Beliren Yetişkinlikte Saldırganlık: Kişisel ve Ailesel Risk Faktörleri

Yıl 2019, , 61 - 85, 15.04.2019

Zeynep Karataş , Yasemin Yavuzer , Rezzan Gündoğdu

https://doi.org/10.17860/mersinefd.516925

Cited By: 4

Öz

Bu
çalışmanın amacı beliren yetişkinlikte saldırganlıkla ilişkili olabilecek risk
faktörlerini belirlemektir. Genel tarama modellerinden betimsel çalışma olarak
kurgulanan bu çalışma beliren yetişkinlik döneminde olan 409 üniversite
öğrencisi ile gerçekleşmiştir. Çalışmada KAR-YA Saldırganlık Ölçeği
kullanılmıştır. Verilerin analizinde iki düzeyli değişkenlerde bağımsız gruplar
t testi, üç ve daha fazla düzeyli değişkenlerde ise tek yönlü varyans analizi
kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular incelendiğinde; Beliren
yetişkinlerin saldırganlık puanlarında cinsiyete göre anlamlı farklılıklar
olduğu; kronik hastalığı olup olmama durumuna göre saldırganlık puanlarının
farklılaşmadığı görülmüştür. Sorunla kolaylıkla baş edip etmeme durumlarına,
psikolojik travma yaşayıp yaşamamalarına göre saldırganlık puanlarının anlamlı
olarak farklılaştığı, fiziksel travma yaşayıp yaşamadıklarına göre ise
saldırganlık puanlarının anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmektedir.
Psikolojik yardım alanlarla almayanların saldırganlık puanları farklılık
göstermektedir. Anne öğrenim düzeylerine göre saldırganlık puanlarının anlamlı
olarak farklılaşmadığı, baba öğrenim düzeylerine göre ise farklılıklar olduğu
görülmüştür. Ekonomik düzey, ana baba tutumu, aile bütünlüğü, anneden ve
babadan şiddet görüp görmemelerine göre saldırganlık puanlarının anlamlı olarak
farklılaştığı görülmektedir. Ayrıca, beliren yetişkinlerin aile içi
ilişkilerini tanımlamalarına, kolay arkadaş edinip edinememelerine ve çok
arkadaşı olup olmamasına göre saldırganlık puanlarının anlamlı olarak
farklılaşmadığı görülmektedir. Duygusal ilişki yaşayıp yaşamamaya, sosyal medya
kullanımına, sigara kullanma durumlarına ve kendilerini tanımlama durumlarına
göre saldırganlık puanları anlamlı olarak farklılaşmıştır. Sonuç olarak beliren
yetişkinlerin saldırganlıklarında önemli olan risk faktörleri; cinsiyet,
sorunla kolaylıkla baş edip etmeme durumları, psikolojik travma yaşayıp
yaşamamaları, psikolojik yardım alıp almama, baba öğrenim düzeyi, ekonomik
düzey, ana baba tutumu, aile bütünlüğü, anneden şiddet görüp görmeme, babadan
şiddet görüp görmeme, duygusal ilişki yaşayıp yaşamama, sosyal medya kullanımı,
sigara kullanma durumları, kendilerini tanımlama durumları olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beliren yetişkinlik, saldırganlık, risk faktörleri

Kaynakça

• Akçay, D. ve Özcebe, E. (2012). Televizyonun okul öncesi dönemdeki çocukların saldırganlık davranışına etkisi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55, 82-87.Aloia, L.S. (2018). Verbal aggression in romantic relationships: the ınfluence of family history, destructive beliefs about conflict, and conflict goals. Journal Communication Quarterly, 66(3), 308-324.Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.Attepe, S. (2010). Anne baba kaybının çocuklar üzerindeki etkileri. Aile ve Toplum, 6(23), 23-28.Aydın, A. ve Akgün, S. (2014). Ergenlikte reaktif-proaktif saldırganlık, öfke ve narsisizm ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 29(73), 44-56.Bailey, C.A. & Ostrov, J.M. (2008). Differentiating forms and functions of aggression in emerging adults: associations with hostile attribution biases and normative beliefs. J Youth Adolescence, 37, 713–722. Barry, T.D. & Lochman, J.H. (2004). Aggression in adolescents: Strategies for parents and educators. NASP. http://mendocinousd.org/view/72.pdf. 02.08.2018 tarihinde erişilmiştir.Bernstein, M.H., Colby, S.M., Bidwell, L.C., Kahler, C.W. & Leventhal, A.M. (2014). Hostility and cigarette use: a comparison between smokers and nonsmokers in a matched sample of adolescents. Nicotine & Tobacco Research, 16(8), 1085-1093.Bolat Karataş, Z. (2002). Ana baba saldırganlığı ile lise öğrencilerinin saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Bolu, A., Pan, E., Günay, H., Öznur, T., Aydemir, E. ve Erdem, M. (2014). Travma sonrası stres bozukluğunda saldırgan davranış ile dissosiyasyon arasındaki ilişki. Gülhane Tıp Dergisi, 56, 97-101.Büyükgöze Kavas, A., Topkaya, N. ve Gençoğlu, C. (2014). Psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma, denetim odağı, kendini damgalama ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 367-377.Cabello, R. Gutierrez Cobo, M.J. & Fernandez Berrocal, P. (2017). Parental education and aggressive behavior in children: a moderated-mediation model for ınhibitory control and gender. Frontiers in Psychology, 8, 1181.Camadan, F. ve Yazıcı, H. (2017). Üniversite öğrencilerinde gözlenen saldırganlık eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 225-234.Cenkseven, F. (2003). Öfke yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4), 153-177.Ceyhun, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.Cleverley, K. (2011). Indirect and physical aggression in childhood and adolescence and outcomes in emerging adulthood. Unpublished doctoral dissartation, McMaster University. Cherek, D.R. (1984). Effects of cigarette smoking on human aggressive behavior. Prog Clin Biol Res., 169, 333-344.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2018). İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı. (Hazırlayan İbrahim Tunç). https://www.csgb.gov.tr/media/6784/internetvesosyalmedya.pdf. 17.08.208 tarihinde indirilmiştir.Çolakoğlu, F.F. ve Solak, N. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin cinsiyet ve okul türüne göre saldırganlık düzeyleri ile empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi (Çorum ili örneği). International Journal of Social Science, 26, 57-66.De La Torre Cruz, M.J., Garcia Linares, M.C.,& Casanova Arias, P.F. (2014). Relationship between parenting styles and aggressiveness in adolescents. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 12(1), 147-170.Donat Bacıoğlu, S. ve Özdemir, Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinin saldırgan davranışları ile yaş, cinsiyet, başarı durumu ve öfke arasındaki ilişkiler. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 169-187.Duman, S. & Margolini G. (2007). Parents’ aggressive ınfluences and children's aggressive problem solutions with peers. J Clin Child Adolesc Psychol, 36(1), 42–55.Durualp, E., Kara, F.N., Yılmaz, V. ve Alaybeyoğlu, K. (2010). Kronik hastalığı olan ve olmayan çocukların ve ebeveynlerinin görüşlerine göre yaşam kalitelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63(2), 55-63.Erden, N. K. (2007). Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretmenlik bölümleri birinci öğretim son sınıf öğrencilerinin saldırganlık türleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.Erkuş, A. (1994). Psikoloji terimleri sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınları. Ersoy, A., Tazegül, Ü. ve Sancaklı, H. (2012). Güreşçilerin saldırganlık düzeylerinin sosyo-demografik açıdan incelenmesi (Ankara örneği). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 385-397.Estrada Martínez, L. M., Caldwell, C. H., Bauermeister, J. A., & Zimmerman, M. A. (2012). Stressors in multiple life-domains and the risk for externalizing and internalizing behaviors among African Americans during emerging adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 41(12), 1600-1612. Fatıma, S. & Sheikh, H. (2014). Socioeconomic status and adolescent aggression: the role of executive functioning as a mediator. American Journal of Psychology, 127(4), 419-430.Feiring, C., Deblinger, E., Hoch Espada, A., & Haworth, T. (2002). Romantic relationship aggression and attitudes in high school students: the role of gender, grade, and attachment and emotional styles. Journal of Youth and Adolescence, 31(5), 373-385.Gearing, R.E., MacKenzie, M.J., Ibrahim, R.W., Brewer, K.B., Batayneh, J.S., & Schwalbe, C.S.J. (2015). Stigma and mental health treatment of adolescents with depression in Jordan. Community Ment Health Journal, 51(1), 111-117.Gillikin, C., Habib, L., Evces, M., Bradley, B., Ressler, K.J. & Sanders, J. (2019). Trauma exposure and ptsd symptoms associate with violence in ınner city civilians. J Psychiatr Res., 83, 1-7.Gortmaker, S.L., Walker, D.K., Weitzman, M., & Sobol, A.M. (1990) Chronic conditions, socioeconomic risks, and behavioral problems in children and adolescents. Pediatrics, 85(3), 267-276.Gökler B. (1999). Ölümcül hastalık karşısında çocuk aile ve hekim. A Ekşi (Ed.), Ben Hasta Değilim, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.Gözün Kahraman, Ö. ve Kurt, G. (2013). Öğretmen adaylarının olumlu sosyal ve saldırgan davranış eğilimlerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 236-243.Guerra, R.C. & White, B.A. (2017). Psychopathy and functions of aggression in emerging adulthood: moderation by anger rumination and gender. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 39(1), 35-45.Gültekin, F. (2008). Saldırganlık ve öfkeyi azaltma programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin saldırganlık ve öfke düzeyleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Gündoğdu, R., Yavuzer, Y. & Karataş, Z. (2018). Irrational beliefs in romantic relationships as the predictor of aggression in emerging adulthood. Journal of Education and Training Studies, 6(3), 108-115.Güneri Yöyen, E. (2017). Şiddet türleri ve kişilik özellikleri. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 1(1), 35-50.Gürsoy, O. ve Gizir, C.A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: sosyal damgalanma, kendini damgalama, öznel sıkıntıları açma, benlik saygısı ve cinsiyetin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 137-155.Hasta, D. ve Güler, M.E. (2013). Saldırganlık: kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 64-104.Hsieh, H.F., Zimmerman, M.A., Xue, Y., Bauermeister, J.A., Caldwell, C.H., Wang, Z. & Hou, Y. (2014). Stress, active coping, and problem behaviors among chinese adolescents. American Journal of Orthopsychiatry, 84(4), 364-376.Kaplan, B. ve Aksel, E.Ş. (2013). Ergenlerde bağlanma ve saldırganlık davranışları arasındaki ilişkinin İncelenmesi. Nesne Psikoloji Dergisi, 1(1), 20-49.Karahan, T.F. ve Epli Koç, H. (2005). Üniversite öğrencilerinin alkol ve sigara kullanım sıklığına göre stresle başaçıkma tarzlarının incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 113-131.Karataş, Z. (2009a). Saldırganlık: saldırganlığın ergenler üzerindeki etkileri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 34(367), 29-36. Karataş, Z. (2009b). Bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlığını azaltmadaki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 12-24.Karataş, Z. (2009c). Psikodrama ile yapılan grup uygulamasının ergenlerin sürekli kaygı düzeylerine etkisi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 34(360), 31-37.Karataş, Z. (2008a). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.Karataş, Z. (2008b). Bilişsel davranışsal teknikler ile psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grupla psikolojik danışma uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.Karataş, Z. ve Yavuzer, Y. (2016). Lise ve üniversite öğrencileri için Kar-Ya saldırganlık ölçeği geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (17), 307-321.Karataş, Z. ve Gökçakan, Z. (2009a). Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(4), 357-366.Karataş, Z. ve Gökçakan, Z. (2009b). Bilişsel davranışsal teknikler ile psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grupla psikolojik danışma uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 1407-1452.Kaymak Özmen, S. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.Kempes, M., Matthys, W., de Vries, H. & van Engeland, H. (2005). Reactive and proactive aggression in children a review of theory, findings and the relevance for child and adolescent psychiatry. European Child & Adolescent Psychiatry, 14(1), 11-19.Koç, B. ve Büyükgöze Kavas, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin saldırganlık, kişilerarası problem çözme becerileri, kişilerarası ilişki tarzları ve iletişim beceri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4/2, 783-799.Kokurcan, A. ve Özsan, H. H. (2012). Travma Kavramının Psikiyatri Tarihindeki Seyri. Kriz Dergisi, 20(1, 2, 3), 19-24.Kodan Çetinkaya, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne, 1(2), s.21-43.Kul Uçtu, A. ve Karahan, N. (2016). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyet rolleri, toplumsal cinsiyet algısı ve şiddet eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2882-2905.Larson, J. (2010). Aggression in adolescents: Strategies for educators. NASP. file:///C:/Users/samsungnb/Downloads/S4H1_Aggression_in_Adolescents.pdf. 2.08.2018 tarihinde erişilmiştir.Marcus, R.F. (2007). Aggression and violence in adolescence. Cambridge UK: Cambridge University Press.Morsünbül, Ü. (2015). The effect of identity development, self-esteem, low selfcontrol and gender on aggression in adolescence and emerging adulthood. Eurasian Journal of Educational Research, 61, 99-116. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2015.61.6Mutluoğlu, S. ve Bulut Serin, N. (2010). İlkokul 5. sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin bazı sosyo-demografik özellikler açısından incelenmesi (Kuzey Kıbrıs örneklemi). International Conference on New Trends in Education and Their Implications (İCONTE), 858-864.Moroschan, G., Hurd, P.L. & Nicoladis, E. (2009). Sex differences in the use of indirect aggression in adult Canadians. Evolutionary Psychology, 7(2), 146-159.Newacheck, P.W., McManus, M.A., & Fox, H.B. (1991). Prevalence and ımpact of chronic ıllness among adolescents. Am J Dis Child, 145(12), 1367-1373.Northup, T. (2013). Examining the relationship between media use and aggression, sexuality, and body image. Journal of Applied Research on Children: Informing Policy for Children at Risk, 4(1), Article 3. https://core.ac.uk/download/pdf/46718928.pdfOstrov, J. M., & Houston, R. J. (2008). The utility of forms and functions of aggression in emerging adulthood: Association with personality disorder symptomatology. Journal of Youth and Adolescence, 37(9), 1147-1158.Ostrov, J.M. & Keating, C.F. (2004). Gender differences in preschool aggression during free play and structured ınteractions: an observational study. Social Development, 13(2), 255-277.Özen, Y. (2017). Psikolojik travmanın insanlık kadar eski tarihi. The Journal of Social Science, 1(2), 104-117.Pekince, H. (2012). Ergenlerin saldırganlık düzeyleri ile sosyal aktivitelere katılımları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.Rabinovitch, S.M. (2016). Parenting behavior during emerging adulthood: associatıons with emerging adult relationships and risk behaviors. Doctoral dissertation, Oregon University, Oregon.Rickwood, D. J. & Braithwaite, V. A. (1994). Social-psychological factors affecting helpseeking for emotional problems. Social Science and Medicine, 39(4), 563-572.Sarp, N. (1993). 16 yaş gençlerinde görülen uyumsuz davranışlarla, sosyo ekonomik düzey ve cinsiyet ilişkisi. Aile ve Toplum, 1(3), 17-23.Sayın, U. (2014). 48-72 aylık çocuklardaki saldırganlık davranışlarına müdahale yöntemi olarak ebeveyn eğitim programı geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Serim, F. ve Cihangir Çankaya, Z. (2015). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 1(16), 177-198.Shaban, N. & Kumar, P. (2016). Young adults and aggression: a comparative study of gender differences. The International Journal of Indian Psychology, 3(4), 106-114.Song, L., Singer, M.I. & Anglin, T.M. (1988). Violence exposure and emotional trauma as contributors to adolescents’ violent behaviors. Arch Pediatr Adolesc Med., 152, 531-536.Şahin, M. (2014). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ve saldırganlık. Düşünen Adam, 27, 43-52.Tackett, J.L. & Ostrov, J.M. (2010). Measuring relational aggression in middle childhood in a multi-ınformant multi-method study. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 32(4), 490-500.Tahta, F., Tahta, K. ve Dernek, S. (2015). Çocukların yakınlarının ölüm kavramlarını algılama üzerine kurdukları sistemler ve oyunlar. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), http://dergipark.gov.tr/download/article-file/88805.Tiedemann, G. (2017). The association between attachment and physiological responses to relational aggression during emerging adulthood. Project, Department of Psychology Texas Christian University, Texas. Topkaya, N. (2014). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(2), 471-487.Tripathi, V. (2017). Youth Violence and Social Media. Journal of Social Sciences, 52(1-3), 1-7.Tüzün, Ü. (2002). Gelişen iletişim araçlarının çocuk ve gençlerin etkileşimi üzerine etkisi. Düşünen Adam, 15(1), 46-50.Uluğ, Ö. Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde depresyon düzeyine ebeveyn kaybının ve anne baba ayrılığının etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, KocaeliVahip, I. (2002). Evdeki şiddet ve gelişimsel boyutu: Farklı bir açıdan bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(4), 312-319.Verona, E., Sadeh, N., Case, S.M., Reed, A., & Bhattacharjee, A. (2008). Self-reported use of different forms of aggression in late adolescence and emerging adulthood. Assessment, 15(4), 493-510.Wallinius, M, Delfin, C., Billstedt, E., Nilsson, T., Anckarsäter, H. & Hofvander, B. (2016). Offenders in emerging adulthood: School maladjustment, childhood adversities, and prediction of aggressive antisocial behaviors. Law and Human Behavior, 40(5), 551-563.Yağışan, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin müzik tercihleri ve saldırganlıkla ilişkisi. Sanat Eğitimi Dergisi, 1(2), 96-113.Yıldız, S. A. (2004). Çocuk, ölüm ve kayıp. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 125-144.Yavuzer, Y. (2011). Okullarda saldırganlık/şiddet: Okul ve öğretmenle ilgili risk faktörleri ve önleme stratejileri. Milli Eğitim, 192, 43-61.Yavuzer, Y. (2013). Ergenlerde saldırganlık ve sosyometrik popülerlik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 767-780.Yavuzer, Y., Karataş, Z., Çivilidağ, A. & Gündoğdu, R. (2014). The role of peer pressure, automatic thoughts and self-esteem on adolescents’ aggression. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 61-78.Yavuzer, Y. ve Karataş, Z. (2013). Ergenlerde otomatik düşünceler ile fiziksel saldırganlık arasındaki ilişkide öfkenin aracı rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2), 117-123.Zartaloudi, A. & Madianos, M. (2010). Stigma related to help-seeking from a mental health professional. Health Science Journal, 4(2), 77-83.