Gazeteciliğin değişimi ve YouTube’daki temsili

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 10 - 27, 29.06.2022

Kürşat Özmen

Öz

“Gazeteci kimdir?” sorusunun yanıtı dijitalleşmenin etkisiyle giderek daha karmaşık bir anlam kazanmaya başlamıştır. Teknolojinin hızlandığı ve günlük hayat üzerinde en baskın belirleyicilerden biri haline geldiği milenyuma kadar gazeteciliği daha çok siyaset ve sermaye şekillendirmiştir. Teknoloji başlangıçta gazetecilik için bir tehlike olarak görüldüyse de mesleğe yeni iş modelleri ve davranış şekilleri kazandırmıştır. Bunlardan biri de son dönemin en popüler mecrası YouTube üzerinden yapılanıdır. Bu çalışma gazeteciliğin değişimini ve YouTube’daki temsilini fenomenolojik bir yaklaşımla betimlemeyi amaçlamıştır. YouTube’da kanalı olan gazetecilerle görüşmeler yapılarak onların deneyimleri üzerinden mecradaki temsilin nedenleri ve pratikleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Gazeteciler, YouTube’a yönelişlerini hem alımlayıcıların deneyim değişimine hem de ekonomipolitik nedenlere bağladıkları görülmüştür. Etkileşimin gücünü merkeze koyan bu haberciler, kendilerini klasik gazeteci rolünde konumlandırdıkları, etik ve standartlar açısından mesleğe bağlı olduklarını vurgulamışlardır. İçeriklerin haberden çok yorum ağırlıklı olması ise temsilciler tarafından ana akımdaki baskı ve sansüre bağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gazetecilik Kimliği, Gazeteciliğin Değişimi, YouTube Gazeteciliği, Gazetecilik Standartları

Change of Journalism and Its Representation on Youtube

Öz

The answer to the question “Who is a journalist” has become increasingly more complicated due to the impact of digitalization. Until the millennium, when technology speeded up and became one of the most dominant determinants on daily life, journalism was shaped mostly by politics and capital. Although technology was initially regarded as a threat to journalism, it has brought new business models and behaviour patterns to the profession. One of them that serve this function is the most popular platform of the last period; that’s YouTube journalism. The present study aims to describe the change of journalism and its representation on YouTube with a phenomenological approach. Interviews were conducted with journalists who have YouTube channels, and the reasons and practices of representation in this medium were tried to be understood through their experiences. It was found that journalists attributed their turn to YouTube both to the experience exchange of receivers and to eco-political reasons. Prioritizing the power of interaction, these journalists emphasized that they position themselves in the role of classical journalists and that they were committed to the profession in terms of ethics and standards. The fact that in their contents commentaries outweigh news was attributed by the researchers to the pressure and censorship in the mainstream.

Kaynakça

• Aktaş, C. (2007). İnternet’in gazeteciliğe getirdiği yenilikler. Selçuk İletişim Dergisi, 5(1), 30-41.
• Alan, Ü. (2022, Şubat 27). ‘Gazeteci reklam yapar mı?’ tartışması üzerine. Birgün Ga¬zetesi: https://www.birgun.net/haber/gazeteci-reklam-yapar-mi-tartismasi-u¬zerine-378665
• Arsan, E. (2006, Ekim 29). Büyük Türk gazetecisi. Radikal 2: http://www.radikal.com. tr/radikal2/buyuk-turk-gazetecisi-874307/
• Benton, J. (2019, Haziran 17). Why do some people avoid news? NiemanLab: https:// www.niemanlab.org/2019/06/why-do-some-people-avoid-news-because-they-dont-trust-us-or-because-they-dont-think-we-add-value-to-their-lives/
• Bildirici, F. (2022, Ocak 26). Gazeteci mi, politikacı mı, profesyonel konuşmacı mı? Faruk Bildirici Medya Ombudsmanı: https://farukbildirici.com/enver-ayse¬ver-belediyelere-hangi-sapkasiyla-is-yapti/
• Bildirici, F. (2022, Mart 30). Özlem Gürses, Enver Aysever, Nevşin Mengü ve Cüneyt Özdemir’e yanıt. Medya Ombudsmanı: https://farukbildirici.com/ozlem-gur¬ses-enver-aysever-nevsin-mengu-ve-cuneyt-ozdemir-e-yanit/
• Bulut, S. (2020). Yazılı basın sınır ötesinde: İçeriğin kağıttan viedoya dönüşümü ve ga¬zetelerin YouTube platformundaki habercilik deneyimleri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 10 (4), 555-572.
• Compton, J. R. & Benedetti, P. (2010). Labour, new media and the ınstitutional restru¬cturing of journalism. Journalism Studies, 487-499.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Curran, J. (2011). Future of Journalism. Franklin, B. (Eds.), Future of Journalism (ss. 23-35). New York: Routledge.
• Çelikli, D. (2021). Gazeteciliğin mekânsal dönüşümü kapsamında yeni nesil habercilik: Youtube haberciliği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Üsküdar Üniversite¬si. İstanbul, Türkiye
• Çetinkaya, A. & Karlı, İ. (2018). Haberciliğin değişen pratikleri: Çoklu ortam, çoklu yetenek, çevrimiçi gazetecilik. Online Academic Journal of Information Tech¬nology, 9(35), 17-30.
• Dalton, D. (2018, Aralık 5). Are YouTube creators journalists? Ohe Tylt: https://thetylt. com/entertainment/shane-dawson-jake-paul-youtube-journalists
• Demirel, M. B. (2021). Yeni nesil gazetecilik: Youtuber haberciler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Yalova Üniversitesi. Yalova, Türkiye.
• Disk Basın-İş. (2020, Mayıs). Pandemi ve gazetecilik. Disk Basın-İş: https://diskbasi-nis.org/index.php/tr/yay-nlar-m-z/raporlar/1158-korona-guenlerinde-gazete¬cilik-arast-rmas
• Ercan, E. E. (2021). İnternetin Gazetecilik ve Haber Kültürüne Etkileri. Dingin, A.E. (Eds.), Disiplenlerarası yaklaşımla sosyal medya (ss. 9-38). Konya: Literatürk.
• Gazete Duvar. (2022, Şubat 24). Nevşin Mengü ve Cüneyt Özdemir’den Faruk Bil¬dirici’ye ‘reklam’ yanıtı. Gazete Duvar: https://www.gazeteduvar.com.tr/ nevsin-mengu-ve-cuneyt-ozdemirden-faruk-bildiriciye-reklam-yaniti-ha¬ber-1554378
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. Ankara: Anı yayıncılık.
• Çakır, H. (2007). Geleneksel gazetecilik karşısında internet gazeteciliği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 123-149.
• Hanitzsch T.; Vos, T.; Standaert, O.; Hanusch, F.; Hovden, J. F.; Hermans, L.; Ramapra¬sad, J. (2019) Role Orientations. Hanitzsch, T. ; Hanusch, F.; Ramaprasad, J.; de Beer, A. S., (Eds.). Worlds of Journalism, (ss. 161-192). New York: Columbia University Press.
• Harcup, T. (2014). A Dictionary of Journalism. Oxford: Oxford University Press.
• Irak, D. (2022, Şubat 26). ‘Influencer gazeteciliği’ ya da ‘Devir değişti beybaba!’. Diken: https://www.diken.com.tr/influencer-gazeteciligi-ya-da-devir-degisti-beyba¬ba/
• Işık, U. & Koz, K. A. (2014). Çöp yığınlarında haber aramak: İnternet gazeteciliği üzeri¬ne bir çalışma. Humanities, 9(2), 27-43.
• Işık, U. & Koz, K. A. (2020). Türkiye’de internet gazeteciliği: Meslek profesyonellerinin gözünden gazetecilik ortamı. Selçuk İleişim Dergisi, 13(3), 1264-1295.
• Kalender, B. & Kazaz, M. (2021). Korona günlerinde gazetecilik. Erciyes İletişim Dergisi, 2, 165-182.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstan¬bul: Bağlam Yayıncılık.
• Lichtenstein, D. (2021). Journalistic YouTubers and their role orientations, strategies, and professionalization tendencies. Journalism Studies, 22(9), 1103-1122.
• Malmelin, N. & Villi, M. (2017). Media work in change: Understanding the role of me¬dia professionals in times of digital transformation and convergence. Socio¬logy Compass, 11(7), 1-9.
• Newman, N. (2021). Reuters ınstitute digital news report 2021. Oxford: Reuters.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Aka¬demi.
• Saka, E. (2012). Yeni medya ve değişen gazetecilik: Bir uzmanlık alanı olarak gazeteci¬liğin dönüşümü. Pi- Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 11(42), 9-13.
• Seipp, C. (2005, Aralık 11). Where, you overpaid fools, was Little Green Footballs? Los Angeles Times: https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2005-dec-11-op-outsidetent11-story.html
• Smyrnaios, N. (2019). Google as an Information Monopoly. Contemporary French and Francophone Studies, 23(4), 442-446.
• Stocking, G., Van Kessel, P., Barthel, M., Eva Matsa, K., & Khuzam, M. (2020, Eylül 28). Many Americans get news on youtube, where news organizations and ın¬dependent producers thrive side by side. PEW Research Center: https://www.pewresearch.org/journalism/2020/09/28/many-americans-get-news-on-you¬tube-where-news-organizations-and-independent-producers-thrive-si¬de-by-side/
• Thorsten, Q. (2008). Old and new routines in German online newsrooms. C. Paterson, C. & Domingo, D. (Eds.). Making Online News (s. 77-98). New York: Peter Lang.
• Tok, İ. (2021). Ulusal gazetelerin bir haber mecrası olarak Youtube’u kullanma biçim¬lerinin incelenmesi. Selçuk İletişim Dergisi, 306-335.
• Tokgöz, O. (2015). Temel gazetecilik. Ankara: İmge Yayınevi.
• Uzun, R. (2011). Türkiye’de gazetecilik eğitimi: Değişenler ve eğilimler. Akdeniz İletişim Dergisi, 15, 119-132.
• Uzunoğlu, S. (2018, Kasım 18). Kendi dükkanını kuran gazeteciler nasıl gelir elde edi¬yor? NewsLab Turkey: https://www.newslabturkey.org/2018/11/16/kendi-duk¬kanini-acan-gazeteciler/
• Yıldırım, B. (2010). Gazeteciliğin dönüşümü: Yöndeşen ortam ve yöndeşik gazetecilik. Selçuk İletişim Dergisi, 230-253.
• Yılmaz, Y. (2011). Siyasal sistem ve medya kuramları bağlamında Türkiye’de gazeteci¬liğin mesleki kimlik sorunu ve bir alan araştırması. (Yayınlanmamış doktora tezi) Marmara Üniversitesi. İstanbul, Türkiye.
• Yurdigül, Y. & Yüksel, H. (2012). Gazeteciliğin dönüşümü: Yeni medyaya entegrasyon sürecinde değişen habercilik pratikleri. Akdeniz İletişim Dergisi, 18, 140-161.
• Yüncüler, Z. (2018, 26 Şubat). YouTube’da gazetecilik. Jurno: https://journo.com.tr/ youtube-gazetecilik-abone-reklam-sponsor-ozgurluk
• Zinderen, A. (2021). YouTube ortamındaki haberciliği haritalandırmak: Gazetecilerin YouTube haber kanalları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 932-950