Film ve İzleyici İlişkisi Bağlamında Anlam Yaratımına Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2022, , 253 - 271, 30.12.2022

Cemre Su Aydın Nilüfer Pembecioğlu

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.1188660

Öz

Bu çalışma anlam çatısı altında film-izleyici ilişkisini çift yönlü olarak ele almaktadır. İzleyicinin filmi izlerken oluşturduğu anlam ile filmin yaratıcısı tarafından oluşturulan anlam ne derece örtüşmektedir? Toplumsal olayların film izlerken yaratılan anlamda yeri nedir ya da aynı içerik iki farklı zaman diliminde izlenirse anlam durumdan nasıl etkilenir gibi sorular çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturmaktadır. Bu sorulara cevap bulmak adına katılımcılara sinema salonuna benzer karanlık bir ortamda projeksiyonla Less Than Human adlı kısa film seyrettirilmiş daha sonra aynı katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerin gerçekleştiği sırada Covid-19 pandemisi devam etmektedir. Toplumsal “normalleşme” başladıktan yaklaşık bir sene sonra aynı katılımcılarla araştırma tekrarlanmış, iki görüşmede edinilen veriler karşılaştırılmıştır. Ek olarak kısa filmin yaratıcı ekibinden üç kişiyle görüşmeler gerçekleştirilmiş filmin anlamına dair edinilen bilgiler katılımcı cevaplarıyla karşılaştırılmıştır. Çıkan bulgulara göre yaş, cinsiyet ve eğitim durumu anlam oluşturmada farklılıklar yaratırken sinemaya gitme, film ve kısa film izleme sıklığı anlam yaratımında farklılık yaratmamıştır. İzleyiciler kendi hayat deneyimlerine göre filmden anlamlar çıkarmış dolayısıyla aynı sahne hakkında farklı seyirciler farklı anlamlar ortaya koymuştur. Kısa filmin yaratıcıları ve katılımcıların kültürel kod farklılıklarına rağmen filmin yaratıcıları tarafından oluşturulan anlam ile katılımcıların ortaya çıkardıkları anlam büyük oranda eşleşmektedir. Aradan zaman geçince aynı içeriğin tekrar izlenmesi anlamın değişmesinde etkilidir. Toplumsal olaylar ve sürecin etkileri anlam yaratımında fark yaratır. Araştırmanın yapıldığı dönemdeki Covid-19 pandemisinin seyircilerin filmden çıkardıkları anlamı etkilediği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sinema ve Anlam, Seyirci, Anlam Yaratımı, Sinema ve Seyirci İlişkisi

A Research on Meaning Creation in the Context of Film and Audience Relationship

Öz

This study deals with the film-audience relationship in two-sided under the structure of meaning. To what extent does the meaning created by the audience while watching the film coincide with the meaning created by the creator of the film? What is the place of social events in the creation of meaning while watching a film? Or if the same content is watched in two different time periods, how is the meaning affected by the situation? Questions such as these constitute the conceptual framework of the study. To find answers to these questions, the participants were shown the short film Less Than Human with projection in a dark environment like a movie theater, and then semi-structured interviews were held with the same participants. At the time of these interviews, the Covid-19 pandemic continues. About a year after social “normalization” began, the research was repeated with the same participants and the data obtained from the two interviews were compared. Additionally, three people from the creative team of the short film were interviewed and the data about the meaning of the film was compared with the answers given by the participants. According to the findings, age, gender, and educational status created differences in meaning creation, while the frequency of going to the movie theater, watching films, and short films did not make a difference in meaning creation. The audience deduced meanings from the film according to their own life experiences, so different audience put forward different meanings about the same scene. Despite all the cultural code differences, between the creators of the short film and the participants the meaning created by the creators and the meaning revealed by the participants largely match. The elapsed time is effective in changing the meaning revealed by the audience. Social events and the effects of the process make a difference in meaning creation. It has been observed that the Covid-19 pandemic at that time is effective in the audience took from the film.

Anahtar Kelimeler

Film and Meaning, Audience, Creation of Meaning, Film and Audience Relationship

Kaynakça

• Arnett, J. J. (2000). Emerging Adulthood: A Theory of Development From the Late Teens Through the Twenties. American Psychologist Association, 55 (5), 469-480.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 231-274.
• Büker, S. (2012). Sinemada Anlam Yaratma. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Erdoğan, İ. (2011). İletişimi Anlamak. Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Gürses, İ. ve Kılavuz, M. A. (2011). Erikson’un Psiko-Sosyal Gelişim Dönemleri Teorisi Açısından Kuşaklararası Din Eğitimi ve İletişiminin Önemi. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 153-166.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zizek, S. (2016). Yamuk Bakmak. İstanbul: Metis Yayınları.