ÖĞRENCİLER İÇİN ÖĞRETMENE GÜVEN ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE FORMUNUN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 10 Sayı: 1, 0 - , 24.02.2014

Niyazi Özer , Cihan Tül

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, öğrencilerin öğretmenlerine duydukları güven düzeylerini belirlemek üzere geliştirilmiş olan Öğretmene Güven Ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması ve ölçeğin Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Ölçeğin yapı geçerliliğini test etmek üzere hem açımlayıcı hem de doğrulayıcı faktör analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada geçerlik çalışmaları kapsamında ayrıca düzeltilmiş madde-toplam korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Güvenirlik çalışmaları kapsamında ise,  Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı ve test-tekrar test korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Araştırmanın verileri üç farklı çalışma grubundan elde edilen veriler üzerinden yapılmıştır. Birinci grup Mardin ili Mazıdağı ilçesinde öğrenim görmekte olan 383’ü ortaokul, 252’si ise lise olmak üzere 635 öğrenciden oluşmaktadır. İkinci grup Mardin ili Kızıltepe ilçesinde öğrenim görmekte olan 284’ü ortaokul, 236’si ise lise olmak üzere 520 öğrenciden oluşmaktadır. Test tekrar test için verilerin elde edildiği üçüncü grup ise Malatya ili Merkez ilçesindeki bir ortaokulda öğrenim gören 61 ortaokul ve bir lisede öğrenim gören 95 öğrenci olmak üzere toplam 156 öğrenciden oluşmaktadır.  Yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonucunda, uyarlaması yapılan ölçeğin hem ortaokul hem de lise örneklemi için orijinal ölçek formundaki gibi tek faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Ortaokul öğrencilerinden elde edilen verilerin analizi sonucunda; ölçekteki maddelerin toplam varyansın %43,50’sini açıkladığı, faktör yüklerinin “.515” ile “.746” arasında değiştiği, iç tutarlılık katsayısının “.879” olduğu ve tek faktörlü model ile verinin uyumlu olduğu [χ²/sd= 1.45, GFI= 0.96, AGFI=0.94, NNFI=0.96, CFI=0.96, RMSEA=0.040, RMR=0.048, SRMR=0.042] belirlenmiştir. Lise öğrencilerinden elde edilen verilerin analizi sonucunda ise; ölçekteki maddelerin toplam varyansın %47,82’sini açıkladığı, faktör yüklerinin “.567” ile “.768” arasında değiştiği, iç tutarlılık katsayısının “.899” olduğu ve tek faktörlü model ile verinin uyumlu olduğu [χ²/sd= 1.85, GFI= 0.94, AGFI=0.90, NNFI=0.94, CFI=0.95, RMSEA=0.060, RMR=0.064,SRMR=0.046] belirlenmiştir. Araştırmanın bulguları ölçeğinin Türkçe formunun öğrencilerin öğretmenlere duydukları güveni ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir yapısı olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

öğretmene güven, öğrenci, ölçek uyarlama, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Adams, C. M. (2013). Collective student trust a social resource for urban elementary students. Educational Administration Quarterly, 50(1), 135-159.
• Adams, C. M., Forsyth, P. B. & Mitchell, R. (2009). The formation of parent-school trust: A multilevelanalysis. Education Administration Quarterly, 45(1), 4–33.
• Adams, C. M., & Forsyth, P. B. (2009). Conceptualizing and validating a measure of student trust. Studies in School Improvement, 263-79.
• Anderson, A. R., Christenson, S. L., Sinclair, M. F., & Lehr, C. A. (2004). Check & Connect: The importance of relationships for promoting engagement with school. Journal of School Psychology, 42(2), 95-113.
• Baier, A. C. (1986). Trust and antitrust. Ethics, 96, 231-260.
• Bankole, R. A. (2010). Student trust in teachers and its relationship to student identification with school, student perceptions of academic press, and achievement. Yayımlanmamış doktora tezi, Ann Arbor, MI: The College of William and Mary.
• Baş, G., ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 17(1), 29-62.
• Bilgiç, O., ve Gümüşeli, A. İ. (2012). Research on teacher's level of trust to the collegues, the students and the parents. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 46, 5470-5474.
• Bökeoğlu, Ö. Ç., ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 211-233.
• Brown, T.A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press. Bryk, A.S., & Schneider, B. L. (2002). Trust in schools: A core resource for improvement, Russell Sage Foundation, New York, NY.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Casper, D. C. (2012).The relationship between collective student trust and student achievement. Yayımlanmamış doktora tezi, Norman, OK: University of Oklahoma.
• Corrigan, M. W., Klein, T. J., & Isaacs, T. (2010). Trust us: Documenting the relationship of students' trust in teachers to cognition, character, and climate. Journal of Research in Character Education, 8(2), 61-73.
• Çağlar, Ç. (2011). Okullardaki örgütsel güven düzeyi ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 182718
• Çınkır, Ş. (2004). Okulda etkili öğretmen-öğrenci ilişkisinin yönetimi. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem A Akademi.
• Deutsch, M. (1958). Trust and suspicion. The Journal of conflict resolution, 2(4), 265-279.
• Dietz, G., Gillespie, N., & Chao, G. T. (2010). Unravelling the complexities of trust and culture. In M. N. K. Saunders, D. Skinner, G. Dietz, N. Gillespie, & R. J. Lewicki (Eds., pp. 3-41), Organizational trust: A cultural perspective. New York: Cambridge University Press.
• Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel güven ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişki. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12, 17-43.
• Goddard, R. D., Salloum, S. J., & Berebitsky, D. (2009). Trust as a mediator of the relationships between poverty, racial composition, and academic achievement: Evidence from Michigan's public elementary schools. Educational Administration Quarterly, 45(2), 292-311.
• Goddard, R. D., Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (2001). A multilevel examination of the distribution and effects of teacher trust in students and parents in urban elementary schools. The Elementary School Journal, 102(1), 3-17.
• Hallinan, M. T. (2008). Teacher influences on students' attachment to school. Sociology of Education, 81(3), 271-283.
• Hargreaves, A. (2002). Sustainability of educational change: The role of social geographies. Journal of Educational Change, 3, 189-214.
• Harvey, K. E. (2013).Tracking the longitudinal effects of student-teacher trust on mathematics selfefficacy for high school students. Yayımlanmamış doktora tezi, Austin, Texas: The University of Texas at Austin.
• Heimovics, R. D. (1984). Trust and influence in an ambiguous group setting. Small Group Behavior, 15, 545-5
• Hoy, W. K. & Tschannen-Moran, M. (1999). Five faces of trust: An empirical confirmation in urban elementary schools. Journal of School Leadership, 9, 184-208.
• Hoy, W. K. & Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools: The omnibus T-Scale. In W.K. Hoy & C.G. Miskel, Studies in Leading and Organizing Schools (pp. 181-208). Greenwich, CT: Information Age Publishing.
• Hoy, W. K., & Tschannen-Moran, M. (2007). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools. In Hoy, W. K. & Dipaola, M. (Ed.), Essential Ideas for the Reform of American Schools (pp. 87-114), Charlotte, North Carolina: Information Age Publishing.
• Hu, L.-T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indices in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 155. Jöreskog, K.G., & Sörbom, D. (2004). LISREL 8.7 for Windows [Computer Software]. Lincolnwood, IL: Scientific Software International, Inc
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Koşar, D., ve Yalçınkaya, M. (2013). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcıları olarak örgüt kültürü ve örgütsel güven. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 19(4), 603-6
• Kouzes, J.M. & Posner, B. Z. (1995). The leadership challenge, San Francisco, CA: Jossey Bass Publishers.
• Lee, S. J. (2007). The relations between the student–teacher trust relationship and school success in the case of Korean middle schools. Educational Studies, 33(2), 209-216.
• Lee, S. J. (2007). The relations between the student–teacher trust relationship and school success in the case of Korean middle schools. Educational Studies, 33(2), 209-216.
• Luhmann, N. (1979). Trust and power. New York: Wiley.
• McAllister, D. J. (1995). Affect-and cognition-based trust as foundations for interpersonal cooperation in organizations. Academy of Management Journal, 38(1), 24-59.
• Memduhoğlu, H, B. ve Zengin, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel güvene ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8(1), 211-217
• Mitchell, R. (2004, April). The effects of trust on student identification with school and academic performance. Paper presented at the University Council for Educational Administration’s David Clark Graduate Student Seminar, San Diego, CA.
• Mitchell, R. M. & Forsyth, P. B. (2004, November). Trust, the principal and student identification. Paper presented at annual meeting of The University Council for Education Administration, Kansas City, Missouri.
• Nooteboom, B. (2002). Trust: Forms, fooundations, functions, failures and figures. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• Özdil, K. (2005). İlköğretim okullarında güven ve örgütsel iklim arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Özer, N., Demirtaş, H.; Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Pallant, J. (2011). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (4 th Ed.). Berkshire: Open University Press.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Polat, S. ve Doyuran, Ş. (2005). Okul müdürlerinin güç mesafesi ve belirsizlikten kaçınma eğilimleri ile üstlerine, okullarındaki müdür yardımcılarına, öğretmenlerine, öğrencilerine ve velilerine güven düzeyleri arasındaki ilişki. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 28–30 Eylül 2005. Denizli.
• Polat, S., ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(2). 307-331.
• Rotter, J. B. (1967). A new scale for the measurement of interpersonal trust. Journal of Personality, 35(4), 651-665.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling (3 rd Ed.). New York: Routledge.
• Şimşek Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş:Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Six, F. (2005). The trouble about trust: The dynamics of interpersonal trust building. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th Ed.), Boston, MA: Pearson Education Inc.
• Taylor- Dunlop, K., & Lester, P., (2000, April). The development of an instrument to measure organizational trust. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA. Eric Document Number: ED 441835.
• Tschannen-Moran, M. & Hoy, W. K. (1998). Trust in schools: A conceptual and empirical analysis. Journal of Educational Administration, 36(4), 334 – 352.
• Tschannen-Moran, M. & Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning, and measurement of trust. Review of Educational Research, 70(4), 547-593.
• Ünsal, P. (2004). Örgütsel ortamlarda güven algısı. Türk Psikoloji Yazıları, 7, 23-48.
• Wooten, A. G., & McCroskey, J. C. (1996). Student trust of teacher as a function of socio ‐communicative style of teacher and socio ‐communicative orientation of student. Communication Research Reports, 13(1), 94-100.
• Yılmaz, E., ve Sunbul, A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. Journal of Qafqaz University. 26(1). 172-179.
• Yılmaz, K., ve Altınkurt, Y. (2012). Relationship between the leadership behaviors, organizational justice and organizational trust. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(1). 12-24
• Zayim, M. (2010). Investigating the relationship between primary and secondary level public school teachers’ readiness for change and perceived organizational trust. Unpublished doctoral dissertation, Middle East Technical University-Ankara, Turkey.