Aile Apartmanında Yaşayan Evli Kadınların Gündelik Hayat Deneyimleri ve Kimlik Algıları

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 139 - 156

Şeydanur Şimşek , Nesrin Akıncı Çötok

https://doi.org/10.60077/medkul.1580591

Öz

Bu araştırma, Türkiye’deki aile apartmanlarında yaşayan evli kadınların gündelik yaşam deneyimlerinin kimlik algıları üzerindeki etkilerini ele almaktadır. Aile apartmanında yaşamanın kadınlar tarafından nasıl algılandığını ve eş, anne, gelin gibi toplumsal rollerin onların kimliklerini nasıl şekillendirdiğini anlamayı amaçlamaktadır. Amaçlı örnekleme yöntemiyle İstanbul, Bursa ve Ankara’da yaşayan 28-55 yaş aralığındaki 20 evli kadın seçilmiş ve bu katılımcılarla derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Çalışmada fenomenolojik desen kullanılmış; sosyo-demografik bilgi formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla veri toplanmıştır. Toplanan veriler, yazıya geçirilmiş ve içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Analiz sonucunda belirlenen üç ana tema; “aile apartmanı deneyimi”, “sosyal ilişkilerin gündelik hayata etkisi” ve “sosyal kimlikte baskın roller”dir. Bulgular, aile apartmanında yaşamanın kadınların sosyal kimlik algısını güçlü bir şekilde etkilediğini göstermektedir. Kadınların gündelik rollerinde anneliğin belirleyici olduğu, ancak bazı durumlarda gelin olma rolünün baskın hâle geldiği gözlemlenmiştir. Katılımcılar, aile apartmanında sosyal destek ve dayanışmadan faydalanmakla birlikte, bireysel özgürlük ve özerklik açısından zorluklar yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Bu bulgular, kadınların aile apartmanlarında toplumsal rollerini ve bireysel kimliklerini koruma çabalarını gözler ortaya koymakta; aynı zamanda aile apartmanı yaşamının çok katmanlı ve dinamik yapısını gözler önüne sermektedir. Araştırma, aile apartmanlarının kadınların sosyal kimlik oluşum süreçlerinde oynadığı rolü literatüre kazandırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile Apartmanı, Sosyal Kimlik, Deneyimler, Fenomenoloji

Etik Beyan

Bu çalışmanın yayın etiği ve bilimsel araştırma açısından uygun olduğuna Sakarya Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Kurulu’nun 14.03.2024 tarihli 67 sayılı "36" nolu Toplantı ve Karar Tutanağı ile karar verilmiştir. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu, toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmadığı ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunmaktadır.

The Daily Life Experiences and Identity Perceptions of Married Women Living in Family Apartment Buildings

Öz

This study comprehensively examines the impact of everyday life experiences on the identity perceptions of married women living in family apartment buildings in Türkiye. It aims to understand how living in a family apartment building shapes these women’s self-perceptions and social roles as a wife, mother, and daughter-in-law. Using purposive sampling, 20 married women between the ages of 28 and 55 from Istanbul, Bursa, and Ankara were selected for in-depth interviews. Employing a phenomenological design, data were collected from participants using a socio-demographic information form and a semi-structured interview form. The collected data were transcribed and analyzed through content analysis. The analysis revealed three main themes: the family apartment experience, the impact of social relationships on daily life, and dominant roles within social identity. Findings indicate that living in a family apartment strongly influences women’s social identity perceptions. For instance, the daily roles of mothers largely revolve around motherhood, although in some cases, the role of daughter-in-law becomes more prominent. While participants benefit from social support and solidarity in the family apartment building, they also face challenges regarding individual freedom and autonomy. These findings highlight how women in family apartment buildings strive to balance their societal roles and personal identities, revealing the multi-layered and dynamic nature of life in family apartments. The study aims to contribute to the literature by shedding light on how family apartment buildings play a role in shaping women’s social identity formation processes.

Anahtar Kelimeler

Family Apartment Building, Social Identity, Experiences, Phenomenology

Kaynakça

• Acar, S. (2019). Şehir dokusunda mahalle: İstanbul Esenler’de aile apartmanı olgusunun incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Adlı İşleyen, M. (2020). Marital functioning and parenting in extended family living arrangements: A qualitative study in family buildings [Yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi].
• Berger, P. L., & Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin sosyal inşası: Bir bilgi sosyolojisi incelemesi (V. S. Öğütle, Çev.). Paradigma Yayınları.
• Buluş, M., & Bağcı, B. (2016). Evlilik doyumu: Aile yılmazlığı ve etkili iletişim becerilerinin rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 136-152. https://doi.org/10.21764/efd.00737
• Creswell, J. W. (2019). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam Yayın.
• Çetin, E. (2013). Gündelik hayat sosyolojisi: Türkiye’de modernleşme ve gündelik hayat. Rağbet Yayınları.
• Duben, A. (1985). Turkish families and households in historical perspective. Journal of Family History, 10(1), 75–97.
• Duben, A. & Behar C. (1998), İstanbul haneleri: Evlilik aile ve doğurganlık 1880-1940. İletişim Yayınları
• Duben, A. (2002). Kent, aile, tarih, (L. Şimşek, Çev.). İletişim Yayınları.
• Dirimeşe, E. (2016). Aile tanımı ve türleri: Tarihsel süreç içerisinde aile (Tarihsel aile sınıflaması). N, Avcı & E. Aksoy (Ed.). Aile sosyolojisi (ss. 13–28). Lisans Yayıncılık.
• Doğan, İ. (2012). Sosyoloji, kavramlar ve sorunlar. Pegem Akademi.
• Erman, O., & Karaman, F. (2010). Aile apartmanları: 1950-60’larda Adana örneklemeleri. H. Turgut Yılmaz & A. Eyüce (Der.). Kent kültür konut bildiri kitabı. (ss. 107- 114). Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları
• Fidan, R. Z. (2022). Aile apartmanı üzerine sosyolojik bir değerlendirme [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Glaser, B. G. (1978). Theoretical sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory. Sociology Press.
• Gökçe, B. (1976). Aile ve aile tipleri üzerine bir inceleme. Hacettepe Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 8(1-2), 46-67.
• Goffman, E. (2009). Günlük yaşamda benliğin sunumu, (B. Cezar, Çev.). Metis Yayınları.
• Highmore, B. (2002). Everyday life and cultural theory: An introduction. Psychology Press.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-ilişkisel benlik: Yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi, 11(37), 36-43.
• Lefebvre, H. (2013). Gündelik hayatın eleştirisi II: Gündelik hayat sosyolojisinin temelleri. Sel Yayınları.
• Macionis, J. J. (2012). Sosyoloji, (V. Akan, Çev.). Nobel Yayınları.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation: Revised and expanded from qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass
• Newman, W. D. (2013). Sosyoloji. Nobel Yayınları.
• Ozankaya, Ö. (1994). Toplumbilim, (8. bs), Cem Kültür Yayınları
• Özbay, F. (1985). Transformation of the socio-economic structure and changing family functions in rural Turkey. In T. Erder (Ed.), Family in Turkish society: Sociological and legal studies (pp. 44-78). Turkish Social Science Association Press.
• Phoenix, A., & Brannen, J. (2014). Researching family practices in everyday life: Methodological reflections from two studies. International Journal of Social Research Methodology, 17(1), 11–26. https://doi.org/10.1080/13645579.2014.854001
• Poloma, M. M. (1993). Çağdaş sosyoloji kuramları (H. Erbaş, Çev.). Gündoğan Yayınları.
• Rönkä, A., & Korvela, P. (2009). Everyday family life: Dimensions, approaches, and current challenges. Journal of Family Theory & Review, 1(2), 87-102.
• Tanlası, B. (2023). Aile apartmanında yaşayan annelerin ebeveyn öz yeterliklerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
• Wacquant, L. (2014). Pierre Bourdieu: Hayatı, eserleri ve entelektüel gelişimi. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, & Ü. Tatlıcan (Ed.), Ocak ve zanaat: Pierre Bourdieu derlemesi (ss. 53-77). İletişim Yayınları
• Williams, R. (2006). Everyday culture: Approaches to cultural theory. Routledge.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
• Yasa, İ. (1962). Ayrı cinsten çocuklu dulların evlenmeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 17(02), 305-349. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000000735.