Bu
çalışmanın amacı ortaokullarda okutulan matematik ders kitaplarının içinde yer
alan görsellerin cinsiyetçi unsurlar açısından incelenmesidir. Araştırmada
ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan görsel öğelerde yetişkin kadın ve
erkekler ile kız ve erkek çocukların “kimlerle birlikte, hangi cinsiyetten
bireylerle, hangi eylemler içerisinde, hangi mekânlarda ve hangi mesleklerde
gösterildikleri” incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2014-2015 eğitim
öğretim yılında okutulan MEB ortaokul 5, 6, 7, 8. sınıf matematik ders
kitaplarından Mersin İlinde dağıtımı yapılmış olan 4 kitabın görselleri oluşturmaktadır.
Bu çalışma nitel bir çalışma olup doküman incelemesi tekniği ile matematik ders
kitaplarında yer alan resimler üzerine yapılan bir içerik çözümlemesini
içermektedir. Yapılan araştırma sonucunda incelenen ortaokul matematik ders
kitaplarının cinsiyetçi öğeleri içerdiği tespit edilmiştir. Ders kitapları bu
yolla cinsiyet ayrımcılığının toplumsal yeniden üretimine katkı sağlamaktadır.
Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan yetişkin kadın ve erkekler ile
kız ve erkek çocuk görselleri toplumsal cinsiyet ilişkileri ile bağlantılıdır.
Çalışmada elde edilen en dikkat çekici bulgular ise şu şekildedir: İncelenen
ders kitaplarında hem yetişkin ve hem de çocuklarda erkek görsel sayısının
kadın/kız çocuk sayısından oldukça fazla olduğu tespit edilmiştir. Yetişkin
erkeklerin tek başına resmedilme oranı yetişkin kadınların resmedilme oranının
iki katından daha fazladır. Çocuklar açısından yapılan incelemede ailesi ile
resmedilme durumu bakımından kızların oranı daha yüksektir. ‘Çocuk figürlerin
birlikte gösterildikleri kişilerin cinsiyeti’ incelendiğinde gerek kız çocuk ve
gerekse erkek çocuk figürlerinin daha çok yetişkin erkeklerle resmedildikleri
ve kız çocukların hemcinsleriyle resmedilme oranının erkeklerin hemcinsleriyle
resmedilme oranından daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Erkekler daha çok ve
çeşitli eylemler içerisinde bulunmaktadır. Bu eylemlerin çoğunluğu da işe
yönelik olup eve yönelik herhangi bir eylem içerisinde resmedilmemişlerdir.
Kadınlar ise daha çok evde resmedilmişlerdir. Yetişkin figürlerin meslekleri
incelendiğinde erkeklerde meslek alanlarının kadınlara oranla çok daha geniş
olduğu dikkat çekmektedir.
Ders kitapları toplumsal cinsiyet cinsiyet ayrımcılığı müfredat
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Alan Eğitimleri |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
Makaleler dergide yayınlandıktan sonra yayım hakları dergiye ait olur.
Dergide yayınlanan tüm makaleler, diğerleri tarafından paylaşılmasına olanak veren Creative Commons Alıntı-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı altında lisanslanır.