Popular Views of Subaltern From Adana Socialism to Los Adanas: Sıfır Bir Series

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 68 - 88, 28.06.2023

Yusuf Ziya Gökçek

Öz

First broadcast on Youtube and then BluTV in Türkiye, the 6-season-long series Sıfır Bir establishes a dynamic relationship with its characters and the film tradition that preceded it. The series became an important phenomenon in the country due to its relation to the aesthetics of globally known crime dramas. At a time when Narcos (2015), El Chapo (2017), Narcos: Mexico (2018) are Netflix series about criminal organisations in Latin America, Sıfır Bir (2016) is about a neighborhood gang fighting poverty and drugs. Sıfır Bir reintroduces the ethics of an epic in Yeşilçam that preaches being on the side of the poor, a screen persona used by Yılmaz Güney in his Westerns, and some popular misconceptions about socialism in Turkey, such as Adana Socialism, as it was called in the movies, and gathers the political past in a new narrative. The series Sıfır Bir, which deals with conflicts, the street politics in which the characters are involved, the subaltern identities they have, and the adaptations of the Turkish Western they show, will be discussed with the method of "diagnostic criticism". With the Diagnostic Criticism, the characters established socio-politically, the pre-existing Yeşilçam westerns of their actions, the justice mechanism and ethical codes belonging to it will be concretized in the context of film culture, and the essential relationship between them will be revealed. Subaltern politics produces strong and determined characters from the universe of criminality to which they are pushed through the western ethics that Yeşilçam produces uniquely.

Anahtar Kelimeler

Subalterns, Western, Socialism, Sıfır Bir, Turkish TV Series, Yılmaz Güney.

Adana Sosyalizmi’nden Los Adanas’a Madunluğun Popüler Görünümleri: Sıfır Bir Dizisi

Öz

Türkiye’de ilk olarak Youtube’da sonra BluTV’de yayınlanan, 6 sezon süren Sıfır Bir dizisi, kendinden önceki film geleneği, karakterleri ile dinamik ilişki kurmaktadır. Dizi yayınlandığı tarih itibariyle küresel düzeyde bilinen suç dizilerinin estetiğiyle ilişkisi olması nedeniyle Türkiye’de önemli bir görüngü haline geldi. Narcos (2015), El Chapo (2017), Narcos: Mexico (2018) gibi dizilerin Netflix’in Latin Amerika’daki suç örgütlerini anlattığı bir dönemde Sıfır Bir (2016) dizisi de yoksulluk ve uyuşturucu ile savaşan bir mahalle çetesini konu edinmektedir. Sıfır Bir, Yeşilçam’da yoksulun yanında olmayı öğütleyen bir epiğin etiğini, Yılmaz Güney’in Western filmlerinde kullandığı bir ekran kişiliğini, sosyalizmin Türkiye’de filmler üzerinden adlandırıldığı üzere Adana Sosyalizmi gibi bazı popüler kanıları yeniden konuşulur kılmakta, siyasal geçmişi yeni bir anlatı içerisinde toparlamaktadır. Çatışmaları konu edinen Sıfır Bir dizisi, karakterlerin dahil olduğu sokak siyasetini, sahip oldukları madun kimlikleri, gösterdikleri Türk Western’i uylaşımları, “teşhise yönelik eleştiri” yöntemi ile ele alınacaktır. Teşhise Yönelik Eleştiri ile birlikte sosyo-politik olarak kurulan karakterleri, eylemlerinin daha önce var olan Yeşilçam westernleri, ona ait olan adalet mekanizması ve etik kodları ile birlikte film kültürü bağlamında somutlaştırılacak, aralarındaki esas ilişkisi ortaya konulacaktır. Dizideki madun siyaseti, madunların itildiği suçluluk evrenini kendince yeniden suç ve haklılık bağlamında değerlendirmekte, Yeşilçam’ın kendine özgü ürettiği western etiğini “yiğitlik” olarak üretmektedir.

Anahtar Kelimeler

Madun, Western, Sosyalizm, Sıfır Bir, Türk Dizileri, Yılmaz Güney

Kaynakça

• Abisel, N. (1995). Popüler sinema ve tür. İstanbul: Alan.
• Akcan, H. (2017, 12 14). Mikro iktidar bağlamında mahalle kutsanması. Gazete Duvar. https://www.gazeteduvar.com.tr/forum/2017/12/14/mikro-iktidar-baglaminda-mahalle-kutsanmasi adresinden alındı
• Aristo. (2014). Poetika. İ. Tunalı, (Çev.) İstanbul: Remzi.
• Arslan, S. & Tetik, T. (2021). Quality TV, Turkish television history, and the transformation of Sıfır Bir. Journal of Popular Film and Television, 1(49), 40-51.
• Bayat, A. (2016). Siyaset olarak hayat: Sıradan insanlar Ortadoğu'yu nasıl değiştiriyor? Ö. Gökmen, (Çev.) İstanbul: Metis.
• Bordwell, D. (2016). Hollywood’un film dili. Z. Atam, Y. Ekici, & B. Tanyeri, (Çev.) İstanbul: Doruk.
• Bordwell, D. & Thompson, K. (2012). Film sanatı. E. S. Onat, (Çev.). Ankara: De Ki
• Bostan, M. (2018). “Sıfır Bir”: Adana sosyalizmi geri mi dönüyor? Cins, 26-27.
• Bölükbaş, S. & Özgül, Z. (2021). A comparative criticism of hegemonic masculinities in chronicle of a death foretold and ağır roman. Masculinities Journal of Culture and Society (15), 97-119.
• Buscombe, E. (2008). Tür sineması- western. G. Nowell-Smith içinde, Dünya Sinema Tarihi A. Fethi, (Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Coş, N. & Ayça, E. (1974). Yılmaz Güney’le konuşma-1: Yılmaz Güney arkadaş'ı anlatıyor-1. Yedinci Sanat (18), 3-7.
• Deleuze, G. (2021). Sinema-I: Hareket imge. S. Özdemir (Çev.) İstanbul: Norgunk.
• Duverger, M. (2019). Siyaset sosyolojisi. Ş. Tekeli, (Çev.) İstanbul: Varlık.
• Friedman, J. (2002). Life space and economic space: Essays in third world planning. London: Taylor & Francis.
• Gardiner, H. W. & Gander, M. (2015). Çocuk ve ergen gelişimi. A. Dönmez, & N. Çelen (Çev.) Ankara: İmge.
• Giddens, A. (2010). Modernite ve bireysel kimlik, geç modern çağda benlik ve toplum. Ü. Tatlıcan, (Çev.). İstanbul: Say.
• Gören, Ş. (Yöneten). (1971). Vurguncular [Sinema Filmi].
• Güven, A. (2017). Bir internet dizisi değerlendirmesi: Sıfır Bir’de şiddet ve gerçeklik. Marmara İletişim Dergisi (28), 149-152.
• Hobsbawm, E. J. (2011). Eşkıyalar. O. Akınhay (Çev.) İstanbul: Agora.
• Kellner, D. (2010). Medya gösterisi. İstanbul: Açılım.
• Kellner, D. (2013). Sinema savaşları: Bush-Cheney döneminde Hollywood sinemesı ve siyaset. İstanbul: Metis.
• Kellner, D. (2020). Media culture: Cultural studies, ıdentity, and politics in the contemporary moment. London: Routledge.
• Kökdemir, E. (2021). Dr. B. R. Ambedkadar'ın hayatı ve Hindistan Tarihi'ndeki önemi. DTCF Dergisi, 2(61), 971-987.
• Nichols, B. (2017). Belgesel sinemaya giriş. D. Eruçman (Çev.) İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Özbek, M. (2017). Popüler kültür ve Orhan Gencebay arabeski. İstanbul: İletişim.
• Özer, N. (Yöneten). (1971). Çirkin ve cesur [Sinema Filmi].
• Özgüç, A. (2010). Kovboylar batının mekânlar bizim. Kollektif içinde, Türk Sinemasında İstanbul (ss. 75-94). İstanbul: Horizon.
• Ryan, M. (2012). Eleştiri. E. S. Onat (Çev.) Ankara: De Ki.
• Ryan, M. & Kellner, D. (2010). Politik kamera: Çağdaş Hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası. İstanbul: Ayrıntı.
• Ryan, M. & Lenos, M. (2012). Film çözümlemesine giriş. E. S. Onat (Çev.) Ankara: De Ki.
• Spivak, G. C. (2020). Madun konuşabilir mi? E. Koyuncu (Çev.). Dipnot: Ankara.
• Şan, M. K. & Serdar, M. (2021). Yasaklar, Tecritler ve tercihler arasında başörtülü kimlikler: yalnız değilsiniz ve sonsuza yürümek. Talim, 5(1), 1-21.
• Şimşek, I. (2022). Dijital mecralarda altkültür temsili: “Sıfır Bir: Bir Zamanlar Adana'da" örneği. Medya ve Kültür, 2(2), 152-182.
• Tan, O., Şaşmaz, Z. & Özçaylan, B. (Yönetenler). (2015). Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz [Sinema Filmi].
• Taşkın, K. B. (Yöneten). (2016). Sıfır bir [Dizi].
• Taşkın, K. B. (Yöneten). (2020). Sıfır bir film [Sinema Filmi].
• Taşkın, K. B. (Yöneten). (2020). Sokağın çocukları [Dizi].
• Taşkın, K. B. (Yöneten). (2022). Kıyma [Dizi].
• Tönnies, F. (2019). Cemaat ve cemiyet. E. Güler (Çev.) İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.