Ekolojik Sanat: Çevre Eğitimi İle Sanatın Kesişme Noktası

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 3, 1000 - 1016, 29.12.2017

Nuray Mamur

https://doi.org/10.17860/mersinefd.316297

Cited By: 10

Öz

Ekoloji temelli sanat üretimleri 1960’ların sonlarından 1980’lere çevresel
sanat hareketlerinden özellikle yeryüzü ve arazi çalışmalarından etkilenilerek
ortaya çıkmıştır.  Ekoloji sanatçıları
sanattaki bilinen yöntemlerin ve araç gereçlerin dışında çalışmışlardır.
Bazıları doğada bulduğu malzemeleri biçimlendirmeyi, bazıları da atık malzemeyi
kullanmayı ve onları yeniden dönüştürmeyi tercih etmiştir. Bazı sanatçılar ise
disiplinler arası bir yaklaşımla eğitim dokümanlarını kullanmış ve küresel
düzeydeki çevresel problemlere yerel çözüm üretebilecek yöntemler geliştirmeye
çalışmıştır. Çoğu ekolojik sanatçı da küresel ve çevresel endişelerin toplum ve
yaşam merkezli olmasından dolayı çevresel aktivitelerinde ve ekolojik temelli
sanat çalışmalarında özellikle insanlara odaklanmıştır. Yapmış oldukları
çalışmalarda metafor ya da mizah yoluyla insanları uyarmaya çalışmışlardır.
Özellikle doğa ve sosyal yaşam arasındaki temasta ortaya çıkan çevresel
problemlere dikkati çekmişler, doğaya dönük bilinç oluşturmada ekolojik
restorasyon kadar, kültürel bir restorasyonunda gerekliliğine işaret
etmişlerdir. Çünkü onlara göre sürdürülebilir yaşam biçimi; hem ekolojik hem de
kültürel restorasyonla mümkündür ve sanat ekolojik duyarlılık konusunda
farklılık yaratabilecek bir güce sahiptir.

Bu çalışmada, öncelikle çevre meseleleri ile ilgili doğrudan mesaj veren ya
da insanlığı sürdürülebilirlik üzerine düşünmeye davet eden sanatçıların
eserlerine odaklanılmıştır. Joseph Beuys, Yoko Ono, Andy Goldsworthy, Mierle
Ukeles, David Hansen, Mel Chin, Maro Michalakakos gibi sanatçıların çalışmaları
üzerine yapılan betimsel analiz çerçevesinde ekoloji ve sürdürülebilir sanat
uygulamaları ile çevresel sorumluluğa dikkat çekmek istenmiştir. Araştırmada
sanatçıların eserleri üzerinden çalışılan durumun genel bir resmi çıkarıldıktan
sonra sürdürülebilirlik ve ekolojik konularla ilgili endişelerin sanat
eğitiminde teori ve uygulama bazında nasıl ele alındığı ve alınabileceği
konusunda değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Görsel sanatlar eğitimi, Çevre eğitimi, Sürdürülebilir gelişim, Ekolojik ayakizi

Kaynakça

• Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl sanatında akımlar, (3. Baskı), İstanbul: Sel Yayıncılık. Ataseven, O. (2016). Heykelin çevresel serüveni, SDU ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 9 (17) 262-277.
• Aydın, İ., Zümrüt, Y. (2013). Doğa ve sanat ekseninde farklı yaklaşımlar, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Sayı: 4, 53-65.
• Bafra, Ç., Colombo, (2016). Yok olmadan, yok olmadan doğa ve sürdürülebilirlik üzerine bir sergi, (Ed. Can Kantarcı) (ss. 15-26), İstanbul: İstanbul Modern.
• Bianco, A. (2000). Ecological art and ethics, Erişim: http://ecologicalart.org/ecartandet.html, 03 12. 2016.
• Bilir, A.(2014). Plastik sanatlar eğitiminde çevresel sanat uygulamaları, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Sayı: 6, 20-41.
• Blandy, D., Congdon, K.G., Krug, D. H. (1998). Art, ecological restoration and art education, Studies Art Education, 39 (3), 230-243.
• Bookchin, M. (2013). Ekolojik bir topluma doğru, (Çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: Sümer Yayıncılık
• Bozloğan, R. (2005), Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı, Argos Yeryüzü Kültürü Dergisi, 33, 1012-1028.
• Bower, S.,(2010). A profusion of terms, http://greenmuseum.org/generic_content.php? ct_id=306.
• Caddy J. (2013). The Confluence of Art and Ecology http://www.morning-earth.org/Graphic-E/BIOSPHERE/Bios-Sp- EcoFunctionArt.ht (Erişim Tarihi: 01.09.2016).
• Cornelius, A., Sherow, E., Carpenter, B.S., II. (2010). Water: Social issues and contemporary art education, Art Education, 63 (6), 25-32).
• EACEA, (Education, Audiovisual and Culture Executive Agency) (2009). Avrupa’da okullarda sanat ve kültür eğitimi, Erişim: http://www.eurydice.org, 27.08.2016
• Eczacıbaşı, O. (2016). Sunuş, Yok olmadan, yok olmadan doğa ve sürdürülebilirlik üzerine bir sergi, (Ed. Can Kantarcı) (ss. 7-9), İstanbul: İstanbul Modern.
• Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA), (2009). Avrupa’da okullarda sanat ve kültür eğitimi, Erişim: http://www.eurydice.org, 27.08.2016
• Future Climate Dialogues (2013). http://www.aber.ac.uk/en/art/news-events/future-climate-dialogues/ (Erişim Tarihi: 24.12.2016)
• Denes, A. (2015). Buğday sanatla büyüyor (Röpörtaj), Tarla Sera Aylık Tarım ve Kültür Dergisi, Erişim: http://www.tarlasera.com/haber-8840-bugday-sanatla-buyuyor, 08.12.2016
• Garoian, C.R., (1998) Art education and the aesthetics of land use in the age of ecology, Studies in Art Education, 39, (3) 244-261.
• Grandle, S. (2007). Ecology of place: Art education in a relational world. Studies in Art Education 48 (4). Special Issue on Eco-Responsibility in Art Education, 392-411.
• Güler, T., (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri, Eğitim ve Bilim, 151 (34) 30-43.
• Heinberg, R. (2016). Neden sürdürülebilirlik?, Yok olmadan doğa ve sürdürülebilirlik üzerine bir sergi, (Ed. Can Kantarcı) (ss. 27-36), İstanbul: İstanbul Modern.
• Hollis, C. L.,(1997). On developing an art and ecology curriculum, Art Education, 50 (6), 21-24.
• Karataş, A., Aslan, G.(2012). İlköğretim öğrencilerine çevre bilincinin kazandırılmasında çevre eğitimin rolü: Ekoloji temelli yaz kampı projesi, ZFWT Journal of World of Turks, 4 (2) 259-276.
• Karakaş, H., Doğan, A., Sarıkaya, R.,(2016). Etkinlik temelli eğitimin üstün yetenekli öğrencilerin ekolojik ayak izi farkındalığına etkisi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish ,11 (3) 1365-1386.
• Lankford, L.E (1997). Ecological stewardship in art education, Art Education, 50, (6), Art And Ecology 47-53.
• MEB (2015). Çevre eğitimi dersi öğretim programı, Erişim: http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx, 21.12.2016.
• Neperud, R. W. (1997). Art, ecology ve art education: Practices and linkages, Art Education, 50 (6), 14-20.
• Mamur, N., Köksal N. (2016). Görsel sanatlar öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi bağlamında incelenmesi, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3)732-747.
• Oğuz, D. (2015). Sanat perspektifinden çevre sorunları, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Sayı:8, 48-61.
• Okur Berberoğlu, E., Uygun, S. (2013). Tübitak 4004 projelerinin sürdürülebilir kalkınma için çevre eğitimi kapsamında değerlendirilmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 107-133.
• Okur Berberoğlu, E. (2015). Öğretmenlerin bütünsel bakış açısına dayalı ekopedagoji temelli çevre eğitimine ilişkin görüşleri, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015; 11(3) 732-751.
• Özdemir, O. (2007). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim, Eğitim ve Bilim, 32 (145), 23-39.
• Özsoy, S., Ahi, B. (2014) İlkokul öğrencilerinin geleceğe yönelik çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığı ile belirlenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri-Educational Sciences: Theory & Practice 14(4) 1557-1582.
• Strankiewicz, M. A., Krug, D. H. (1997). Art and ecology, Art Education. 50 (6), 4-5.
• Soussan, J. G. (1992), “Sustainable Development”, Environmental Issues in the 1990’s, A. M. Mannion and S. R. Bowlby (ed.), John Wiley & Sons, West Sussex, England, ss. 21-35.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim. 34 (151), 89-103.
• Tilbury, D. (1995). Environmental education for sustainability: Defining the new focus of environmental education in the 1990s. Environmental Education Research, 1 (2), 195-212.
• Türe, C. (2014). Küresel iklim değişikliğinin toplumsal algısında görsel sanatların rolü, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Sayı: 6, 224-239.
• UNECE, (2009). The UNECE strategy for education for sustainable development, United Nations: New York and Geneva. Erişim: https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/798ece5.pdf, 18.06.2016.
• UNESCO (1997). Educating for a sustainable future. A transdisciplinary vision for concerted action. Paris: UNESCO.
• UNESCO, (2005). United Nations decade of education for sustainable development (2005-2014): International implementation scheme, Paris: UNESCO. Erişim: https://www.bibb.de/dokumente/pdf/a33_unesco_international_implementation_scheme.pdf, 18.06.2016.
• UNESCO, (2012). Education for sustainable development, Paris: United Nations Educational Scientic and Cultural Organization, Erişim: https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/926unesco9.pdf, 18.06.2016.
• Ünal, S., Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17: 142-154.
• Yılmaz, M. (2013). Modernden postmodernizme sanat, Ütopya Yayınları: Ankara.
• Görseller için Erişim Görsel1: http://dunyalidergi.com/index.php/uzaydan-gorunen-sanat-eserleri/ Erişim: 24.12.2016 Görsel2: http://design.walkerart.org/tree/ Erişim: 24.12.2016 Görsel3: https://tr.pinterest.com/pin/401664860495948274/ Erişim: 24.12.2016 Görsel4:http://www.npr.org/2015/10/08/446731282/sculptor-turns-rain-ice-and-trees-into-ephemeral-works Erişim: 24.12.2016 Görsel5:http://www.dailyartfixx.com/2011/04/22/earth-day-2011-environmental-artists-making-a-difference/ Erişim: 24.12.2016 Görsel6: https://mccollcenter.org/artists-in-residence/lynne-hull Erişim: 24.12.2016 Görsel7: http://newsgrist.typepad.com/underbelly/2008/12/helen-and-newton-harrison-to-speak-ronald-feldman-gallery.html Erişim: 24.12.2016 Görsel 8: http://www.greenmuseum.org/c/aen/Issues/ukeles.php Erişim: 24.12.2016 Görsel 9: http://greenmuseum.org/c/aen/Issues/chin.php Erişim: 24.12.2016 Görsel 10: http://filmhafizasi.com/yok-olmadan-istanbul-modernde/ Erişim: 24.12.2016 Görsel 11: https://cup2013.wordpress.com/tag/nele-azevedo/ Erişim: 24.12.2016 Görsel 12: http://www.agnesdenesstudio.com/works7.html Erişim: 24.12.2016 Görsel13: http://www.cevreciyiz.com/haber-detay/5630/yok-olmadan-doga-ve-surdurulebilirlik-uzerine-bir-sergi Erişim: 24.12.2016