Analysis of God Typology in ‘Thor’ from a Phenomenological Perspective

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 481 - 493, 30.12.2022

Mustafa Tural

https://doi.org/10.47951/mediad.1208616

Cited By: 2

Öz

It is possible to influence people through verbal communication. Leaders who make effective speeches lead the masses after them. Some leaders who wielded this power have influenced World history. Cinema, can reach the mind with both sound and image, and even fictionalize the visual element in a fantastic universe. Therefore, it is assumed that it will be important to analyze the way cinema constructs mythological subject. In this study, the god typology of the characters in the ‘Thor’ was examined in line with the methodology of the History of Religions, which avoids questioning whether the concept of god in any religion or mythology is god. As a result, although it is seen that different typologies are fictionalized in the ‘Thor’, it has been seen that the ‘Odin’ is generally fictionalized within the framework of the ‘testing god’ typology, and the ‘Thor’ is fictionalized in the axis of the ‘developing god’ typology. In the comparative analysis of the original mythological narrative and the fiction of the film, it was seen that the elements existing in the Northern mythology and perceived as ‘sacred’ were relegated to the ‘power’ and the ‘divine being’ was transformed into the ‘advanced alien’ phenomenology.

Anahtar Kelimeler

Thor, Odin, History of Religions, Mythology, Phenomenology, Typology

Fenomenolojik Açıdan ‘Thor’ Filmindeki Tanrı Tipolojisinin Analizi

Öz

Sözlü iletişimle insanları etkilemek mümkündür. Etkili konuşmalar yapan karizmatik liderler kitleleri peşinden sürükler. Bu gücü kullanan bazı liderler Dünya tarihini etkilemiştir. Medya araçlarından ‘film’ ise hem ses hem de görüntü ile insan zihnine ulaşabilmekte hatta insan zihninin tasavvurunu zorlayacak kadar görsel ögeyi fantastik bir evrende kurgulayabilmektedir. Dolayısıyla film sektörünün mitolojik bir mevzuyu kurgulayış şeklinin fenomenolojik açıdan analiz edilmesinin önemli olacağı var sayılmaktadır. Bu çalışmada, Dinler Tarihinin herhangi bir din veya mitolojideki tanrı kavramının gerçekten tanrı olup olmadığını sorgulamaktan kaçınan yöntembilimi doğrultusunda Thor filminde yer alan karakterlerin tanrı tipolojisi incelenmiştir. Ayrıca fenomenolojik açıdan yapılan analizlerde mitolojik, antropolojik, sosyolojik veya psikolojik indirgemelerden kaçınılmıştır. Sonuç olarak Thor filminde, farklı tipolojilerin kurgulandığı görülmekle birlikte genel olarak Odin karakterinin ‘sınayan tanrı’ tipolojisi çerçevesinde, Thor karakterinin ise ‘gelişen tanrı’ tipolojisi ekseninde kurgulandığı görülmüştür. Orijinal mitolojik anlatım ile filmin kurgusunun mukayeseli analizinde ise Kuzey mitolojisinde var olan ve ‘kutsal’ olarak algılanan unsurların ‘güç’ olgusuna irca edildiği ve ‘tanrısal varlık’ olgusunun ‘gelişmiş uzaylı’ fenomenolojisine tebdil edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Mitoloji, Fenomenoloji, Tipoloji, Thor, Odin, History of Religions, Mythology, Phenomenology, Typology

Kaynakça

• Adıbelli, R. (2009). Monoteizm ve Yüce Varlık Konusunda Wilhelm Schmidt ile Raffaele Pettazzoni Arasındaki Tartışma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 50(2), 113-152.
• Adıbelli, R. (2021). Mircea Eliade ve Din: Dinler Tarihinde Felsefe ve Metodoloji. İstanbul: DBY Yayınları.
• Akkaya, Ü. H. (2021). Diyanet Hutbelerinin Süre ve Cümle Uzunlukları Bakımından İncelenmesi. Bilimname, (44), 83-129.
• Akkaya, Ü. H. (2022). Ölümsüzlük Arzusu ve Dijital Çağda Yeni Açılımlar: “Upload” Televizyon Dizisi Örneği. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 5(1), 201-226.
• Alıcı, M. (2014). Kutsal’a Giden Yol: Dinler Tarihi’nde Bir Metodolojik Yaklaşım Veya Bir Bilim Dalı Olarak Din Fenomenolojisi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5(2).
• Allen, D. (1996). Din Fenomenolojisi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXV, 437-465.
• Ateş, M. (2001). Mitolojiler ve Semboller Ana Tanrıça ve Doğurganlık. İstanbul: Milenyum.
• Bayat, F. (2005). Mitolojiye Giriş. Çorum: Karam.
• Bolat, N. (2009). Mitoloji ve Sinema: Türk Sinemasında Oyuncu Rol Maskeleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Boyer, R. (2000). Mitolojiler Sözlüğü. L. Yılmaz (Ed.), Germenler ve Kuzey Kavimleri içinde (C. 1-2, C. 1). Ankara: Dost.
• Bozkaya, Z. (2021, 4 Eylül). Hindistan’da inekler neden kutsaldır? Hindistan’da inekler neden kutsaldır? 14 Eylül 2022 tarihinde https://hindistangezi.com/hindistanda-inekler-neden-kutsaldir/ adresinden erişildi.
• Campbell, J. ve Moyers, B. (2007). Mitolojinin Gücü Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikayeler. (Z. Yaman, Çev.) (3. bs.). İstanbul: MediaCat.
• Daniels, M. (2014). Bir Nefeste Dünya Mitolojisi. (P. Üstel, Çev.). İstanbul: Maya Kitap.
• Dereli, M. D. (2022). Dini Yönelim Düzeyi İle Sosyal Medyada Dini İçerikli Paylaşım Tutumu Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma: Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 9(2), 1005-1029.
• Eliade, M. (2003a). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysterialarına. (A. Berktay, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Eliade, M. (2003b). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı.
• Eliade, M. (2017). Mitlerin Özellikleri. (S. Rifat, Çev.) (2. bs.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Güven, A. M. (2022a).Dünyayı Sarsan Çağrı Filminin Bilinmeyen Yönleri. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.timeturk.com/kultur/dunyayi-sarsan-cagri-filminin-bilinmeyen-yonleri/haber-1718640 adresinden erişildi.
• Güven, A. M. (2022b). Efsanevî “Çağrı” Filmini Gerçekleştiren “Rüyâ Takımı” Şimdi Nerelerde? 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.yenisafak.com/yazarlar/ali-murat-guven/efsanev-cagri-filmini-gercekletiren-ruy-takimi-imdi-nerelerde-31550 adresinden erişildi.
• Isambert, F. A. (1992). Din Fenomenolojisi I. Uludağ Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(4), 355-366.
• İpek, Y. (2020a). Nuh Tufanı Özelinde Mitlerde ve Kutsal Metinlerde Tufan Anlatısı. V. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi Sempozyumu bildirileri Kitabı içinde . V. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi Sempozyumu, sunulmuş bildiri, Erzurum: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları.
• İpek, Y. (2020b). Yeni Bir Dini Hareket Olarak Bahailik ve Türkiye’de Bahailer. Kayseri: Kimlik Yayınları.
• İpek, Y. (2021). Yeni Bir Dini Hareket Olarak Satanizm ve Türkiye’de Satanistler. Kayseri: Kimlik Yayınları.
• Kaleli, L. (1996). Mitolojide İnanç ve Peygamberler. İstanbul: Can.
• Kaynak, İ. H. (2016). Dinlerde Kutsal Zaman ve Mekânın Tarihsel Yapısının Fenomenolojik Algısı. Sutad, (39), 443-455.
• Kees, W. B. (2005). Myth: An Overview. (J. Lindsay, Ed.)Encyclopedia of Religion. Detroit-Londra: Thomson Gale.
• Kozan, M. (2014). Kuzey Mitolojisinin Günümüz Popüler Kültürüne Yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (173), 245-254.
• Kuşcu, E. (2010). Dinleri Anlamada Fenomenolojik Yöntem Sorunu Wilfred Cantwell Smith Örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Obuz, L. ve Obuz, M. (Çev.). (1965). Kalevala. Ankara: Balkanoğlu.
• Onay, A. ve Köftürcü, H. (2018). Dinler Tarihinde Metot Çalışmaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2599 adresinden erişildi.
• Page, R. I. (2009). İskandinav Mitleri. (İ. Yılmaz, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Polome, E. C. ve Harris, J. (2005). Thor. Encyclopedia of Religion. Detroit-London: Thomson Gale.
• Rosenberg, D. (2003). Dünya Mitolojisi Büyük Destanlar ve Söylenceler Antolojisi. (K. Akten, E. Cengiz, K. Emiroğlu, A. U. Cüce, T. Kenanoğlu, T. Kocayiğit, … B. Odabaşı, Çev.) (3. bs.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Savaş, H. (2002). Fenomenolojik Bakış ve Sinema. Kurgu Dergisi, (19), 67-83.
• Sharpe, E. J. (2000). Dinler Tarihinde 50 Anahtar Kavram Karşılaştırmalı Bir Çalışma. (A. Güç, Çev.). Bursa: Arasta Yayınları.
• Şahin, İ. (2008). Dinî Hayatın Ritmi: Ritüel ve Müzik. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 49(2), 269-285.
• Şatır, E. M. (2022).Çağrı Filmi Nasıl Çekildi? Mustafa Akkad Anlatıyor. 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.gzt.com/mecra/cagri-filmi-nasil-cekildi-mustafa-akkad-anlatiyor-3594004 adresinden erişildi.
• Tecimer, Ö. (2006). Sinema Modern Mitoloji (2. bs.). İstanbul: Plan B.
• Terbaş, Ö. (2013). Sinema ve Psikanaliz Filimler ve Bilinçdışı (2. bs.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Thor: Love And Thunder. (2022, 7 Temmuz).Movies. 23 Ağustos 2022 tarihinde https://www.nytimes.com/2022/07/07/movies/thor-love-and-thunder-review.html adresinden erişildi.
• Ünal, M. (1999). Din Fenomenolojisi Tarihçe Yöntem ve Uygulama. Kayseri: Geçit.