Kemal Tahir'in Romanlarında ve Hikâyelerinde II. Dünya Savaşı

Yıl 2019, Sayı: 8, 34 - 47, 30.09.2019

Mustafa Dere

https://doi.org/10.32579/mecmua.537188

Cited By: 2

Öz

Cumhuriyet dönemi
Türk Edebiyatı’nın önemli ve tartışmalı yazarlarından biri olan Kemal Tahir,
Türkiye’nin tarihsel-toplumsal-sosyal birtakım esaslara dayanan meselelerini,
sorunlarını ve dönüm noktalarını sorgulamış, onlarla ilgili eleştirel birtakım
yorumlar ve değerlendirmeler ortaya koymuştur. Bu noktada Kemal Tahir’in
eserleri Osmanlı Devleti’nin kuruluş devrinden başlayıp Cumhuriyet döneminin
ilerleyen yıllarına kadar götürülebilecek geniş bir zaman dilimini içine
almaktadır. Dünyanın kaderini değiştiren olayların başında gelen ve yakın
tarihe ait olan II. Dünya Savaşı, bu çerçevede işlenen konulardan veya
meselelerden yalnızca biridir. Yazar, her ne kadar Türkiye’nin fiilen
katılmadığı bir savaş olsa da, II. Dünya Savaşı’nı kahramanları aracılığıyla
genellikle Türkiye’deki etkisi, sonuçları ve halkın yaşananlara bakışı
ekseninde değerlendirir. Ayrıca bazı eserlerinde devrin sosyal tarihe dair panoramasını
yansıtırken söz konusu savaşı kurgunun konu arka planını oluşturan ve onu
destekleyen önemli bir fon olarak kullanır.

Bu çalışmada II.
Dünya Savaşı’nın dikkat çeken bir konu olarak işlendiği Körduman, Kelleci Memet, Bozkırdaki Çekirdek, Namuscular, Karılar Koğuşu ve Damağası
romanları ile “Dutlar Yetişmedi” ve “Marangoz Ahmet Çavuş” başlıklı
hikâyelerden hareket edilerek savaşın nasıl değerlendirildiğiyle ilgili birtakım
sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca yer yer Kemal Tahir’in bu konudaki
görüşleri söz konusu edilmiş ve bu görüşlerin kurguya ne şekilde yansıdığı
gösterilmiştir. İncelemenin bütününde verilen değerlendirmeleri ve yorumları
somutlaştırmak adına ise incelemenin yapıldığı metinlerden sık sık alıntılara
yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kemal Tahir, II. Dünya Savaşı, edebiyat, roman, hikâye

Kaynakça

• Akşin, Sina, (2018). Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.Atabay, Mithat (2005). II. Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Milliyetçilik Akımları, Kaynak Yay., İstanbul.Bozarslan, Hamit, (2015). Türkiye Tarihi -İmparatorluktan Günümüze-, çev. Işık Ergüden, İletişim Yay., İstanbul.Bozdağ, İsmet (2003). Kemal Tahir’in Sohbetleri, Yaba Yay. İstanbul.Gazalcı, Mustafa (2018). Köy Enstitüleri Sistemi, Bilgi Yay., İstanbul.Hart, Liddell, (2015). İkinci Dünya Savaşı Tarihi, çev. Kerim Bağrıaçık, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2006). Damağası, İthaki Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2008). Kelleci Memet, İthaki Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2008). Namuscular, İthaki Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2009). Körduman, İthaki Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2010). Dutlar Yetişmedi, haz. Sevengül Sönmez, İthaki Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2016). Bozkırdaki Çekirdek, İthaki Yay., İstanbul.Kemal Tahir (2016). Karılar Koğuşu, İthaki Yay., İstanbul.Metinsoy, Murat (2017). İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye -Gündelik Yaşamda Devlet ve Toplum-, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.Ortaylı, İlber, (2010). “1939-1945 İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye”, Türkiye’nin Yakın Tarihi, Timaş Yay., İstanbul.Sander, Oral, (2018). “Türkiye’nin Savaş Dışı Durumu”, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara.Sınar Uğurlu, Alev (2003). Türk Roman ve Hikâyesinde İkinci Dünya Savaşı, Dergâh Yay., İstanbul.Sınar Uğurlu, Alev (2009). “Türk Romancısının Gözüyle II. Dünya Savaşı”, Turkish Studies, C 4, S 1-2, (2009), s. 1739-1764.Tekeli, İlhan; İlkin, Selim, (2018). Dış Siyaseti ve Askeri Stratejileriyle İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi I, İletişim Yay., İstanbul.Uslubaş, Tolga; Dağ, Sezgin, (2007). İlk Çağlardan Günümüze Dünya Tarihi Ansiklopedisi, Karma Yay., İstanbul.