The Reconstruction of the Subject in the Digital Age: Biopolitical and Ethical Transformations from Humanism to Transhumanism

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 177 - 191

Tuba Duman Yıldızbakan

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.1694187

Öz

This study explores the historical and philosophical transformation of the human subject through the conceptual lenses of humanism, posthumanism, and transhumanism. It critically examines how technological advancements in the digital age have reshaped individual subjectivity, drawing on a biopolitical perspective. Building on the humanist ideal of the rational and autonomous individual, the study addresses critiques of anthropocentrism articulated by posthumanist thought. It analyzes the transhumanist aspiration to achieve immortality through technological intervention in the human body and mind. Contemporary technologies—such as artificial intelligence, mind uploading, chatbots, and digital immortality—are examined in terms of their impact on the concept of subjectivity, with consideration given to their ethical, social, and legal implications. Informed by Michel Foucault’s concept of biopolitics, the analysis investigates how technological interventions intersect with power and control mechanisms, ultimately conceptualizing the human being as a data-driven, simulatable, and governable entity.

Anahtar Kelimeler

Humanism , Transhumanism , Posthumanism , Biopolitics , Subjectivity

Dijital Çağda Öznenin Yeniden İnşası: Hümanizmden Transhümanizme Biyopolitik ve Etik Dönüşümler

Öz

Bu çalışma, insan öznesinin tarihsel ve felsefi dönüşümünü hümanizm, posthümanizm ve transhümanizm kavramları çerçevesinde inceleyerek, dijital çağda teknolojik gelişmelerin birey üzerindeki etkilerini biyopolitik bir perspektiften ele almaktadır. Hümanizmin rasyonel ve özgür birey anlayışından hareketle, posthümanist düşüncenin insan-merkezli yaklaşıma yönelttiği eleştiriler ve transhümanizmin insan bedeni ve zihni üzerinde teknoloji aracılığıyla ölümsüzlüğe ulaşma idealine odaklanılmıştır. Yapay zekâ, zihin yükleme, sohbet robotları ve dijital ölümsüzlük gibi güncel teknolojik uygulamaların özne kavrayışını nasıl dönüştürdüğü tartışılmış; bu dönüşümün etik, toplumsal ve hukuki boyutlarına değinilmiştir. Michel Foucault’nun biyopolitika kavramı doğrultusunda teknolojik müdahalelerin iktidar ve denetim ilişkileriyle bağlantısı değerlendirilmiş; insanın veri temelli, simüle edilebilir ve denetlenebilir bir varlık haline geliş süreci eleştirel literatür taraması yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu araştırma, dijital çağda insan öznesinin hümanist çerçeveden transhümanist bir çerçeveye, biyopolitik bir rejime nasıl evrildiğini cevaplamayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada elde edilen bulgular, klasik etik paradigmaların dijital biyoteknoloji karşısında dönüşümüne dair özgün bir tipoloji sunarak biyopolitika literatürünü genişletmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hümanizm , Transhümanizm , Posthümanizm , Biyopolitika , Özne

Kaynakça

• Ağın, S. (2020). Posthümanist Düşünce Bağlamında Bedenin Dönüşümü: The Machine Stops ve The Circle Romanları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atlan, H. (1999). Le Clonage Humain, Possibilités Biologiques, Impossibilités Sociales. Paris: Le Seuil.
• Bouzenita, A. (2018). “The Most Dangerous İdea?” Islamic Deliberations On Transhumanism. Darulfunun İlahiyat. 29 (2).
• Bostrom, N. (2014). The Transhumanist Faq: A General Introduction. Transhumanism and The Body. 1-17. New York: Palgrave Macmillan.
• Bostrom, N. (2021). Süper Zekâ. (Çev. Ferit Burak Aydar). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Braidotti, R. (2013). “Posthuman Humanities”. European Educational Research Journal, 12 (1), 1-19.
• Braidotti, R. (2018). İnsan Sonrası. (Çev. Öznur Karakaş) İstanbul: Kolektif.
• Foucault, M. (2000). İktidarın Gözü: Seçilmiş Yazılar 2. (Çev. İ. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hayles, N. K. (1999). How We Became Posthuman, Virtual Bodies in Cybernetics, Literature and Informatics. Chicago - London: The University of Chicago Press.
• Hepp, A. (2015). Medya ve İletişim Sosyolojisi: Anahtar Temalar, Yönelimler ve Gelişmeler. (Çev. D. Ş. Yücel). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Mazlum, B. (2017). Tipografi ve Görsel Kültür İlişkisi. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Mcluhan, M. (1962). Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu. (Çev. S. Yücel). İstanbul: Alfa Yayınları. (Orijinal Eser 1962 Yılında Yayımlanmıştır.)
• Ong, W. J. (1982). Orality and Literacy: The Technologizing of The Word. Methuen.
• Özcan, A. (2010). Hümanizmin Tarihsel Gelişimi ve Eğitim Felsefesi Açısından Değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özdemir, M. (2021). Posthuman Kavramının Çerçevesi ve Transhümanizm ve Posthümanizm Literatürlerinin Tarihçesi, Transhümanizm & Posthümanizm Disiplinlerarası Bir Çalışma, Ankara: Eskiyeni Yayınları, 15-47.
• Parry, M. (1971). The Making of Homeric Verse: The Collected Papers of Milman Parry. Oxford University Press.
• Poggio, T. & Koch, C. (1987). Synapses That Compute Motion. Scientific American. 256 (5), 46-52.
• Scheler, M. (2015). Hınç. (Çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Alfa.
• Sezen, A. (2021). Bireyin Ölümsüzlük Arayışı Bağlamında Transhümanizmi Düşünmek, Transhümanizm & Posthümanizm Disiplinlerarası Bir Çalışma, Ankara: Eskiyeni Yayınları, 107-139.
• Smadja, D. (2004). Autour Du Clonage, Discours Et Argumentations. Raisons Politiques, 111-127.
• Vanston, J. & Elliott, H. (2006). Biotechnology: A Technology Forecast. 1 B. USA: Texas State Technical College.
• Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism: The Fight For a Human Future at The New Frontier of Power. Publicaffairs.