Hemşirelik Eğitimi ve Eleştirel Düşünme

Yıl 2009, Cilt: 5 Sayı: 2, 187 - 196, 04.11.2011

Nazan Kılıç Akça Sultan Taşçı

Öz

İçinde bulunduğumuz bilgi çağında hızlı gelişmeler ve değişmeler olmakta ve bilgi birikimi hızla artmaktadır. Bilgi birikiminin artmasıyla bilim ve teknolojinin gelişimi, insanların giderek daha da karmaşık problemlerle karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır. Bilgi çağının değişen yaşam koşullarıyla, yaşamın her alanında ve özellikle eğitim alanında eleştirel düşünme becerileri önem kazanmaktadır. Eleştirel düşünme, bilgi çağında lüks değil, ihmal edilemez bir gereksinimdir. Sorun çözme, çağdaş hemşireliğin önemli fakat az anlaşılan bir özelliğidir. Diğer taraftan, etkili sorun çözme stratejilerini kullanma ve güçlü bir bilgi temeline dayalı olarak karar verme yeteneği, profesyonel hemşireden beklenen bir davranıştır Bu süreci tam ve doğru olarak anlama ve hasta bakımında kullanma profesyonel becerilerin gelişiminin temel gereğidir. Ancak Türkiye’de Hemşirelik eğitiminde eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler konusunda yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu derlemeyle hemşirelik eğitiminde eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörlerin belirlenmesine katkıda bulunmak amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik eğitimi, eleştirel düşünme

Kaynakça

• Adams, M.H., Stover, L.M., Whitlow, J.F. (1999). A longitudinal evaluation of baccalaureate nursing students’ critical thinking abilities. Journal of Nursing Education, 38 (3), 139-141.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, G.G., Demir, Y., Eşer, ve ark. (2007) Hemşirelerde eleştirel düşünme eğilimini etkileyen etmenlerin incelenmesi.4.Uluslararası. ve 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kongre Kitabı Ankara.
• Banning, M. (2006). Measures that can be used to teach critical thinking skills in nurse prescribers. Nurse Education in Practice, <http//www.nurseeducationinpractice.com/article/S1471-5953(05)00110-1>.
• İnternetten 15 Nisan 2008’de elde edilmiştir:
• Barrett, K. (2008). Evaluating the use of concept maps in nurse education in N. Ireland to promote the development of critical thinking. İnternetten 15 Nisan 2008’de elde edilmiştir: <http://cmc.ihmc.us/cmc2008papers/cmc2008p094.pdf>.
• Birol, L. (2007). Hemşirelik Süreci. 8. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık.
• Brooks, KL, Shepherd JM. (1990). The relationship between clinical decision making skills in nursing and general critical thinking abilities of senior nursing students in four types of nursing programs. Journal of Nursing Education, 29 (9), 391-399.
• Cüceloğlu, D. (2001). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çıkrıkçı, N. (1992). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (Form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25 (2), 559-569.
• Dil, (Coşkun) S. (2001), Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Özet Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dirimese, E. (2006). Hemşirelerin ve öğrenci hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,İzmir.
• Erdem, (Göksel) Y. (1995). Hemşirelerin klinik çalışmalarında gözlenen davranışlarının bağımlı, bağımsız ve birbirine bağımlı kararlar yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Özet Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Henderson, A., Winch, S., ve Partner, A.H. (2006). A conceptual model for continuous clinical education. Nurse Education Today, 26 (2), 104-109.
• Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kataoka-Yahiro, M., Saylor, C. (1994). A critical thinking model for nursing judgment. Journal of Nursing Education, 33 (8), 351–356.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. İstanbul: Kazancı Kitap A.Ş.
• Kelleci, M. ve Gölbaşı, Z. (2004). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8 (2), 1-8.
• Kıranşal, N, Adana, F, ve Erdağı, S. (2006). Karsta Çalışan Hemşirelerin Eleştirel Düşünme Düzeylerinin incelenmesi, 42. Ulusal Psikiyatri Kongresi, 01- 05 Kasım, İstanbul.
• Kocaman, G. (1998). Hemşirelik eğitiminde probleme dayalı öğrenme, Uluslararası Katılımlı, 14-16 Mayıs VI. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kongre Kitabı, GATA Hemşirelik Yüksekokulu, Ankara.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Martin, S. (2002). The theory of critical thinking of nursing. Nursing Education Perspectives, 23 (5), 244-247.
• Myrick, F, Yonge, H. (2004). Enhancing critical thinking in the preceptorship experience in nursing education. Journal of Advanced Nursing, 45 (4), 371-380.
• Öztürk, N. (2006). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Özet Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Raymond, L.C. ve Profetto. M.J. (2005). Nurse educators’ critical thinking, reflection and measurement. Nurse Education in Practice, 5, 209-217.
• Riddell, T. (2007). Critical assumptions; thinking critically about critical thinking. Journal of Nursing Education, 46 (3), 121-127.
• Senita, J. (2008). The use of concept maps to evaluate critical thinking in the clinical setting. Teaching and Learning in Nursing, 3, 6-10.
• Sevil, Ü., Ertem, G., Buket, S. (2005). Ege üniversitesi sağlık yüksekokulu hemşirelik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. 3. Uluslararası 10. Ulusal Hemşirelik Kongresi Özet Kitabı. İzmir. s.131.
• Sharon, L. (2007). Critical thinking, A two-phase framework. Nurse Education in Practice, 7, 303– 314.
• Shin, K.R .(1998). Critical thinking ability and clinical decision-making skills among senior nursing students in associate and baccalaureate programmes in Korea. Journal of Advanced Nursing, 27 (2), 414-421.
• Simpson, E, Courtney, M. (2002). Critical thinking in nursing education, literature review. International Journal of Nursing Practice, 8, 89-98.
• Smythe, E.A. (2004). Thinking. Nurse Education Today, 24 (3), 26-332.
• Şenturan, L. ve Ecevit Alpar, S. ( 2008). Hemşirelik öğrencilerinde eleştirel düşünme. C. U Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (1), 22-30
• Taşcı, S. (2005). Problem çözme süreci. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14 (Ek Sayı, Hemşirelik Özel Sayısı), 73-78.
• Uçan, Ö, Taşcı, S, ve Ovayolu, N. (2008). Eleştirel düşünme ve hemşirelik. Fırat Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (7), 17-27.
• Ulupınar, S. (1997). Hemşirelik eğitiminin öğrencilerin sorun çözme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Özet İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Velioğlu, B. (1998). Hemşirelik eğitiminde esaslar. II. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu, İstanbul.
• Worrell, J.A. ve Profetto, M.J. (2007). Critical thinking as an outcome of context-based learning among post RN students, A literature review. Nurse Education Today, 27, 420-426.