MÜZAKERECİ DEMOKRASİ ve UYGULAMA YÖNTEMİ OLARAK “VATANDAŞ JÜRİLERİ” YAKLAŞIMI

Yıl 2015, Sayı: 6, 1 - 39, 15.01.2016

Dr. Serhat Altınkök

Öz

Batının temsili demokrasilerinde kamusal alanın yerine getirdiği işlev,
siyaset bilimcilerin uzun süredir üzerinde çalıştığı bir konudur. Seçilmiş
temsilciler ve seçmenler arasındaki yabancılaşma, medya ve özel şirketlerin
kamuoyu ve kamu kuruluşları üzerindeki etkisi, toplumsal gruplar
arasındaki kültürel ve diğer alanlarda yaşanan bölünmüşlüklerle ilgili
kaygılar araştırmacılar tarafından sıklıkla dile getirilmektedir. Bu bağlamda,
doğrudan demokrasi ile benzerlikler taşıyan müzakereci demokrasi
modeli, bu türden kaygıların giderilmesinde, devlette kurumların ve
kuralların oluşturulmasında ve her türlü sorunun çözümünde karşılıklı
görüşmeyi ve katılımı esas alır. Müzakereci demokrasinin uygulama modellerinden
biri olan vatandaş jürileri yaklaşımı da esas olarak vatandaşların
kamusal karar alma süreçlerine katılımına vurgu yapmaktadır. Bu
makale, liberal demokrasiye siyasal katılım noktasında getirilen eleştirilere
çözüm olarak önerilen müzakereci demokrasi ve vatandaş jürileri
yaklaşımının anlaşılabilirliğinin artırılmasına yönelik teorik tartışmalar
üzerine odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzakereci demokrasi, vatandaş jürileri, kamusal alan, siyasal katılım

Kaynakça

• ABELSON Julia, FOREST Pierre-Gerlier, EYLES John, SMITH Patricia,
• MARTIN Elisabeth ve GAUVIN Francois-Pierre, “Deliberations about
• Deliberative Methods: Issues in the Design and Evaluation of Public
• Participation Processes”, Social Science and Medicine, S. 57, No. 2, 2003.
• ARDENT Hannah, İnsanlık Durumu (çev. Bahadır Sina Şener), İstanbul,
• İletişim Yay., 1994.
• ARMOUR Audrey, “‘The Citizens’ Jury Model Of Public Participation:
• A Critical Evaluation”, içinde RENN Ortwin, WEBLER Thomas ve
• WIDEMANN P. (Eds.), Fairness and Competence in Citizen Participation,
• Dordrecht, Kluwer Academic Publishers, 1995.
• BARBER Benjamin, Güçlü Demokrasi (Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı
• Siyaset) (çev. Mehmet Beşikçi), İstanbul, Ayrıntı Yay., 1995.
• BELL Daniel A., “Democratic Deliberation: The Problem of
• Implementation”, içinde MACEDO Stephen (Ed.), Deliberative Politics:
• Essays on Democracy and Disagreement, New York, Oxford University
• Press, 1999.
• BELLAMY Richard, Political Constitutionalism: A Republican Defense
• of the Constitutionality of Democracy, New York, Cambridge University
• Press, 2007.
• BENHABIB Seyla (Ed.), Müzakereci Bir Demokratik Meşruiyet Modeline
• Doğru: Demokrasi ve Farklılık-Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya
• Açılması (çev. Zeynep Gürata ve Cem Gürsel), İstanbul, Dünya Yerel ve
• Demokrasi Akademisi Yayını (WALD), 1999a.
• BENHABIB Seyla, Modernizm, Evrensellik ve Birey (çev. M. Küçük),
• İstanbul, Ayrıntı Yay., 1999b.
• BOHMAN James, “Citizenship and Norms of Publicity”, Political Theory,
• S. 27, No. 2, 1999, s. 176-202.
• BOHMAN James, “Survey Article: The Coming of Age of Deliberative
• Democracy”, Journal of Political Philosophy, S. 6, No. 4, 1998.
• COHEN Joshua, Müzakereci Bir Demokratik Meşruiyet Modeline
• Doğru: Demokrasi ve Farklılık-Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya
• Açılması (çev. Zeynep Gürata ve Cem Gürsel), İstanbul, WALD Yayınları,
• -
• COHEN Joshua, “Deliberation and Democratic Legitimacy”, içinde
• HAMLİN Alan ve PETTIT Philip (Eds.), The Good Polity, Cambridge,Basil Blackwell, 1989.
• CROSBY Ned, KELLY Janet M. ve SCHAEFER Paul, “Citizens’ Panels: a
• New Approach to Citizen Participation”, Public Administration Review,
• S. 46, 1986.
• CUNNINGHAM Frank, Theories of Democracy: A Critical Introduction,
• Psychology Press, Routledge Contemporary Political Philosophy, 2002.
• DEMİR Nesrin, “Demokrasinin Temel İlkeleri ve Modern Demokrasi
• Kuramları”, Ege Akademik Bakış, S. 10, No. 2, 2010.
• ERDOĞAN Mustafa, “Müzakereci Demokrasi ve Sınırları”, İstanbul
• Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (10. Yıl’a Armağan), S. 11,
• No. 22, 2012.
• EVANS Sara M. ve BOYTE Harry C., Free Spaces: The Sources of
• Democratic Change in America, New York, Harper and Row, 1992.
• FOX James C. ve MILLER Hugh, Postmodern Public Administration:
• Toward Discourse, USA, Sage Publications, 1995.
• GALSTON William A., “Diversity, Toleration, and Deliberative Democracy:
• Religious Minorities and Public Schooling”, içinde MACEDO Stephen
• (Ed.), Deliberative Politics: Essays on Democracy and Disagreement,
• New York, Oxford University Press, 1999.
• GORZ Andrê, Yaşadığımız Sefalet (çev. Nilgün Tutal), İstanbul, Ayrıntı
• Yay., 2001.
• GOULD Carol, “Çeşitlilik ve Demokrasi: Farklılıkların Temsili” (çev.
• Zeynep Gürata vd.), içinde BENHABIB Seyla (Ed.), Demokrasi ve
• Farklılık, İstanbul, Demokrasi Kitaplığı (WALD), 1999.
• GREIFF Pablo De, “Deliberative Democracy and Group Representation”,
• Social Theory and Practice, S. 26, No. 3, 2000.
• GUTMANN Amy ve THOMPSON Dennis Frank, Why Deliberative
• Democracy, New Jersey, Princeton University Press, 2004.
• HABERMAS Jurgen, Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (çev. Tanıl Bora
• ve Mithat Sancar), İstanbul, İletişim Yay., 2010.
• HABERMAS Jurgen, Kamusal Alan (der. M. Özbek), İstanbul, Hil
• Yayınları, 2004.
• HABERMAS Jurgen, “Öteki” Olmak, “Öteki”yle Yaşamak: Siyaset
• Kuramı Yazıları (çev. İlknur Aka). İstanbul, YKY, 2002a.
• HABERMAS Jurgen, Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akıbeti (çev.Medeni Beyaztaş), İstanbul, Bakış, 2002b.
• HABERMAS Jurgen, İletişimsel Eylem Kuramı, I-II (çev. M. Tüzel),
• İstanbul, Kabalcı Yayınevi, 2001.
• HABERMAS Jurgen, Theory of Law and Democracy (çev. William Rehg),
• Cambridge, MIT Press, 1998.
• HARTZ-KARP Janette ve BRIAND Michael K., “Institutionalizing
• Deliberative Democracy”, Journal of Public Affairs, S. 9, 2009, s. 125-41.
• HASDEMİR Tuba Arsak ve COŞKUN Mustafa Kemal, “Kamusal Alan ve
• Toplumsal Hareketler”, AÜSBF Dergisi, S. 63, No. 1, 2008, s. 121-49.
• HUITEMA Dave, KERKHOF Marleen van de ve PESCH Udo, “The
• Nature of the Beast: Are Citizens’ Juries Deliberative or Pluralist?”, Policy
• Sciences, S. 40, 2007, s. 287-311.
• KENYON Wendy, NEVIN Ceara ve HANLEY Nick, “Enhancing
• Environmental Decision-Making Using Citizens’ Juries”, Local
• Environment, S. 8, No. 2, 2003, s. . 221-32.
• KNIGHT Jack ve JOHNSON James, “Aggregation and Deliberation: On
• the Possibility of Democratic Legitimacy”, Political Theory, S. 22, No. 2,
• , s. 277-96.
• KYMLICKA Will, “Yükümsüz Özne”, içinde BERTEN Andre, SILVEIRA
• Pablo da ve POURTOIS Herve (Eds.), Liberaller ve Cemaatçiler (çev. B.
• Demir), Ankara, Dost Kitabevi, 2006.
• LACLAU Ernesto ve MOUFFE Chantal, Hegemonya ve Sosyalist Strateji
• (Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru) (çev. Ahmet Kardam),
• İstanbul, İletişim Yay., 2008a.
• LEWIS Robert S., “Citizen Leagues: Free Spaces of Deliberative
• Democracy”, National Civic Review, S. 83, No .4, 1994, s. 469-78.
• LIJPHART Arend, Demokrasi Motifleri (Otuzaltı Ülkede Yönetim
• Biçimleri ve Performansları) (çev. Güneş Ayaş ve Utku Umut Bulsun),
• İstanbul, Salyangoz Yay., 2006.
• MOUFFE Chantal, Siyasal Üzerine (çev. Mehmet Ratip), İstanbul, İletişim
• Yay., 2010.
• MOUFFE Chantal, “Deliberative Democracy or Agonistic Pluralism?”,
• Social Research, S. 66, No. 3, 1999, s. 745-58.
• MOUFFE Chantal, Siyasetin Dönüşü (çev. Fahri Bakırcı ve Ali Çola),
• Ankara, Epos Yay., 2008. ÖZALP Ahmet, “Liberal Demokrasinin Derinleştirilmesi Gereği ve
• Müzakereci Demokrasi”, Uluslararası Davraz Kongresi, Süleyman
• Demirel Üniversitesi (24-27 Eylül 2009), idc.sdu.edu.tr/tammetinler/ demokrasi/
• demokrasi17.pdf.
• ÖZBEK M., “Giriş: Kamusal Alanın Sınırları”, içinde HABERMAS Jurgen
• (der. M. Özbek), Kamusal Alan, İstanbul, Hil Yayınları, 2004.
• PENNNINGTON Mark, “Democracy and the Deliberative Conceit”,
• Critical Review, S. 22, No. 2-3, 2010.
• POGGI Gianfranco, Çağdaş Devletin Gelişimi (çev. Ş. Kut ve B. Toprak),
• İstanbul, Hürriyet Vakfı Yayınları, 1991.
• RYAN Alan, “In a Conversational Idiom”, Social Research, S. 65, No. 3,
• -
• SCHMIDT Anfred G., Demokrasi Kuramlarına Giriş (çev. M. Emin
• Köktaş), 2. Baskı, Vadi Yayınları, Ankara, 2000.
• SİTEMBÖLÜKBAŞI Şaban, “Liberal Demokrasinin Çıkmazlarına Çözüm
• Olarak Müzakereci Demokrasi”, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, S.
• , 2005.
• SMITH Graham ve WALES Corinne, “Citizens’ Juries and Deliberative
• Democracy”, Political Studies, S. 48, No. 1, 2000.
• SMITH Graham ve WALES Corinne, “The Theory and Practice of Citizens’
• Juries”, Policy and Politics, S. 27, No. 3, 1999.
• WALZER Michael, “Deliberation, and What Else?”, içinde MACEDO
• Stephen (Ed.), Deliberative Politics: Essays on Democracy and
• Disagreement, New York, Oxford University Press, 1999.
• WARD Hugh et al. “Open Citizens’ Juries and the Politics of Sustainability”,
• Political Studies, S. 51, No. 2, 2003.
• YOUNG Iris Marison, İletişim ve Öteki: Müzakereci Demokrasinin
• Ötesinde (çev. Zeynep Gürata ve Cem Gürsel), İstanbul, WALD Yayınları,
• -