Sosyal Medyada Din Dili: İçerik Üreticilerin ve Kullanıcıların Bakış Açıları

Yıl 2023, , 167 - 185, 28.12.2023

İsmail Kaplan , Ahmet Haluk Yüksel

https://doi.org/10.47951/mediad.1393850

Öz

Dijital ve fiziksel dünyalar arasındaki ayrımın her geçen gün daha az belirgin hale geldiği bugünlerde sosyal medya, insanların iletişim gereksinimlerini karşılamak için en önemli platform haline gelmektedir. İnsanlar birçok farklı konuda olduğu gibi inançları konusunda da ihtiyaç duydukları bilgiye erişmek için sosyal medyadan giderek daha fazla yararlanmaktadırlar. Sosyal medyada dini içerik üretenlerin bazıları geleneksel din dilini kullanarak mesajlarını iletmeye devam ederken kimi içerik üreticiler ise sosyal medyanın beraberinde getirdiği popüler dile uygun içerikler üretmektedirler. Bu çalışmada hem içerik üreticilerin hem de sosyal medya kullanıcılarının görüşlerine başvurularak sosyal medyadaki din dilinin nasıl olması gerektiği konusu ele alınmaktadır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen araştırmada 27 sosyal medya kullanıcısı ve 5 içerik üretici ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre sosyal medya kullanıcılarının ve içerik üreticilerim sosyal medyada dinî içerikler paylaşılırken kullanılması gereken dil; tutarlı, samimi, maddi beklentilerden uzak, kısa ve öz, hoşgörülü, estetik, gençlerin diline uygun ve bütüncül olmalıdır. Ayrıca dinî içerikler yasaklayıcı dilden uzak olmalı ve popülerlik adına dinî değerlerin özünü bozmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Dinî İletişim, Din Dili

Religious Language on Social Media: Perspectives of Content Producers and Users

Öz

Nowadays, when the distinction between the digital and physical worlds is becoming less and less clear, social media is becoming the most important platform to meet people's communication needs. People are increasingly using social media to access the information they need about their beliefs as well as many other issues. While some of those who produce religious content on social media continue to convey their messages using traditional religious language, some content producers produce content in accordance with the popular language of social media. In this study, the issue of how the religious language in social media should be addressed by referring to the opinions of both content producers and social media users. In the research conducted within the study, semi-structured interviews were made with 27 social media users and 5 content producers, and the collected data were analyzed by descriptive analysis method. According to the findings, the language that social media users and content producers should use when sharing religious content on social media should be consistent, sincere, away from financial expectations, concise, tolerant, aesthetic, appropriate to the language of youth and holistic. In addition, religious content should be away from prohibitive language and should not distort the essence of religious values for the sake of popularity.

Anahtar Kelimeler

Religious language, Social Media, Religious Communication

Kaynakça

• Akar, H. (2017). Durum çalışması. In A. Saban & A. Ersoy (Eds.), Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri (2nd ed.). Anı Yayıncılık.
• Akman Dömbekci, H. ve Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 141–160.
• Alston, W. P. (2005). Religious language. In W. J. Wainwright (Ed.), The Oxford Handbook of Philosophy of Religion (pp. 220–241). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/0195138090.003.0010
• Baydar, M. Ç. (1994). İslâm ve Radyo Televizyon (1st ed.). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çamdereli, M. (2018). Din ekranda nasıl durur? (1st ed.). Ketebe Yayınları.
• Castells, M. (2018). Ağ toplumunda küreselleşme ve kimlik: Calhoun, Lyon ve Touraine’e cevap. In Küresel Kuşatma Karşısında İnsan (1st ed.). Ketebe Yayınları.
• Chandler, D. ve Munday, R. (2018). Medya ve iletişim sözlüğü (B. Taşdemir, Trans.; 1st ed.). İletişim Yayınları.
• Dereli, M. D. (2020). Sanala veda: Sosyal medya ve dönüşen dindarlık (1st ed.). Nobel.
• Ekinci, F. (2015). Sanallaş(tırıl)ma sürecinde dinî bilginin hakikat problemi. In Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• el-Nawawy, M. and Khamis, S. (2010). Collective identity in the virtual Islamic public sphere: Contemporary discourses in two Islamic websites. International Communication Gazette, 72(3), 229–250. https://doi.org/10.1177/1748048509356949
• Ellul, J. (2012). Sözün düşüşü (3rd ed.). Paradigma Yayıncılık.
• Fazlıoğlu, İ. (2015). Sözün eşiğinde (1st ed.). Papersense Yayınları.
• Frissen, T., Ichau, E., Boghe, K., and d’Haenens, L. (2017). #Muslim? Instagram, visual culture and the mediatization of Muslim religiosity. In European Muslims and New Media (pp. 141–170). Leuven University Press.
• Gazneli̇, D. ve Sofuoğlu Kılıç, N. (2020). Din eksenli tüketimin yeni medyadaki görünümleri: Tüketim Kültürü Bağlamında Bir Değerlendirme. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD). https://doi.org/10.47951/mediad.837857
• Görgün, T. (2015). Küreselleşen dünyada din dilinin yeri ve dini metinleri anlama sorunu. In Din Dili (pp. 177–203). İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Kur’an Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Gündüz, Ş. (2010). Dinsel söylemin medyatikleşmesi ya da ‘Medya Vaizleri’. Eskiyeni, 17, 45–49.
• Haberli, M. (2022). Gutenberg’den Zuckerberg’e medya ve din: Panoramik bir bakış. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 5(2), 387–407. https://doi.org/10.47951/mediad.1197443
• Hazim, H. and Musdholifah, N. (2021). Mediatization of Islam: The case of the Indonesian Muslims In Hungary. The Journal of Society and Media, 5(1), 42–57. https://doi.org/10.26740/jsm.v5n1.p42-57
• Hjarvard, S. (2011). The mediatisation of religion: Theorising Religion, Media and Social Change. Culture and Religion, 12(2), 119–135. https://doi.org/10.1080/14755610.2011.579719
• Jenkins, H. (2016). Cesur yeni medya (N. Yeğengil, Trans.; 1st ed.). İletişim Yayınları.
• Kaplan, İ. (2022). Sosyal medyada dini iletişimin medyatikleşmesi ve gençlerin tutumu. In 21. Yüzyılda Gençlik ve İnanç Eğilimleri (Vol. 2). İlahiyat Yayınları.
• Kesenci, M. (2018). Milli sinemada din dili: Yücel Çakmaklı filmografisi örnekliği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi.
• Koç, T. (2017). Din dili (5th ed.). İz Yayıncılık.
• Köylü, M. (2015). Psiko-Sosyal açıdan dinî iletişim (4th ed.). Ankara Okulu Yayınları.
• Krotz, F. and Hepp, A. (2011). A concretization of mediatization: How ‘mediatization works’ and why mediatized worlds are a helpful concept for empirical mediatization research. Empedocles: European Journal for the Philosophy of Communication, 3(2), 137–152. https://doi.org/10.1386/ejpc.3.2.137_1
• Lundby, K. and Ronning, H. (1997). Medya-Kültür-İletişim: Medya kültürü aracılığıyla modernliğin yorumlanışı. In Medya, Kültür, Siyaset (1st ed.). Ark Yayınevi.
• Manovich, L. (2001). The language of new media. MIT Press.
• Öztaş, F. ve Ünalan, A. (2022). Sosyal medya fenomenleri ve üniversite gençliği: Dini tutum, onaylanma ve tüketim. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 5(2), 427–450. https://doi.org/10.47951/mediad.1193878
• Subaşı, N. (2018). Sosyoloji günlükleri (1st ed.). Mahya Yayıncılık.
• Tekin, M. (2021). Feminizmin din dili ve söylemi. İlahiyat Akademi, 14, 105–124. https://doi.org/10.52886/ilak.1034399
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10th ed.). Seçkin.