The Effect of Social Contextual Variables, Stereotype Contents and Contact Conditions on Social Distance for Middle Eastern and African Students

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 45 - 66, 26.12.2023

Şeydanur Tezcan Özer

Öz

Examining the relationship between stereotypes, conceptualized as cognitive processes of biases, and affective (prejudice) and behavioral (discrimination) processes has recently gained greater importance. The aim of this article is to investigate the attitudes of Turkish students towards two groups of students from different nationalities from the Middle East and African Countries in the context of the Stereotype Content Model (SCM) and to to examine the relationship between the social distances of the groups towards each other and the conditions of intergroup contact. This research was applied to Turkish students (N=185, Nmale=77, Nfemale=108; Xage=20.71; SD=1.93) studying in different departments at Karabük University. The following scales were used in the research: Stereotype Content Scale, Intergroup Contact Conditions Scale, Social Distance Scale, Social Structural/Contextual Variables Scale. The results of the study revealed that favoritism (high competence, high affectionate) or denigration (low competence, low affectionate) were higher in Turkish students' stereotypes about both nations, rather than mixed content stereotypes (low competent, high affectionate, high competent, low affectionate). The predictive effect of all predictor variables on social distance (closeness) was tested with stepwise multiple linear regression analysis. In the results for Africans, the variables that hold on to the model are competitiveness, inter-group contact conditions and competence, respectively; In the results for Middle Easterners, the variables that cling to the model are intergroup contact conditions, affection and competitiveness, respectively, but when examined proportionally, the predictive percentage of intergroup contact conditions exceeds three times the sum of the other two.

Anahtar Kelimeler

International stereotype, stereotype contents, social distance, intergroup contact

Ortadoğulu ve Afrikalı Öğrencilere Yönelik Sosyal Bağlamsal Değişkenler, Kalıpyargı İçerikleri ve Temas Koşullarının Sosyal Mesafeye Etkisi

Öz

Yanlılıkların bilişsel süreçleri olarak kavramsallaştırılan kalıpyargıların, duyuşsal (önyargı) ve davranışsal (ayrımcılık) süreçler ile ilişkisinin incelenmesi son zamanlarda daha büyük bir önem kazanmıştır. Bu makalenin amacı, Türk öğrencilerin Ortadoğu ve Afrika Ülkeleri’nden farklı milletlerden gelen iki grup öğrenciye ilişkin tutumlarının Kalıpyargı İçerikleri Modeli (KİM) bağlamında araştırılması ve gruplararası temas koşullarının grupların birbirlerine yönelik sosyal mesafeleri (yakınlık) ile ilişkisinin incelenmesidir. Bu araştırma Karabük Üniversitesi’nde farklı bölümlerde eğitim gören Türk öğrencilere (N=185 Nerkek=77, Nkadın=108; Xyaş= 20,71; ss= 1.93), uygulanmıştır. Araştırmada sırasıyla aşağıdaki ölçekler kullanılmıştır: Kalıpyargı İçeriği Ölçeği, Gruplararası Temas Koşulları Ölçeği, Sosyal Mesafe Ölçeği, Sosyal Yapısal/Bağlamsal Değişkenler Ölçeği. Çalışmanın sonuçlarında, Türk öğrencilerde her iki millete yönelik kalıpyargılarda karışık içerikli kalıpyargılardan (düşük yetkin yüksek sevecen, yüksek yetkin düşük sevecen) ziyade, kayırmanın (yüksek yetkin yüksek sevecen) ya da kötülemenin (düşük yetkin düşük sevecen) yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Tüm yordayıcı değişkenlerin sosyal mesafe (yakınlık) üzerindeki yordayıcılık etkisi adımsal çoklu doğrusal regresyon analizi ile sınanmıştır. Afrikalılara yönelik sonuçlarda modele tutunan değişkenler sırasıyla, yarışmacılık, gruplar arası temas koşulları ve yetkinlik iken; Ortadoğululara yönelik sonuçlarda ise modele tutunan değişkenler sırasıyla gruplar arası temas koşulları, sevecenlik ve yarışmacılık olmuştur ancak oransal olarak incelendiğinde gruplararası temas koşullarının yordayıcılık yüzdesi, diğer ikisinin toplamının üç katını geçmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası kalıpyargı, kalıpyargı içerikleri, sosyal mesafe, gruplararası temas

Kaynakça

• Aktan, T. (2012). Compensatory nature of mixed stereotypes: An investigation of underlying mechanisms in the framework of stereotype content model. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Aktan, T. ve Güvenç, G. (2018). Başarılı ve başarısız öğrencilerin iç ve dış gruplarına yönelik kalıpyargılarının yetkinlik ve sevecenlik boyutları açısından incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 23(61), 27-40.
• Aktan, T. ve Sakallı- Uğurlu, N. (2013). Kalıpyargı içeriği modeline sosyal bağlamsal bir yaklaşım: Bağlam içinde kalıpyargı içerikleri. Türk Psikoloji Yazıları, 16 (31), 15-31.
• Aktan, T., Yalçındağ, B., Ünal, T. ve Süllü, M. E. (2019). Ulus kalıpyargılarının içerikleri: Sosyal yapısal değişkenler ve kimliklenmenin kalıpyargı içerikleriyle ilişkisi. Alternatif Politika, 11(3), 623-650.
• Allport, G. (1954) The nature of prejudice. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Arkonaç, S. A. (2016). İnsan insan içinde. İstanbul: Hiperlink Yayınları
• Ata, A., Bastian, B., ve Lusher, D. (2009). Intergroup contact in context: The mediating role of social norms and group-based perceptions on the contact prejudice link, International Journal of Intercultural Relations,33, 498–506.
• Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Binggeli, S., Krings, F. ve Sczesny. (2014). Stereotype content associated with immigrant groups in Switzerland. Swiss Journal of Psychology, 73 (3), 123–133.
• Cuddy, A. J. C., Fiske, S. T., ve Glick, P. (2007). The BIAS map: Behaviors from intergroup affect and stereotypes. Journal of Personality and Social Psychology, 92, 631-648.
• Cuddy, A. J. M., Norton, M. I. ve Fiske, S. T. (2005). This old stereotype: The pervasiveness and persistence of the el¬derly stereotype. Journal of Social Issues, 61, 267-285.
• Çuhadar-Gürkaynak, K. (2012). Toplumsal temas: Önyargı ve ayrımcılığı önlemek için bir sosyal değişim aracı olarak kullanılabilir mi?. K. Çayır, M. Çayır ve Ayan Ceyhan (Ed.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (ss. 5-15). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Eckes, T. (2002). Paternalistic and envious gender stereotypes: Testing predictions from the stereotype content model. Sex Roles, 47, 99-114.
• Esses, V. M., ve Dovidio, J. F. (2002). The role of emotions in determining willingness to engage in intergroup contact. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 1202-1214.
• Fiske, S. T. (1998). Stereotyping, prejudice, and discrimination. D. T. Gilbert, S. T. Fiske, ve G. Lindzey (Ed.), Handbook of social psychology içinde (4th ed., ss. 357–411). Boston: McGraw-Hill.
• Fiske, S. T., Cuddy, A. M. J., Glick, P. ve Xu, J. (2002). A model of (often mixed) stereotype content: Competence and warmth respectively follow from perceived status and competition. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 878-902.
• Fiske, S. T. ve Durante, F. (2016). Stereotype Content Across Cultures: Variations on a few themes. M.J. Gelfand, C.Y. Hhiu ve Y.Y. Hong (Ed.), Handbook of Advances in Culture and Psychology. içinde (ss. 209-247). New York: Oxford University Press.
• Güler, M. (2013). Gruplararası temas, kaygı ve yanlılığın sosyal mesafeye etkisi: Türk ve Kürt kökenli gruplar üzerine bir çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hogg, M. ve Abrams, D. (1988). Social identifications: A social psychology and intergroup relations and group process, Londra: Routledge.
• Kahraman, F. (2018). Türkiye’deki sosyal grupların kalıpyargı haritası ve kalıpyargıların değerlerle ilişkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Katz, D., ve Braly,K. (1933). Racial stereotypes of one-hundred college students. J. Abnormal and Social Psychology, 28, 280-290.
• Şerif, M. ve Şerif, C. W. (1996). Sosyal psikolojiye giriş (2. cilt). (M. Atakay, A. Yavuz, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Phalet, K. ve Poppe, E. (1997). Competence and morality di¬mensions of national and ethnic stereotypes: a study in six eastern-European countries. European Journal of So¬cial Psychology, 27, 703-723.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D.O. (2010). Social psychology. İmge Kitabevi, İstanbul.