cezalarının suç dağılımı ve analizi: 2008-2015. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(18), 328- 352.
• Ekergil, V., Çavuş, G. ve Kodalak E. (2016). Türkiye’de TÜRMOB ile Birleşik Krallık ACCA’da muhasebe meslek mensuplarının disiplin süreci ve iki birlik arasındaki disiplin sürecinin karşılaştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(3), 107-137.
• Garmilis, G., & Stokes, L. (2007). Convergence of the disciplinary process of accounting organization? a compatison between the united states and france american. Accounting Association Annual Meeting, 5-8 Ağustos, Chicago.
• Gül, H. (2016). Muhasebe meslek mensuplarının almış oldukları disiplin cezalarının kayıtlı olunan oda, unvan ve cinsiyet açısından değişimi: 2001-2015 dönemi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 44-62.
• Gül, H. (2017). Muhasebe meslek mensuplarının almış oldukları disiplin cezaları üzerine ampirik bir çalışma. Social Sciences Studies Journal. 3(12), 2357-2368.
• Gül, M. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının 2000–2019 yılları itibariyle almış oldukları disiplin cezalarının analizi. Journal of Social and Humanities Sciences Research. 8(68), 933-941. http://dx.doi.org/10.26450/ jshsr.2357
• Günal, Y. (1958). Disiplin cezaları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 13 (2), 190-211.
• Güney, C. (2020). Serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik kanunu disiplin yönetmeliği çerçevesinde muhasebe meslek mensuplarına verilen “disiplin cezaları” üzerine bir araştırma (2017-2019). Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi. 2 (1), 22-43.
• Güngör Karyağdı, N. ve Yolci, M. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde muhasebe derslerinin uzaktan eğitimle verilmesine yönelik bir çalışma: ağrı ibrahim çeçen ve bitlis eren üniversitesinde bir araştırma. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi. 2 (2), 237-257, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1708042
• Karabınar, S. ve Çevik, Z. (2018). Bir muhasebe meslek odasında 2008-2013 yıllarında verilen disiplin cezalarının yapısal analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. (77), 69-90.
• Korukoğlu, A. (2020). TÜRMOB disiplin kurulu’nca alınan kararlara ilişkin bir araştırma: 2011-2019 dönemi. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi. 11(2), 73-96.
• Leonard, V. M., Belanger, C. H., & Wardley, L. J. (2016). Examining the ethical behavior of ontario chartered accountants: a longitudinal review of the disciplinary process, Accounting Perspectives, 15(3), 169-199.
• Papadopoulou, S., & Papadopoulou Papadopoulos, I. (2020). Second language learners “read” picture-books: a first attempt in greek education. Paper of the 6th International Conference on Second Language Studies, 17-18 April, Dubai.
• Resmi Gazete, (1989). Sayı: 20194, (Tarih 1.06.1989), Serbest muhasebecilik, serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik kanunu, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20194.pdf
• Resmi Gazete, (2000). Sayı No: 24216, (Tarih: 31.10.2000), Serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik kanunu disiplin yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2000/10/20001031.htm#9
• Resmi Gazete, (2007). Sayı No: 26675, (Tarih: 19.10.2007), Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin mesleki faaliyetlerinde uyacakları etik ilkeler hakkında yönetmelik, https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2007/10/20071019-8.htm.
• Selimoğlu, S., Cengiz, A. A., Özdemir, A., ve Yalı, B. (2021). Covid-19 ile birlikte muhasebe mesleğindeki stresin yeni halleri. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, (63), 1-18.
• Swahn Mah, L. C. (2018). Uunderstanding the public and private interest roles of professional accounting bodies’ disciplinary processes: a review of the australian experience. (Yayınlanmamış doktora tezi). RMIT University, Australia.
• Taşçı, D. (2019). İşletme Anabilim Dalı Türkiye’de Muhasebe Mesleği, Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Sorunları ve Beklentileri: Kars- Ardahan- Iğdır İllerinde Bir Araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kafkas Üniversitesi.
• TC Sağlık Bakanlığı, (2022). Covid-19 bilgilendirme platformu, https://covid19.saglik.gov.tr/TR,66494/pandemi. html
• TDK, (2022). https://sozluk.gov.tr/.
• Topcu, N., ve Demirkol, V. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin muhasebe meslek elemanları üzerindeki etkisi: yalova örneği. Journal of Academic Value Studies, 7(3), 344-353.
• TÜRMOB, (2011). Odalar arası uygulama birlikteliği: haksız rekabet işlemleri ve disiplin işlemleri. TÜRMOB Yayınları: 422.
• TÜRMOB, (2021). Muhasebe meslek mensupları için etik kurallar el kitabı. TÜRMOB Yayınları.
• TÜRMOB, (2022a). Meslek mensubu dağılım tablosu. https://turmob.org.tr/istatistikler/c8172e63-2bef-4919- a863-86e403bfdf0a/meslek-mensubu-dagilim-tablosu--sm-smmm-
• TÜRMOB, (2022b). Meslek mensubu eğitim tablosu. https://turmob.org.tr/istatistikler/b074a3e0-6282-41ef- 8dd6-526e9f2ed59e/meslek-mensubu-egitim-tablosu
• TÜRMOB, (2022c). Çalışanların kütüğe kayıtlı olanlar-olmayanlar özet tablosu. https://turmob.org.tr/istatistikler/ 72930aad-2c4a-4592-b492-6b5f4df1c503/calisanlarin-kutuge-kayitli-olanlar---olmayanlar-ozet-tablosu
• Yaşar, A. (2016). Muhasebe meslek mensuplarının mesleki kurallara duyarlılığının cinsiyet yönünden karşılaştırılması: 2001-2015 disiplin cezaları yönünden bir inceleme. Journal of Human Sciences. 13(2), 3413-3428.
• Zhang Y. & Wildemuth, B. M, (2009). Qualitative analysis of content. Wildemuth B. (Ed.), In Applications of social research methods to questions in information and library science (pp. 308–319). Westport, CT.