Afet Odaklı Risk İletişiminde Sosyal Medya Kullanımı: AFAD Örneği

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 41 - 60, 28.04.2023

Mahmut Enes Ağca

https://doi.org/10.33464/mediaj.1190707

Cited By: 2

Öz

Doğal olaylar ya da insan kaynaklı faaliyetler sonucu istenmeyen durumların oluşma olasılığı olarak nitelendirilebilecek risk kavramı gündelik yaşantıda pek çok farklı alanda kendini göstermektedir. Hem toplumsal yaşantıda hem de kurumsal düzlemde çeşitli riskler hergün oluşmakta ve bu risklerin kimileri gerçekleşmektedir. Risk durumlarının gerçekleşmesi halinde durumun krize dönüşmesi olasıdır. Doğal olaylar temelinde değerlendirildiğinde riskli durumların gerçekleşmesi söz konusu olduğunda durumun afete dönüşmemesi için risk iletişimi önemli bir rol üstlenmektedir. Bu çalışmada, ana amacı hedef kitlelerde farkındalık oluşturmak olan risk iletişimi, afet riski iletişimi özelinde değerlendirilmiştir Bu doğrultuda, Türkiye’de afet riskine yönelik iletişim konusunda sorumlu kuruluş T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) sosyal medyadaki varlıklarının risk iletişimi doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını ortaya koymaktır. AFAD’ın sosyal medya paylaşımları 1 yıl süreyle içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu kapsamda, 1 Nisan 2021 - 1 Nisan 2022 tarihleri arasında AFAD’ın en yüksek takipçi sayısına sahip üç sosyal media varlığı örneklem alınmıştır. Çalışmada, AFAD’ın Facebook, Instagram ve Twitter hesapları üzerinden gerçekleştirilen sosyal medyayı risk iletişimi bağlamında kullanıp kullanmadığı, kullanılıyorsa hangi afet türleri ekseninde nasıl bir mesaj tasarımıyla risk iletişimi yürüttüğüne ilişkin bulgular elde edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, AFAD’ın sosyal medya hesaplarında etkin risk iletişiminin varlığı saptanmış ve paydaşların risklere ilişkin sürekli bilgilendirme yaptığı ancak katılımcılık ve kamu katılımı yönünden yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet Riski İletişimi, Risk İletişimi, Sosyal Medya ve Risk iletişimi, Afet riskleri, AFAD

Use of Social Media in Disaster Risk Communication: The Case of AFAD

Öz

The concept of risk, which can be characterized as the possibility of occurrence of undesirable situations as a result of natural events or human-induced activities, manifests itself in many different areas in daily life. Various risks occur every day, both in social life and at the institutional level, and some of these risks are realized. In case of risk situations, it is possible that the situation will turn into a crisis. When evaluated on the basis of natural events, risk communication plays an important role in order to prevent the situation from turning into a disaster when risky situations occur. In this study, risk communication, the main purpose of which is to raise awareness in target audiences, has been evaluated in terms of disaster risk communication. It is to reveal whether the assets of the Ministry of Interior Disaster and Emergency Management Presidency (AFAD) in social media are used in line with risk communication. AFAD's social media posts were subjected to content analysis for 1 year. In this context, three social media assets with the highest number of followers of AFAD were sampled between April 1, 2021 and April 1, 2022. In the study, it is aimed to obtain findings about whether AFAD uses social media through its Facebook, Instagram and Twitter accounts in the context of risk communication, and if it is used, what kind of message design it carries out on the axis of disaster types. In the research, the existence of effective risk communication in AFAD's social media accounts was determined and it was concluded that the stakeholders were constantly informed about the risks, but it was insufficient in terms of participation and public participation.

Anahtar Kelimeler

Disaster Risk Communication, Risk Communication, Social Media and Risk Communication, Disater risks, AFAD

Kaynakça

• Boztepe Taşkıran, H. (2021). Risk İletişiminde Sosyal Medya Kullanımının Kamu Kurumu Odağında Değerlendirilmesi: Sağlık Bakanlığı Üzerine Bir İnceleme. 9(1), 193-224. doi:10.19145/e-gifder.828803
• Covello, V., Winterfeldt, D., & Slovic, &. P. (1986). Risk communication: A review of the literature. Risk Abstracts(3), 171-182.
• Çakı, F. (2020). Afet Yönetişiminde Sivil Toplum ve Güven Algıları. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD), 6(12), 1-45. doi:10.25306/skad.720617
• Çınarlı, İ. (2005). Risk İletişimi Açısından SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) Salgını. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(2), 55-69. http://iletisimdergisi.gsu.edu.tr/tr/pub/issue/7377/96576 adresinden alındı
• Khan, H., Vasilescu, L. G., & Khan, A. (2008). Disaster management cycle – a theoretical approach. Management and Marketing Journal, 6(1), 43-50.
• Milliyet.com.tr. (2020, Şubat 21). Ceza verildi! GSM operatörleri... Milliyet: https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/ceza-verildi-gsm-operatorleri-6149666 adresinden alındı
• Oran, F. Ç., & Akan, B. B. (2021). Pandemi Döneminde Afet Yönetimi Açısından Risk İletişimine İlişkin Bir Değerlendirme: Sosyal Medya Paylaşımları Analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 14(3), 1371-1397.
• Palenchar, M. J. (2005). Risk Communication. R. Heath (Dü.) içinde, Encyclopedia of public relations (s. 752-755). CA: SAGE. Palenchar, M. J., & Heath, R. L. (2007). Strategic risk communication: Adding value to society. Public Relations Review, 120-129. https://doi.org/10.1016/j.pubrev.2006.11.014 adresinden alındı
• Renn, O. (1998). The role of risk perception for risk management. Reliability Engineering and System Safety, 59(1), 49-62. https://doi.org/10.1016/S0951-8320(97)00119-1 adresinden alındı
• Renn, O., & Levine, D. (1991). Credibility and trust in risk communication. R. Kasperson, & P. Stallen (Dü) içinde, Communicating Risks to the Public. (s. 175-217). Dordrecht: Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-009-1952-5_10 adresinden alındı
• Reynolds, B., & Seeger, M. W. (2005). Crisis and Emergency Risk Communication as an Integrative Model. Journal of Health Communication, 43-55.
• Semiz Türkoğlu, H. (2018). Sosyal Medya Üzerinden Mahremiyet Farkındalığı ve Değişimin Ölçümlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 0(54), 163-189. doi:10.26650/CONNECTIST408216
• Tosyalı, H., & Tosyalı, F. (2021). Risk Communication and Social Media: COVID-19 Pandemic Planning and Response in Turkey. Handbook of Research on Representing Health and Medicine in Modern Media (s. 150-171). içinde IGI Global Publishing. doi:10.4018/978-1-7998-6825-5.ch010
• Turancı, E. (2018). Risk İletişimi Açısından Bilginin Önemi ve Bilgi Okuryazarlığı. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 191-208.
• Tüzün, H., Demirköse, H., Özkan, S., Dikmen, A., & İlhan, M. (2020). COVİD-19 PANDEMİSİ VE RİSK İLETİŞİMİ. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi Özel Sayı, 1-8. https://dergipark.org.tr/en/pub/gsbdergi/issue/56673/790261 adresinden alındı
• Vasvári, T. (2015). Risk, Risk Perception, Risk Management – a Review of the Literature. Public Finance Quarterly, 60(1), 29-48.
• We are social & Hootsuite. (2022). The Global State of Digital 2022 (April Update). Nisan 29, 2022 tarihinde https://www.hootsuite.com/newsroom/press-releases/digital-2022-q2-statshot-internet-users-surpass-five-billion adresinden alındı
• WHO. (tarih yok). Risk Communications. Nisan 29, 2022 tarihinde World Health Organization: https://www.who.int/emergencies/risk-communications adresinden alındı