SİYASİ SORUMLULUK KURUMUNUN HÜKÜMET SİSTEMLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, Sayı: 8, 269 - 299, 26.01.2017

Abbas Kılıç

https://doi.org/10.18771/mdergi.288139

Cited By: 3

Öz

Temsil
terimi, siyasi ve hukuki yönlü olmak üzere iki anlama sahiptir. Siyasi temsil
kurumu, siyaset bilimi ve anayasa hukukunun en önemli konularındandır. Temsil
zinciri kavramı asil ile vekil arasında siyasi bir bağ kurmaktadır. Bu ilişki
siyasi temsil ve hesap verme sorumluluğu açısından değerlendirilmeyi
gerektirmektedir. Buna göre, bu makalede başta parlamenter sistem ve başkanlık
sistemi olmak üzere bu konu hükümet sistemleri açısından ele alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Temsil, siyasi temsil, sorumluluk, asil-vekil, vekalet teorisi, temsil zinciri, hesap verme sorumluluğu, hükümet sistemleri

Kaynakça

• ALDIKAÇTI Orhan, Modern Demokrasilerde ve Türkiye’de Devlet Başkanlığı, İstanbul, Kor Müessesi, 1960.
• ARSEL İlhan, Türk Anayasa Hukuku’nun Umumi Esasları (Birinci Kitap: Cumhuriyetin Temel Kuruluşu), Ankara, Mars Matbaası, 1965.
• ARMAĞAN Servet, 1961 Anayasası ve Bakanlar Kurulu, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1978.
• ATAR Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, 5. Baskı, Konya, Mimoza Yayınları, 2009.
• BAŞGİL Ali Fuat, Esas Teşkilat Hukuku: Türkiye Siyasi Rejimi ve Anayasa Prensipleri, Cilt I, İstanbul, Baha Matbaası, 1960.
• BEYME Klaus von, Parliamentary Democracy, London, Macmillan Press Ltd., 2000.
• BIRCH Anthony H., Representative and Responsible Government, London, Unwin University Books, 1969.
• CHEİBUB Jose Antonio/ LİMONGİ Fernando, “Legislative-Executive Relations”, Comparative Constitutional Law (Edited by Tom Gingsburg and Rosalind Dixon), Cheltanham, Edward Elgar Publishing, 2011, s. 211-233.
• ÇAĞLAR Bakır, Anayasa Bilimi: Bir Çalışma Taslağı, İstanbul, BFS Yayınları, 1989.
• DERBİL Süheyp, İdare Hukuku, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1959.
• DURAN Lütfi, Türkiye Yönetiminde Karmaşa, İstanbul, Çağdaş Yayınları, 1988.
• DUVERGER Maurice, Siyasal Rejimler, (Çeviren: Teoman Tunçdoğan), İstanbul, Sosyal Yayınları, 1986.
• ELGIE Robert, The Role of the Prime Minister in France, 1981-91, London, The Macmillan Press, 1993.
• ERDİL Kürşat, Parlamenter Rejimlerde ve Ülkemizde Bakanlar Kurulunun Siyasi Sorumluluğu, Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1992.
• ERDOĞAN Mustafa, Anayasal Demokrasi, 7. Baskı, Ankara, Siyasal Kitabevi, 2005.
• ERDOĞAN Mustafa, Anayasa Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Orion Kitabevi, 2009.
• EROĞUL Cem, Çağdaş Devlet Düzenleri, 5. Bası, Ankara, Kırlangıç Yayınevi, 2006.
• EROĞUL Cem, “Cumhurbaşkanının Denetim İşlevi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1978, Cilt: 38, Sayı 1-2’den Ayrı Bası, Sevinç Matbaası, Ankara 1979, s. 35-57.
• ESEN Bülent Nuri, Anayasa Hukuku-Genel Esaslar, Ankara, Ayyıldız Matbaası, 1970.
• EVCİMEN Günsev, “Başkanlık Hükümeti Sistemi: “Ratio Politica”sı ve Türkiye” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1992, Cilt: 47, Sayı: 1, s. 317-334.
• FINER S. E., Comparative Government, London, 1970.
• FINER S. E.- BOGDANOR, Vernon- RUDDEN Bernard, Comparing Constitutions, Oxford, Oxford University Press, 1995.
• GÖNENÇ Levent, “Türkiye’de Hükümet Sistemi Değişikliği Tartışmaları Olanaklar ve Olasılıklar Üzerine Bir Çalışma Notu” Başkanlık Sistemi içinde, (Yayına Hazırlayan: Teoman ERGÜL), Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayını, 2005, s. 1-12.
• GÖNENÇ Levent, "Hükümet Sistemi Tartışmalarında "Başkanlı Parlamenter Sistem" Seçeneği”, Güncel Hukuk Dergisi, Yıl: 2007, Sayı: 8- 44, s. 39-43.
• GÖZE Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 11. Bası, İstanbul, Beta Basım, 2007.
• GÖZLER Kemal, Devlet Başkanları: Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi, Ekin Kitabevi, Bursa 2001
• GÖZLER Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, 12. Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi, 2008.
• GÖZLER Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Bursa, Ekin Kitabevi, 2010.
• GÜNEŞ Turan, Parlemanter Rejimin Bugünkü Manası ve İşleyişi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1956.
• HEKİMOĞLU Mehmet Merdan, Anayasa Hukukunda Karşılaştırmalı “Demokratik Hükümet Sistemleri” ve Türkiye, Ankara, Detay Yayıncılık, 2009.
• HEYWOOD Andrew, Siyasetin ve Uluslararası İlişkilerin Temel Kavramları, (Çeviren: Fahri Bakırcı), Ankara, BB101 Yayınları, 2016.
• HELMS Ludger, “The Changing Parameters of Political Control in Western Europe” , Parliamentary Affairs, 2006, Vol: 59, No: 1, s. 78-97.
• İBA Şeref, Parlamenter Denetim, Bilgi Yayınevi, Ankara 1997.
• KARAMUSTAFAOĞLU Tunçer, Yasama Meclisinde Komisyonlar, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1965.
• KARAMUSTAFAOĞLU Tunçer, Yasama Meclislerini Fesih Hakkı, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1982.
• KITROSSER Heidi, “The Accountable Executive”, Minnesota Law Review, 2000, Vol: 93, s. 1741-1777.
• KUBALI Hüseyin Nail, Anayasa Hukuku Dersleri: Genel Esaslar ve Siyasi Rejimler, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1971.
• LIJPHART Arend, Çağdaş Demokrasiler, (Çeviren: Ergun Özbudun-Ersin Onulduran), Ankara, Yetkin Yayınları, 1995.
• LOEWENSTEİN Karl, Political Power and the Governmental Process, 2. İmpresson, Chicago, The University of the Chicago Press, 1962.
• MAHLER Gregory S, Comparative Politics, Third Edition, New Jersey, Prentice Hall, 2000.
• MEIJER Albert, “Digitization and Political Accountability in the USA and the Netherlands: Convergence or Reproduction of Differences?”, The Electronic Journal of e-GovernmentVol: 5, Issue 2, 2007, s. 213-224.
• MULGAN Richard, “‘Accountability’: An Ever-Expanding Concept?”, Public Administration, 2000, Vol: 78/3, s. 555-573.
• MULLER Wolfgang C. / BERGMAN Torbjörn / STRØM Kaare, “Parliamentary Democracy: Promise amd Problems”, Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies, New York, Oxford University Press, 2003. S. 3-32.
• ONAR Erdal, Meclis Araştırması, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1977.
• ONAR Erdal, “1982 T.C. Anayasası’nda Türkiye Büyük Millet Meclisinin Hükümeti Denetleme İşlevi”, 6. Milli Egemenlik Sempozyumu “TBMM ve Milli Egemenlik” içinde, TBMM Kültür, Ankara, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, 1990, s. 28-76.
• ONAR Erdal, “Türkiye’nin Başkanlık veya Yarı-Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli midir?”, Başkanlık Sistemi içinde (Yayına Hazırlayan: Teoman Ergül), Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2005, s. 71-104.
• ONAR Erdal, “Güncel Demokrasilerde Parlamentonun Rolü: Türkiye Büyük Millet Meclisi Örneği”, Erdoğan Teziç’e Armağan, İstanbul, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, 2007, s. 91-125.
• ÖRS Birsen, “Siyasal Temsil”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 35, Ekim 2006, s. 1-22.
• ÖZBUDUN Ergun, Parlamenter Rejimde Parlamentonun Hükümeti Murakabe Vasıtaları, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1962.
• ÖZBUDUN Ergun, 1921 Anayasası, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 1992.
• ÖZBUDUN Ergun, Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1993.
• ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 10. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009.
• ÖZSOY Şule, Başkanlı Parlamenter Sistem, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2009.
• PITKIN Hanna Fenichel, Temsil Kavramı, (Çeviren: Seda Erkoç), Sakarya, Sakarya Üniversitesi Yayınları, 2014.
• POWELL G. Bingham, Çağdaş Demokrasiler, (Çeviren: Mehmet Turhan), Ankara, Türk Demokrasi Vakfı ve Siyasi İlimler Derneği Ortak Yayını, 1990.
• ROSE Richard, Ministers and Ministries, Oxford, Oxford University Press, 1987.
• SAVCI Bahri, “Parlımanter Rejimli Hükümetin Unsurları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Okulu Dergisi, Yıl: 1949, Cilt: 4, s. 24-67.
• SPIRO Herbert J., Responsibility in Government: Theory and Practice, New York, Van Nostrand Reinhold Company, 1969.
• STRØM Kaare, “Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies”, European Journal of Political Research, 2000, Vol:37, No: 3, s. 261-289.
• STRØM Kaare, “Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies”, Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies, Oxford University Press, New York 2003, s. 55-106.
• TANÖR Bülent, İki Anayasa: 1961-1982, İstanbul, Beta Basım, 1986.
• TANÖR Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 19. Baskı, İstanbul, YKY, 2010.
• TANÖR Bülent - YÜZBAŞIOĞLU Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 9. Baskı, İstanbul, Beta Basım, 2009.
• TEZİÇ Erdoğan, Anayasa Hukuku, 13. Bası, İstanbul, Beta Basım, 2009.
• THİEBAULT Jean-Luis, The Political Autonomy of Cabinet Ministers in the French Fifth Republic”, Micheal Laver and Kenneth A. Shepsle (eds.), Cabinet Ministers and Parlimentary Government, Cambridge, Cambridge University Press, 1994, s. 139-149.
• TUNAYA Tarık Zafer, Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku, 4. Bası, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1980.
• TURHAN Mehmet, Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Diyarbakır, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1989.
• NEUMANN Robert G., European and Comparative Government, New York, 3rd Edition, 1960.
• ULUŞAHİN Nur, “Demokratik Siyasal Rejimlerin Sınıflandırılmasında Farklı Bir Yaklaşım: ‘Yarı Başkanlık’tan ‘İki Başlı Yürütme Yapılanması’na”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2003, Cilt: 52, Sayı: 2, s. 198-233.
• ULUŞAHİN Nur, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi, Ankara, Yetkin Yayınları, 1999.
• ULUŞAHİN Nur, Saf Hükümet Sistemleri Karşısında İki Başlı Yürütme Yapılanması, Ankara, Yetkin Yayınları, 2007.
• WOODHOUSE Diana, Ministers and Parliament, New York, Oxford University Press, 1994.
• YAZICI Serap, Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri Türkiye için Bir Değerlendirme, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2002.