Siyasal Halkla İlişkilerin Panoraması: 1946'dan 2002'ye Seçim Kampanyaları

Yıl 2021, , 139 - 166, 30.12.2021

Esra Keloğlu İşler , Serdar Analı

https://doi.org/10.33464/mediaj.997964

Öz

Seçim süreçlerinde siyasal aktörler, etkili siyasal halkla ilişkiler çabaları göstererek, seçmenleri kendisine oy vermeye ikna ederler ve rızalarını kazanmaya çalışırlar. Siyasal aktörlerin söylemleri, vaatleri, Türkiye'de ve dünyada ekonomik veya toplumsal olgulardan bağımsız değildir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye Cumhuriyeti’nde çok partili hayata geçişten itibaren ekonomik ve toplumsal dönüşümlerin ışığında, seçim kampanyalarını ve kampanyalarda meydana gelen değişimleri siyasal halkla ilişkiler bağlamında incelemek ve bir panoramasını çıkarmaktır. Araştırmada 1946-2002 yılları arasındaki genel seçimlerin seçim kampanyaları incelenmiştir. Akademik literatürde, seçim kampanyaları hakkında tek tük belirli dönemlere odaklanmış çalışmalar olsa da siyasal halkla ilişkiler hakkında detaylı bütünlüklü analizler, özellikle de seçilen süre göz önüne alındığında, nadir hatta yok denecek kadar azdır.
Çalışma, niteliksel yöntemle, betimleyici tarihsel analiz olarak tasarlanmıştır. Partilerin seçim kampanyalarındaki söylemlerini incelemek üzere araştırma birimi, dönemin gazete, radyo ve televizyon yayımlarıdır. Araştırmanın önemi; kampanya süreçlerinin ekonomik ve toplumsal yapıyla bağlarını kurması ve demokrasinin nasıl sunulduğunu, tarzın nasıl değiştiğini zamanın ruhunu göstermesi bakımından bütüncül bir şekilde sunmasıdır. Çalışma, medya araştırmalarına tarihsel bir bakış açısıyla siyasal halkla ilişkilerin dönüşümünü göstermesi ile özgün bir katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik ve Toplumsal Dönüşümler, Seçim Kampanyaları, Siyasal Halkla İlişkiler, Siyasal Partiler ve Söylem., Ekonomik ve Toplumsal Dönüşümler, Seçim Kampanyaları, Siyasal Halkla İlişkiler, Siyasal Partiler ve Söylem.

Panorama of Political Public Relations: Election Campaigns from 1946 to 2002

Öz

Kaynakça

• Abadan, U. N. (1966). Anayasa Hukuku ve Siyasi Bilimler Açısından 1965 Seçimlerinin Tahlili. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Abadan, U. N. (1977, 2 Mayıs). Televizyonsuz Seçime Doğru. MİLLİYET. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr.
• Abadan, U. N. (1989). Legitimacy, Participation and Restricted Pluralism: The 1987 Elections in Turkey, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 44 (1): 17-35.
• Adalet Partisi Genel Merkezi Yayınları (APGMY). (1966). Süleyman Demirel Seçim Konuşmaları. Adalet Partisi Genel Merkezi Yayınları No: 27, Ankara: Doğuş Matbaacılık.
• Akandere, O. (2009). 1946 Genel Seçimleri ve Sonuçları Üzerinde İktidar ve Muhalefet Partileri Arasında Yapılan Tartışmalar I, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.25, S. 75, 437-464.
• Akar, R. (2006). Karaoğlan. Ankara: İmge.
• Akdağ, M. (2019). Yakın Dönem Türk Siyaset Duayenlerinin Medya Kullanımı Deneyimleri ve Propaganda, İletişim Fakültesi Aksaray İletişim Dergisi, c.1, s.1, 82-110.
• Aksoy, M. (1960). Partizan Radyo. Ankara: Forum.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix.
• Alemdar, K. (1996). İletişim ve Tarih. Ankara: İmge.
• Alkan, M. Ö. (2015). Seçim Afişleri, Parti Amblemleri ve Demokrasi Tarihimize Dair Notlar, Birikim, No:313, 101-113.
• American Jewish Committee. (1960). Turkey, The American Jewish Year Book, Springer, Vol. 61. 279-284.
• Arcayürek, C. (1999). “Büyüklere Masallar Küçüklere Gerçekler”:1 Demokrasi Sürecinde Üç Adam, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Avşar, Z. (2020). Amerika Birleşik Devletlerinde Siyasal İletişim. Z. Avşar, M. Şahin, M. P. Veske ve S. Ökten (Ed.), Dünya Örnekleri Çerçevesinde Siyasal İletişim, Ankara: Kopernik.
• Baines, P. (2008). Political Marketing, L. L. Kaid and C. Holtz-Bacha (Ed.), Encyclopedia of Political Communication, 603-604. Sage Publication.
• Baines, P. (2011). Political Public Relations and Election Campaigning, J. Strömbäck and S. Kiousis (Ed.), Political Public Relations: Principles and Applications in, 116. Newyork: Routledge.
• Barlas, M. (2001). Turgut Özal’ın Anıları, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Baykal, Ö. (2017). Türk Siyasetinde Refah Partisi Hanımlar Komisyonu Deneyimi, Yönetim, Ekonomi, Edebiyat, İslami ve Politik Bilimler Dergisi. c2: 117-125.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. 1946:3. BCA: 30-1-0-0/44-257-2. “Demokrat Parti’nin de Radyodan Faydalanması Hakkında Yazışmalar”.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri, Katalog Numarası: 30-1-0-0/65-402-2, “Afyon’u ziyarete gelen Demokrat parti mensuplarından Aydın Milletvekili Adnan Menderes ve Kars Milletvekili Fuat Köprülü'nün faaliyetleri hakkında rapor”, sf.1.
• Bilgiç, S. (1998). Dr.Sadettin Bilgiç’in Hatıraları. İstanbul: Boğaziçi.
• Boratav, K. (2015). Türkiye İktisat Tarihi. 21. Basım. Ankara: İmge.
• Burçak, S. R. (1979). Türkiye’de Demokrasiye Geçiş 1945-1950, Ankara: Olgaç Yayınevi.
• Campaigns and Elections. (2014). Campaign Pioneer Harry Walter Dies in Canada, https://www.campaignsandelections.com/campaign-insider/campaign-pioneer-harry-walter-dies-in-canada.
• Cankaya, Ö. (2003). Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000. İstanbul: Yapı Kredi.
• Cemal, H. (2013). Özal Hikâyesi. İstanbul: Everest.
• Cutlip, S. M. (1995). Public Relations History: From the 17th to the 20th Century. New York: Routledge.
• Çakır, R. (1994). Ne Şeriat Ne Demokrasi Refah Partisini Anlamak, İstanbul: Metis Yayınları.
• Çavuşoğlu, H. (2008). Doğru Yol Partisi Açısından 20 Ekim 1991 Seçimlerinin Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 115-130.
• Çiçek, A. C. (2018). Türk Siyasal Hayatında “Toplayıcı” Bir Parti Olarak Anavatan Partisi (1983-1989), MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C.16, S. 4, 73-97.
• Demirel, T. (2004). Adalet Partisi İdeoloji ve Politika. İstanbul: İletişim.
• Demirel, T. (2018). Turgut Özal: Reformcu Bir Siyasetçi Hakkında Bazı Notlar, Muhafazakârdüşünce, Y:15, s:55, 57-75.
• Doğan, Y. (1985). Dar Sokakta Siyaset (1980-1983), İstanbul: Tekin.
• Donat, Y. (2015, 19 Ocak). Tuzak-1991, SABAH, https://www.sabah.com.tr/yazarlar/donat/2015/01/19/tuzak1991.
• Duverger, M. (1974). Siyasi Partiler. Çeviren Ergün Özbudun. 2. Basım. Ankara: Bilgi.
• Ecevit, B. (1966). Ortanın Solu. İstanbul: Kim.
• Ecevit, B. (1968). Bu Düzen Değişmelidir. Ankara: Ulusal.
• Elden, M. ve Fırlar, B. G. (2004). The Political Promotion in the Politic Arena: A Historical Analysis on Turkey from 1950’s till 2000’s, Bilig, Number 29, 105-137.
• En Büyük Miting TV’de. (1983, 22 Ekim). MİLLİYET, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr.
• Erbakan, N. (1991). Adil Ekonomik Düzen, TBMM Kütüphanesi.
• Ergin, S. (1997, 24 Temmuz). Jay Kriegel'in Parasını Kim Ödüyor? HÜRRİYET, https://www.hurriyet.com.tr/jay-kriegelin-parasini-kim-oduyor-39256557.
• Eroğul, C. (2003). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. 4. Basım. Ankara: İmge.
• Fırat, Ö. (2020). Türkiye’nin Siyasal Başarısızlığı ve Nedenleri, https://www.academia.edu/44658704/T%C3%9CRK%C4%B0YEN%C4%B0N_S%C4%B0YASAL_BA%C5%9EARISIZLI%C4%9EI_VE_NEDENLER%C4%B0 13.07.2021 tarihinde erişildi.
• Gevgili, A. (1983). Türkiye Basını. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. c.1: 202-228.
• Göle, N. (1989). Devlet-Toplum-Batı Çerçevesinde ANAP’ın Yeri, Türk Siyasi Hayatında Siyasi Kültür ve Ekonomik Politika Bakımından Anavatan Partisi, Anavatan Partisi Propaganda ve Sosyal Faaliyetler Başkanlığı, Ankara, 16-23.
• Heper, M. (2011). Türkiye’nin Siyasal Hayatı. İstanbul: Doğan.
• İnceoğlu, Y. ve Özerkan, Ş. (1997). İletişimde Etkileme Süreci, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• İnönü, E. (2007). Anılar ve Düşünceler 1, İstanbul: Boyut Yayın.
• Kaçmazoğlu, H. B. (1988). Demokrat Parti Dönemi Toplumsal Tartışmaları, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Kahya, P. (2019). Adalet Partisi İktidarında Propaganda (1965-1971), M. Karaca ve C. Çakı (Ed.), Türk Siyasal Hayatında Propaganda Çalışmaları, Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Kaid, L. Lee. (2008). Political Advertising, Kaid, L. L. and Holtz-Bacha C (Ed.), Encyclopedia of Political Communication, Sage Publication, 558-566.
• Karpat, K. H. (2007). Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi: 1876-1980. (E. Soğancılar, Çev.), Ankara: İmge.
• Kazgan, G. (2013). Tanzimat’tan 21.Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, 5’inci Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Keloğlu-İşler, E.İ. (2007) Demokrat Parti’nin Halkla İlişkiler Stratejileri Üzerine Tarihsel Bir İnceleme, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (yayımlanmamış doktora tezi).
• Kentel, F. (1991). Demokrasi, Kamuoyu ve Siyasal İletişime Dair, Birikim Dergisi, (30), 39-44: İstanbul.
• Kili, S. (1976). 1960-1975 Döneminde Cumhuriyet Halk Partisinde Gelişmeler, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Kili, S. (2001). Türk Devrim Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kocabaşoğlu, U. (1980). Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna (TRT öncesi dönemde radyonun tarihsel gelişimi ve Türk siyasi hayatı içindeki yeri). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 442.
• Koçak, C. (2013). Siyasi Tarih (1923-1950), Türkiye Tarihi 4. Cilt Çağdaş Türkiye 1908-1980. Sina Akşin (Der.), 12. Basım. 127-211.
• Koloğlu, O. (2000). Ecevit ile CHP Bir Aşk ve Nefret Öyküsü, İstanbul: Büke Yayıncılık.
• Koloğlu, O. (2001). Kim Bu Ecevit. İstanbul: Boyut.
• Kongar, E. (1998). 21. Yüzyılda Türkiye. İstanbul: Remzi.
• Köker, E. ve Kejanlıoğlu, B. (2004). 2002 Seçim Kampanyalarında Ulusal Basın, İletişim Araştırmaları, 2 (1), 39-70.
• Köse, A. (2009). Siyasal İletişim Aracı Olarak Lider Eşlerinin Temsili: 1973 Genel Seçim Çalışmaları Örneğinde Siyasi Lider Eşi Olarak Nazmiye Demirel ve Rahşan Ecevit’in Temsili, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S. 35, 81-94.
• Landau, J. M. (April 1974). The 1973 Elections in Turkey and Israel. THE WORLD TODAY, https://www.jstor.org/stable/40394774?seq=1.
• Lewis, B. (2008). Modern Türkiye’nin Doğuşu, (B. B. Turna, Çev.), Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Mardin, Ş. (1991). Türkiye’de Din ve Siyaset, Makaleler-3, İstanbul: İletişim.
• Mutlu, E. (2012). İletişim Sözlüğü. 6’ncı Basım. Ankara: Sofos.
• “Obituary of Jay Kriegel.” (2019, 6 Kasım). THE NEWYORK TIMES, https://www.legacy.com/obituaries/nytimes/obituary.aspx?n=jay-riegel&pid= 194639169.
• Oğuz, C. (2018). Türkiye’de Siyasi Liderlere Takılan Lakapların Siyasal İletişim Açısından İncelenmesi, Research Studies Anatolia Journal, Vol:1, Issue:2, 84-94.
• O’Shaugnessy, N. (1999). Political Marketing and Political Marketing, B. Newman (Ed.), Handbook of Political Marketing, London Sage: Publications.
• Özbudun, E. (1983). Siyasal Partiler. 4. Basım. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 440.
• Özbudun, E. (2011). Türkiye’de Parti ve Seçim Sistemi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Özkan, N. (2014). Türkiye ve Dünyadan Örneklerle Seçim Kazandıran Kampanyalar. 4. Basım. İstanbul: MediaCat.
• Öztürk, S. (2014). Siyasal İkna ve Seçim Müzikleri: Türkiye Üzerine Bir İnceleme, İletişim ve Diplomasi. Ankara: Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü. 198-217.
• Parla, T. (1995). Türkiye’nin Siyasal Rejimi 1980-1989, 3’üncü Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları. Refah Partisi Yayınları. Adil Düzen 21 Soru / 21 Cevap.
• Sağlamer, K. (1974). Ecevit Olayı Bir Başbakanın Doğuşu, cilt 2, İstanbul: Belge.
• Swanson, D. L. and Mancini, P. (1996). Politics, Media, and Modern Democracy: An International Study of Innovations in Electoral Campaigning and Their Consequences, YVestport, CT: Praeger.
• Şahingiray, Ö. (1999). Celâl Bayar'ın Seçim Kampanyalarındaki Söylev ve Demeçleri 1946, 1950 ve 1954, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Şapolyo, E. B. (1971). Türk Gazeteciliği Tarihi. Ankara: Güven.
• Toker, M. (1990). Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları 1944-1973 DP’nin Altın Yılları 1950-1954. Ankara: Bilgi.
• Toker, M. (1991). Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973 Demokrasiden Darbeye 1957-1960, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Tokgöz, O. (2010). Seçimler Siyasal Reklamlar ve Siyasal İletişim. Ankara: İmge.
• Topuz, H. (1991). Siyasal Reklamcılık Dünyadan ve Türkiye’den Örneklerle, İstanbul: Cem.
• Topuz, H. (2003). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi.
• Tunaya, Z. T. (1952). Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, İstanbul: Arba Yayınları.
• Tunaya, Z. T. (2004). Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Turan, İ. (2004). İsmet İnönü Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri 1944-1950, Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu, http://www.ismetinonu.org.tr/ismet-inonu-1944-1950. htm.
• Türk, H. S. (2006). Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi Dergisi 23, 75-113.
• Türk, H. B. (2010). Siyasal Kampanyaların Amerikanlaşması: Forza Italia ve Genç Parti Örneklerinin Karşılaştırılması, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 43, Sayı 3, 61-81.
• Uztuğ, F. (1999). Siyasal Marka Seçim Kampanyaları ve Aday İmajı, Ankara: MediCat Yayınları.
• Yavuz, H. (2005). Modernleşen Müslümanlar, (A. Yıldız, Çev.), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Zaralı, R. (1986). ANAP Üstüne Tezler ve Düşünceler, 11. Tez, S.2, 77-86.
• Zürcher, E. J. (2002). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (Y. S. Gönen, Çev.), 6. Basım. İstanbul: İletişim.