Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerileri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2012, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 12, 23.02.2012

Hasan Bağcı , Namık Şahbaz

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenleregöre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmeye çalışmaktır. Bu amaç doğrultusunda, şu sorulara cevaparanmıştır: Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerileri cinsiyet, akademik başarı notu, anlamabecerilerinde (dinleme- okuma) kendilerini yeterli hissetme durumları ile anlatma becerilerinde (konuşma -yazma) kendilerini yeterli hissetme durumlarına göre değişmekte midir? Araştırma “tarama” modelindedir.Araştırmanın çalışma grubunu, 2010-2011 eğitim öğretim yılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi EğitimFakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü üçüncü ve dördüncü sınıfta öğrenim gören toplam 123 öğrencioluşturmaktadır. Çalışmada, verileri toplamak amacıyla Özdemir (2005) tarafından geliştirilen 30 maddelik“Eleştirel Düşünme Ölçeği” kullanılmıştır. Uygulama sonucunda elde edilen veriler bilgisayar ortamınaaktarılarak SPSS (15.0) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucuna göre, Türkçe öğretmenadaylarının eleştirel düşünme becerileri cinsiyetlerine ve akademik başarına göre anlamlı bir farklılıkgöstermemektedir. Adayların eleştirel düşünme becerilerinin, okuma ve konuşma becerilerinde kendileriniyeterli hissetme durumlarına göre farklılaştığı, dinleme ve yazma becerilerinde kendilerini yeterli hissetmedeğişkenlerine göre değişmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmeni adayları, eleştirel düşünme, Türkçe eğitimi

Kaynakça

• Akar, C. (2007). İlköğretim Öğrencilerinde Eleştirel Düşünme Becerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akar, Ü. (2007). Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arık, A. (1990). Yaratıcılık, Ankara: Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri Dizisi.
• Ay, Ş. (2006). Eleştirel Düşünme Gücü İle Eleştirel Düşünmeye Yönelik Tutumlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi. (336), 25-31.
• Beyer, B.K. (1985). Critical Thinking: What is it? Social Education. 49.
• Beyer, B.K. (1998). Developing a Scope and Sequence for Thinking Skills Instruction. Educational Leadership, 45(7),26-30.
• Beyer, B.K. (1991). Teaching Thinking Skill, A Handbook for Elemantry School Teachers. Boston: Allyn and Bacon Publishing.
• Cüceloğlu, D. (1995). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çekiç, S. (2007). Matematik Öğretmenliği Lisans Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Gücü Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre Düzenlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin, A. (2008). Sınıf Öğretmenliği Adayların Eleştirel Düşünme Gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ennis, R. H. (1993). Critical Thinking Assessment. Theory into Practice, 32(3),179-186.
• Ennis, R.H. (1985). A Logical Basis for Measuring Critical Thinking Skills. Educational Leadership, 43(2), 44-48.
• Erktin, E. (2002). İlköğretimde Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (16), s. 61-71.
• Glasser, W. (2000). Kaliteli Eğitimde Öğretmen. Beyaz Yayınları. Çeviren: Ulaş Kaplan. İstanbul.
• Grant, G. E. (1988). Teaching Critical Thinking. New York: Praeger Publishers.
• Gülveren, H. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ve Bu Becerileri Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İpşiroğlu, Z. (2002). Eleştirel Düşünme Öğretilebilir mi? www.felsefeekibi.com.
• Karadüz, A. (2010). Dil Becerileri ve Eleştirel Düşünme. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. (5/3), 1566-1593.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, H. (1997). Üniversite Öğrencilerinde Eleştirel Akıl Yürütme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kökdemir, D. (2000). Deniz Yıldızlarını Kurtarmaya Çalışanların Öyküsü. Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme. XI. Ulusal Psikoloji Kongresi. 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kökdemir, D. Demirutku K. (2000). Psikoloji Derslerinde Tümdengelim Yönteminin Kullanılması, İnternet Uygulamaları ve Notlandırma Sistemi. XI. Ulusal Psikoloji Kongresi. 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Norris, S. P. (1989). Can We Test Validly for Critical Thinking? Educational Researcher, 18(9), 21-26.
• Özbay, M. (1997). Türkçe Öğretiminde Programın Önemi, Çağdaş Eğitim, 232, 34-35.
• Özbay, M. (2005). Bir Dil Becerisi Olarak, Dinleme Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, (3), 297-316.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme. Ankara Pegem A Yayıncılık.
• Rudd, R.D. (2007). Defining Critical Thinking. Techniques: Connecting Education and Careers, 82(7), 46-49.
• Sever, S. (2004). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. (1993) Yaratıcı Okul, Öğretmen, Öğrenci, Ayşegül Ataman (Ed). Yaratıcılık ve Eğitim XVII. Eğitim Toplantısı, Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları No:17.
• Şen, Ü. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi ZFWT 1, 2.
• Titiz, T. (2001). Ezbersiz Eğitim Yol Haritası. PegemA Yayıncılık. Ankara.
• Tuna, Serhat. (2006). Vygotsky ve Pıaget'de Düşünme/Düşünce-Dil İlişkisi.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. Ç. (2005). Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zayif, K. (2008). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.