Katılımcı Kültür Tartışmaları Bağlamında YouTube: Eleştirel Bir Değerlendirme

Yıl 2021, , 1 - 20, 30.12.2021

Selda Tunç Subaşi

https://doi.org/10.33464/mediaj.930303

Öz

Bu çalışmada katılımcı kültür kavramı, YouTube platformu örneğinde tartışmaya açılmaktadır. Video teknolojisinin gelişmesiyle profesyonel ya da amatör içerikler, YouTube’da dolaşıma sokulmakta eğlence, müzik, eğitim, aktivizm ve siyasete uzanan konularda tartışma ortamları oluşmaktadır. İzleyicinin aynı zamanda kullanıcı olduğu sosyal ağlardan biri olan YouTube sitesinde etkileşimi yapılandıran arayüz teknolojileri, katılımcı kültür pratiklerini toplumsal bir dönüşme uğratmaktadır. Bu dönüşüm, gündelik hayat kültürü içinde oldukça “sıradan” bir deneyim halini alan video izleme ritüellerinin niteliği üzerine düşünmeyi gerekli kılmaktadır. YouTube sitesi, yeni hiyerarşi ve sınırlarla oluşturduğu katılımcı kültür ekosistemi içinde görüntülenme oranına göre “parlayan videoları” öne çıkartarak izleyicinin seçimlerini etkilemektedir. Tabandan sağlanan veri akış trafiğinin kontrolü, şirket politikalarıyla sağlanırken kullanıcı oluşturduğu videoları diğer videolarla rekabet ve yarışma ortamında yeniden üretmektedir. Giderek e-ticaret modelini benimseyen bu platformda, video içerikleri muazzam bir çeşitliliğe sahip gibi görünse de sitedeki video önerileri döngüsü bu çeşitliliği daralmaktadır. Literatür değerlendirmesine dayanan bu betimsel çalışmada, arayüzdeki “aktif katılımcının”, platform tarafından tüketici davranışına dayalı veri akışı sağlayan bir kitle olarak görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

YouTube, Katılımcı Kültür, Arayüz, Kullanıcı, Video

Kaynakça

• Akbaş, Ö. U. ve Atalay, G. E. (2020). Geleneksel Kadınlık Rollerinin Sosyal Medyada Yeniden Üretimi: Kendine Yardım Temalı YouTube Kanallarına Yönelik Çok Modlu Eleştirel Söylem Analizi. Kültür ve İletişim, 23(45), 58-86.
• Alp, Y. ve Kaleci, D. (2018). YouTube Sitesindeki Videoların Eğitim Materyali Olarak Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri. International Journal of Active Learning, 3(1), 57-68.
• Altun, Ş. (2019). Sosyal Medya ve Şöhret Kültürü: YouTube Örneği. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Andrejevic, M. (2009). Exploiting YouTube: Contradictions of User-Generated Labor. P. Snickars & P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 406-424). Lithuania: Logotipas.
• Arklan, Ü. ve Kartal, N. Z. (2018). Y Kuşağının İçerik Tüketicisi Olarak YouTube Kullanımı: Kullanım Amaçları, Kullanım Düzeyleri ve Takip Edilen İçerikler Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 929-965.
• Arthurs, J., Drakopoulou, S., Gandini, A. (2018). Researching YouTube. Convergence: The International Journal of Research Into New Media Technologies, 24(1), 3-15.
• Ata, A. ve Atik, A. (2016). Alternatif Bir Eğitim-Öğretim Ortamı Olarak Video Paylaşım Siteleri: Üniversitelerdeki YouTube Uygulamaları. Social Sciences, 11(4), 312-325.
• Atalay, G. E. (2019). Sosyal medya ve çocuk: “Babishko Family Fun TV” isimli Youtube kanalının eleştirel bir analizi. Erciyes İletişim Dergisi (1), 179-202.
• Ateşalp, S. ve Başlar, G. (2015). Katılımcı Kültür Tartışmaları Ekseninde Sosyal Medyada Diziler: Kardeş Payı Örneği. Intermedia International E-journal, 2(1), 158-180.
• Aydoğdu, A. G. ve İlhan, E. (2020). Alternatif Bir İletişim Aracı Olarak YouTube: 2019 Yerel Seçimlerinde Sokak Röportajları Yapan Siteler Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(2), 433-442.
• Biçer, S. ve Şener, Y. (2020). Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Üniversite Öğrencilerinin Youtube Kullanım Alışkanlıkları. Selçuk İletişim, 13(2), 589-627.
• Binark, M. ve Löker, K. (2011). Sivil Toplum Örgütleri İçin Bilişim Rehberi. Ankara: STMG.
• Bulut, S. (2020). Egemen Söylemin Kıyısındakiler: Alternatif Bir Platform Olarak YouTube’da Gazetecilik ve Gazeteciler Üzerine Bir İnceleme. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 727-748.
• Burgess, J. ve Green, J. (2009). YouTube: Online Video and Participatory Culture. Cambridge: Polity Press.
• Burgess, J. ve Green, J. (2009a). The Entrepreneurial Vlogger: Participatory Culture Beyond the Professional-Amateur Divide. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 89-108). Lithuania: Logotipas.
• Carpentier, N. (2011). Media and Participation. UK: Intellect.
• Chau, C. (2010). YouTube As a Participatory Culture. New directions for youth development (128), 65-74.
• Clement, J. (2020). YouTube-Statistics&Facts. (Erişim Tarihi: 3 Ocak 2021): https://www.statista.com/topics/2019/youtube/
• Çelik, Y. G. (2018). YouTube Sosyal Paylaşım Ağının Popüler Müzik Üzerine Etkisi: 2010 Yılı Sonrası Dönemde Türkiye Örnekleri İncelemesi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Çetin, Ş. E. ve Ayhan, A. (2020). Katılımcı kültür olgusu bağlamında sosyal medya: netnografik bir analiz. Intermedia International E-journal, 7(12), 47-69.
• Deuze, M. (2006). Participation, remediation, bricolage: Considering principal components of a digital culture. The Information Society, 22(2), 63-75.
• Duncum, P. (2011). Youth on YouTube: Prosumers in a peer-to-peer participatory culture. The International Journal of Art Education, 9(2), 24-39.
• Erdoğan, İ. (2020). Yeni Medya Aptallığı: YouTube Videolarında Aptalca Şeyler Yapmanın ve Söylemenin Ekonomi Politiği. TRT Akademi, 6(10), 742-765.
• Ergen, Y. (2019). Popüler Kültürün Popüler Rol Modelleri YouTuberlar: İlköğretim Çağındaki Özel Okul Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma İnsan ve Toplum, 9(1), 117-154.
• Fagerjord, A. (2010). After Convergence: YouTube and Remix Culture. J. Hunsinger, L. Klastrup, M. Allen (Der.), içinde, International Handbook of Internet Research (s. 187-201). London & New York: Springer.
• Farchy, J. (2009). Economics of Sharing Platforms: What’s Wrong with Cultural Industries? P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 360-372). Lithuania: Logotipas.
• Ferah, A. B. (2016). YouTube'un Türkiye Kullanıcı Profili Araştırması. (Erişim Tarihi: 5 Kasım 2020) https://webrazzi.com/2016/10/05/youtubeun-turkiye-kullanici-profili-arastirmasi/
• Fuchs, C. (2020). Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş (D. Saraçoğlu ve İ. Kalaycı, Çev.). İstanbul: NotaBene.
• Gelebek, E. (2020). Gündelik Kültür Oluşturmada Yeni Medya Araçlarının Rolü: YouTube Örneği. (Yüksek Lisans), Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Genç, M. (2019). Kadınlararası Bir Güçlenme Alanı Olarak Güzellik: YouTube Güzellik Kanalları Örneği. (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Güler, M. (2018). Dijitalleşen kapitalizmin yeni aktörleri: Youtuberlar. Intermedia International E-journal, 5(9), 145-183.
• Gülüm, E. (2019). Geleneksel Kültür, Medya Müzeciliği ve YouTube. Folklor/Edebiyat, 25(99), 491-500.
• Gülüm, E. (2020). Alevi-Bektaşi İnanç Belleğinin Sosyal Medyayla İmtihanı: YouTube'daki Semah Kayıtları. Motif Akademi Halkbilimleri Dergisi, 13(32), 1390-1405.
• Güzel, B. B., Çakır, H., Çelen, Y. (2020). Youtube Üzerinden Video Destekli Keman Öğretimine İlişkin Öğrenci Görüşleri. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 4(1), 31-43.
• Hall, S. ve Jefferson, T. (1993). Resistance Through Rituals: Youth Subcultures in Post-War Britain. UK: Routledge.
• Hebdige, D. (2004). Altkültür: Tarzın Anlamı (S. Nişancı, Çev.). İstanbul: Babil Yayınları.
• Hootsuite. (2020). Digital 2020: Global Digital Yearbook. (Erişim Tarihi: 20 Aralık 2020) https://wearesocial.com/digital-2020
• İlhan, E. ve Aydoğdu, A. G. (2018). Türkiye'de YouTube Yayıncılığı ve YouTuber Olmak. Journal of Communication Theory & Research/Iletisim Kuram ve Arastirma Dergisi (47), 141-166.
• İlhan, E. ve Aydoğdu, A. G. (2019). YouTube Kullanıcılarının Kullanım Motivasyonlarının İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 1130-1153.
• Işıkman, N. G. (2016). Genç Lumiere'lerin Yeni Mecrası YouTube. Atatürk İletişim Dergisi (10), 5-18.
• Iversen, G. (2009). An Ocean of Sound and Image: YouTube in the Context of Supermodernity. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 347-358). Lithuania: Logotipas
• Jenkins, H. (2006). Convergence Culture. New York and London: New York University Press.
• Jenkins, H. (2018). Cesur Yeni Medya: Teknolojiler ve Hayran Kültürü (N. Yeğengil, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Jenkins, H. ve Carpentier, N. (2013). Theorizing participatory intensities: A conversation about participation and politics. Convergence, 19(3), 265-286.
• Jenkins, H., Ito, M., Boyd, D. (2016). Participatory Culture in a Networked Era. UK: Polity Press.
• Kampman, M. (2008). Flagging or Fagging: (Self-)Censorship of Gay Content on YouTube. G. Lovink ve S. Niederer (Der.), içinde, Video Vortex Reader: Responses to YouTube (s. 153-161). Amsterdam: Institute of Network Cultures.
• Kavoori, A. (2015). Making sense of YouTube. Global Media Journal, 13(24), 1-25.
• Kessler, F., & Schäfer, M. T. (2009). Navigating YouTube: Constituting a Hybrid Information Management System. P. Snickars & P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 275-292). Lithuania: Logotipas.
• Khan, M. L. (2017). Social media engagement: What motivates user participation and consumption on YouTube? Computers in human behavior, (66), 236-247.
• Kim, J. (2012). The institutionalization of YouTube: From User-Generated Content to Professionally Generated Content. Media, culture & society, 34(1), 53-67.
• Kuyucu, M. (2019). Y Kuşağı ve YouTube: Y Kuşağının YouTube Platformunu Kullanım Amaçları. Journal of International Social Research, 12(63).
• Lange, P. (2008). (Mis)Conceptions about YouTube. G. Lovink & S. Niederer (Der.), içinde, Video Vortex Reader: Responses to YouTube (s. 87-101). Amsterdam: Institute of Network Cultures.
• Lange, P. G. (2007). Publicly private and privately public: Social networking on YouTube. Journal of computer-mediated communication, 13(1), 361-380.
• Manovich, L. (2008). The Practice of Everyday (Media) Life. G. Lovink & S. Niederer (Der.), içinde, Video Vortex Reader: Responses to YouTube (s. 33-45). Amsterdam: Institute of Network Cultures.
• Müller, E. (2009). Where Quality Matters: Discourses on the Art of Making a YouTube Video. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 126-140). Lithuania: Logotipas.
• Neuman, W. L. (2010). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicelik yaklaşımlar. (Cilt I). (S. Özge, Çev). İstanbul: Yayın Odası Yayınları.
• News, BBC. (2020). Türkiye'de sosyal medya ne kadar ve nasıl kullanılıyor? (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2020), https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-53259275
• Özüz, E. (2018). Dijital Sosyoloji Perspektifinden Toplumsal Değerlerin Değişme Sürecinde YouTuberlar: İlköğretim Öğrencileri Örneği. (Yüksek Lisans), Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• Pazarbaşı, Ç. K., & Toğlukdemir, M. (2019). Türkiye'deki Gençlerin Video Paylaşım ve Canlı Yayın Platformları Deneyimlerinin Etnografik Araştırma Metotlarından Yararlanarak İncelenmesi. Sanat Dergisi (34), 114-131.
• Peters, K. ve Seier, A. (2009). Home Dance: Mediacy and Aesthetics of the Self on YouTube. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 187-204). Lithuania: Logotipas.
• Rieder, B., Matamoros-Fernández, A., Coromina, Ò. (2018). From ranking algorithms to ‘ranking cultures’ Investigating the modulation of visibility in YouTube search results. Convergence, 24(1), 50-68.
• Schröter, J. (2009). On the Logic of the Digital Archive. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 330-347). Lithuania: Logotipas.
• Smith, D. R. (2017). The tragedy of self in digitised popular culture: The existential consequences of digital fame on YouTube. Qualitative Research, 17(6), 699-714.
• Stein, L. (2013). Policy and participation on social media: The cases of YouTube, Facebook, and Wikipedia. Communication, Culture & Critique, 6(3), 353-371.
• Stiegler, B. (2009). The Carnival of the New Screen: From Hegemony to Isonomy. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 40-60). Lithuania: Logotipas.
• Strangelove, M. (2010). Watching YouTube: Extraordinary Videos by Ordinary People. Canada: University of Toronto Press.
• Uldam, J., ve Askanius, T. (2013). Online civic cultures? Debating climate change activism on YouTube. International Journal of Communication, 7 (20), 1185-1204.
• Uricchio, W. (2009). The Future of a Medium Once Known as Television. P. Snickars ve P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 24-40). Lithuania: Logotipas.
• Van Dijck, J. (2009). Users like you? Theorizing agency in user-generated content. Media, culture & society, 31(1), 41-58.
• Wasko, J., & Erickson, M. (2009). The Political Economy of YouTube. P. Snickars & P. Vonderau (Der.), içinde, The YouTube Reader (s. 372-387). Lithuania: Logotipas.
• Wotanis, L., & McMillan, L. (2014). Performing gender on YouTube: How Jenna Marbles negotiates a hostile online environment. Feminist Media Studies, 14(6), 912-928.
• YouTube. (2020). (Erişim Tarihi: 26 Ocak 2021) https://www.youtube.com/intl/tr/about/
• YouTube. (2020). Community Guidelines. (Erişim Tarihi: 23 Ocak 2021) https://www.youtube.com/howyoutubeworks/policies/community-guidelines/#enforcing-policies
• Zanatta, J. A. (2017). Understanding YouTube Culture and How It Affects Today's Media. (MA Senior Thesis), Dominican University of California, California.
• Zinderen, İ. E. (2020). Yeni Medya Ekolojisi Ekseninde Youtube: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 215-232.