Okul Psikolojik Danışmanlarının Rollerine İlişkin Okul Yöneticilerinin Algıları: Bir Karma Yöntem Araştırması

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 1, 151 - 168, 20.04.2018

Aynur Eren Gümüş

https://doi.org/10.17860/mersinefd.326684

Cited By: 3

Öz

Bu
araştırmada okul yöneticilerinin, okul psikolojik danışmanının rol ve
işlevlerine ilişkin algılarını ve bu algıların oluşmasına katkısı bulunan
koşulları betimlemek amaçlanmıştır. Bu çalışma açımlayıcı sıralı desene uygun
olarak yapılmış karma araştırma modelinde bir çalışmadır. Nicel araştırma grubu
İstanbul’da devlet okullarında görev yapan toplam 202 okul yöneticisinden;
nitel araştırma grubu da aynı grup içinden ölçüt örnekleme tekniğine uygun
olarak toplam 12 okul yöneticisinden oluşturulmuştur. Bu araştırmada verileri
toplamak için nicel çalışma için Okul Yöneticilerinin Psikolojik Danışmanlara
İlişkin Algıları Anketi ve nitel çalışma için açık uçlu sorulardan oluşan bir
anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizi için önce anketin her bir
maddesine ait betimsel istatistikler (aritmetik ortalama ve standart sapmaları)
hesaplanmış, nitel araştırmanın verileri içerik analizi ile çözümlenmiştir.Araştırmada
büyük ölçüde nicel ve nitel bulguların tutarlı olduğu görülmüştür. Öncelikle
okul yöneticilerinin okul psikolojik danışmanlarına ilişkin algılarının olumlu
olduğu ve en önemli bulunan psikolojik danışman rol ve işlevinin, öğrenci
problemlerini ve gereksinimlerini tanımlama ve çözme ile ilgili olduğu bulgularına
ulaşılmıştır. Nitel bulgularla okul yöneticilerinin okul psikolojik
danışmanlarına ilişkin algılarının oluşmasına katkısı olduğu ifade edilen
koşulların ise iki tema altında toplandığı görülmüştür; psikolojik
danışmanların kişisel ve mesleki yeterlilikleri (sorumluluk bilinci,
profesyonel bilgi ve becerileri, iletişim becerileri ve okul yönetimi ile uyum
ve işbirliği içinde çalışma) ve psikolojik danışmalara karşı yöneticilerin ön
yargıları (okul yöneticilerinin bilgi ve anlayış eksikliği, öğretmenlere göre
rahat çalışma koşullarıve açık olmayan görev tanımları). Araştırma bulguları
alanyazına uygun olarak tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticileri algıları, okul psikolojik danışmanının rolleri

Kaynakça

• American School Counseling Association (ASCA). (2012). ASCA national model. A Framework for school counseling programs. (3rd ed.) 12 Mart 2016 tarihinde https://www.schoolcounselor.org adresinden alınmıştır.
• American School Counselor Association. (2005). The ASCA national model: A framework for school counseling programs (2nd ed.). 10 Mart 2017 tarihinde https://schoolcounselor.org/Ascanationalmodel/ adresinden alınmıştır.
• Akkoyun, F. (1995). PDR’de unvan ve program sorunu: Bir inceleme ve öneriler. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (6), 1-21.
• American School Counselor Association. (2005). The ASCA national model: A framework for school counseling programs (2nd ed.). Alexandria, VA: Author.
• Aydın, İ., Arastaman, G., & Akar, F. (2011). Sources of conflict between primary school principals and school counsellors in Turkey. Eğitim ve Bilim, 36, 199-212.
• Bardhoshi, G. & Duncan, K. (2009). Rural school principles’ perceptions of the school counselor’s role. The Rural Educator, 30 (3), 16-24.
• Dodson, T. (2009). Advocacy and impact: A Comparison administrators’ perceptions of the high school counselor role. Professional School Counseling, 12 (6), 480-487.
• Doğan, S. (1991). Başlangıcından bugüne Türk resmi dökümanlarında rehberlik kavramı ve anlayışı: Bir inceleme. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (2), 29-44.
• Doğan, S. (2000). The historical development of counseling in Turkey. International Journal for the Advancement of Counseling, 22, 57-67.
• Creswell, J.W. ve Plano Clark, V.L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (2. Baskı). Ankara: Anı.
• Eren-Gümüş, A. ve Gümüş, M.A. (2013). Okul psikolojik danışmanlarının hukuksal sorumluluğu. Psikolojik Danışmada Etik ve Hukuk İçinde. (s.40-71) İstanbul: Vedat
• Eren-Gümüş, A. (2015). Okul psikolojik danışmanlarının yasal sorumluluklarına ilişkin yaygın yanılgılar ve okul yöneticilerinden beklentiler. Okul Psikolojik Danışmanı E Bülteni, 5, 35-38.
• Gibson, R.L. ve Mitchell, M.H. (2016). Psikolojik danışma ve rehberlik. (7. Basım). S. Doğan (Çev. Ed.) Ankara: Nobel.
• Gladding, S.T. (2014). Counseling. A comprehensive profession. London: Pearson.
• Gysbers, N. C. (2001). School guidance and counseling in the 21st century: Remember the past into the future. Professional School Counseling, 5 (2), 96-105.
• Hamamcı, Z., Murat, M. ve Çoban, A. (2004). Gaziantep’teki Okullarda Çalışan Psikolojik Danışmanların Mesleki Sorunlarının İncelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 6-9 Temmuz 2004. 4 Nisan 2017 tarihinde https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/5869330.pdf adresinden alınmıştır.
• Kepçeoğlu, M. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım Kitabevi.
• Kirchner, G.L. & Setchfield, M.S. (2005). School counselors' and school principals' perceptıions of the school counselor's role. Education 126 (1), 10-16.
• Korkut-Owen, F. ve Owen, D. W. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: Yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 207-221.
• Korkut-Owen, F. & Owen,D., ve Ballestero, V. (2009). Counselors and administrators: the collaborative alliance in three countries. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 36, 23-38.
• Külahoğlu, Ş. (2015). MEB Kapsamlı gelişimsel rehberlik programı uygulamaları: Ne kadar işlevsel? Nasıl daha işlevsel olabilir? R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D.
• Owen (Ed.), Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Meslekleşme Sürecinde İlerlemeler, Cilt 3 (s.113-150). Ankara: Nobel Yayın.
• Leuwerke, W.C. & Walker, J. (2009). Informing principals: The Impact of different types of ınformation on principals' perceptions of professional school counselors. Professional School Counseling, 12 (4), 263-273.
• Lieberman, A. (2004). Confusion regarding school counselor functions: School leadership impacts role clarity. Education 124 (3), 552-558.
• Nazlı, S. (2007). Okul Yöneticilerinin Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetini Algılamaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 155-166.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2th Ed). California: Sage Publication.
• Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danişma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,11 (19), 8-22.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Pişkin, M. (2006). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünü, bugünü ve yarını. M. Hesapçıoğlu ve A. Durmuş (Ed.), Türkiye’de eğitim bilimleri: Bir bilanço denemesi içinde (s. 457-502). Ankara: Nobel.
• Ponec, D.L. & Brock, B. L. (2000). Relationships among elementary school counselors and principals: A unique bond. Professional School Counseling, 3, 208-217.
• Robson, C. (1993). Real world research. Oxford: Blackwell.
• Schmidt, J.J. (2008). Counseling in schools. Comprehensive programs of responsive services for all students (5. Ed.). New York: Pearson.
• Sivis-Cetinkaya, R. (2015). Ethical dilemmas of Turkish counsellors: a critical incidents study. British Journal of Guidance & Counselling, 43 (4), 476-491.
• Şensoy-Briddick, H & Briddick, W.C. (2015). A National comprehensive school counseling program: A Rational and theoretical analysis of its importance for Turkey. R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D. Owen (Ed), Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Meslekleşme Sürecinde İlerlemeler, Cilt 3 (s.95-111). Ankara: Nobel Yayın.
• Tuzgöl Dost, M. ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 389-407.
• T. C. Sağlık Bakanlığı Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı 2011-2023. (2011). 14 Nisan 2017 tarihinde https://www.psikolog.org.tr/doc adresinden alınmıştır.
• T.C. Resmi Gazete (2001). 17 Nisan 2001 tarih, 24376 sayılı Resmi gazetede yayınlanan MEB Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. 22 Haziran 2017 www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ adresinden alınmıştır.
• Yerin-Güneri, O, Büyükgöze-Kavas, A. ve Koydemir, S. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının profesyonel gelişimi: Acemilikten olgunlaşmaya giden zorlu yol. R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D. Owen (Ed), Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Meslekleşme Sürecinde İlerlemeler, Cilt 1 (s.139-161). Ankara: Nobel Yayın.