Öğretmenlerin Kariyer Engelleri Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 15 - 31, 11.04.2020

Yusuf İnandı Fahrettin Gılıç

https://doi.org/10.17860/mersinefd.669825

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin yaşadığı kariyer engellerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenirli bir ölçme aracı geliştirmektir. İlgili alanyazın taranarak araştırmacılar tarafından oluşturulan toplam 45 madde, hazırlanan uzman görüş formu ile 6 uzmanın görüşüne sunulmuştur. Uzmanların görüşleri doğrultusunda çıkarılan, düzeltilen ve eklenen maddelerle birlikte toplam 45 maddelik beşli likert tipi olarak derecelendirilen ölçek 315 öğretmene uygulanmıştır. Elde edilen verilerin ortaya koyduğu sonuçlar faktör analizi ile açımlanmaya çalışılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin 5 faktörden oluştuğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu beş faktörden “yönetimden kaynaklı engeller” tek başına ortak varyansın %37,435’ini, “siyasi/sendikal engeller” faktörü tek başına ortak varyansın %11,298’ini, “ailevi engeller” faktörü tek başına ortak varyansın %5,892’sini, “yükseköğrenimde bürokratik engeller” faktörü tek başına ortak varyansın %4,680’ini ve son olarak “ekonomik engeller” faktörü tek başına ortak varyansın %4,379’unu açıklamaktadır. 30 madde¬den oluşan ölçeğin faktör yükleri .451 ile .832 arasında değişmektedir. Ölçeğin tamamı için Cronbach α iç tutarlık katsayısı .94, yönetimden kaynaklı engeller alt boyutu için .93, siyasi-sendikal engeller alt boyutu için .86, ailevi engeller alt boyutu için .86, yükseköğrenimde bürokratik engeller alt boyutu için .78 ve ekonomik engeller alt boyutu için .73 olarak hesaplanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen değerler, normal değer ya da kabul edilebilir değer sınırları içerisinde kalmaktadır (2/sd=3.19). Bu sonuçlar öğretmenlerin Kariyer Engelleri Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, kariyer engelleri, geçerlik

Kaynakça

• Kaynaklar Abaneh, R. (2013). Antecedents and outcomes of career development in Jordanian public sector. Journal of Emerging Trends in Economic and Management Sciences, 4(4), 417-426. Akpınar-Sposito, C. (2013). The glass ceiling: Structural, cultural and organizational career barriers for French and Turkish women executives. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 75, 488–497. Avşar, S. (2017). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında tarihsel rollerini yitiren erkekliğin çöküşü: Küllerinde “yeni erkek”liğin doğuşu. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 224-241. Aytaç, S. (2005). Çalışma Yaşamında Kariyer: Yönetimi, Planlaması, Gelişimi ve Sorunları. (2. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi. Bakioğlu, A. ve Ülker, N. (2018). Career barriers faced by Turkish women academics: Support for what? Journal of Higher Education, 8(3), 313–321. Bilkay, T.A. (2017). Çalışan kadınların kariyer engelleri ve cam tavan sendromu algılamalarının iş motivasyonlarını etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma: Sağlık Bakanlığı merkez teşkilat örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi. Cardoso, P. ve Marques, J.F. (2008). Perception of career barriers: The importance of gender and ethnic variables. International Journal of Educational & Vocational Guidance, 8, 49-61. Cenğiz, G. (2011). Kadın öğretmenlerin kariyer engellerini algılamalarına göre kararlara katılım düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale. Çalık, T. ve Ereş, F. (2006). Kariyer Yönetimi: Tanımlar, Kavramlar, İlkeler. Ankara: Gazi Kitabevi. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. DeVellis, R. F. (2016). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. (Çev. Edt. Totan, T.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Edinsel, S. (2018). Kişiliğin ve örgütsel kariyer planlamanın bireysel kariyer planlama ile kariyer memnuniyeti üzerine etkisi: Bankacılık sektöründe Y kuşağı üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Gündüz, Y. (2010). Öğretmen algılarına göre kadın öğretmenlerin kariyerlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 133-149. Henry-Brown, R. ve Campbell, L. (2005). Examining barriers to career advancement among females of color in the federal career service. Race, Gender & Class, 12(3/4), 31-46. İnandı, Y. (2009). The barriers to career advancement of female teachers in Turkey and their levels of burnout. Social Behaviour and Personality, 37(8), 1143-1152. İnandı, Y. ve Tunç, B. (2012). Kadın öğretmenlerin kariyer engelleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 203-222. İnandı, Y. Tunç, B. ve Uslu, F. (2013). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının kariyer engelleri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 219-238. İnandı, Y., Uzun, A. ve Yeşil, H. (2016). The relationship between principals’ leadership styles and their efficacy in change management. Journal of Educational Sciences Research, 6(1), 191-209. İnandı, Y., Gün, M.E. ve Gılıç, F. (2017). The study of relationship between women teachers’ career barriers and organizational silence: Viewpoint of women and men teachers. European Journal of Contemporary Education, 6(3), 542-556. İnandı, Y., Tunç, B. ve Kılavuz, T. (2018). Women’s career barriers and Professional alienation: The teachers’ case in Turkey. International Online Journal of Educational Sciences, 10(3), 133-146. Kline, R.B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. (2nd edition). New York: Guilford Publications, Inc. Köklü, N. (2002). Açıklamalı İstatistik Terimleri Sözlüğü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Köstek, H. (2007). Resmi ilköğretim okullarında çalışan yönetici ve öğretmen görüşlerine göre, kadın öğretmenlerin kariyer engelleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Maheshwari, S.K. ve Krishnan, T.N. (2004). Career effectiveness and its determinants. IIMA Working Papers. Indian Institute of Management, Ahmedabad, Research and Publication Department. 05 Kasım 2019 tarihinde “https://web.iima.ac.in/assets/snippets/workingpaperpdf/2004-05-06sunilm.pdf” adresinden erişilmiştir. Ndegwa, R.M., Gachunga, H., Ngugi, K. and Kihoro, J. (2016). Career Management an Antecedent of Career Development and it’s Effect on Employees’ Commitment in Public Universities in Kenya. The Strategic Journal of Business and Change Management, 3, 2(8), 168-182. Niles, S. G. ve Harris-Bowlsbey, J. (2009). Career Development Interventions in the 21st Century. (Third edition). New Jersey: PearsonEducationMerrill. Özsoy, O. (2004). Değişen Dünyada Meslek Seçimi: Geleceğin Meslekleri. (4. Baskı). İstanbul: Hayat Yayıncılık. Parnell, M.K., Lease, S.H. ve Green, M.L. (2012). Perceived career barriers for gay, lesbian and bisexual individuals. Journal of Career Development, 39(3), 248-268. Pines, A. M. (1993). Burnout: An existential perspective. (Ed. W. B. Schaufeli, C. Maslach & T. Marek). In Professional burnout: Recent developments in theory and research. Philadelphia, PA: Taylor & Francis. Puah, P. ve Anantham, S. (2006). Exploring the antecedents and outcomes of career development initiatives: Empirical evidence from Singaporean employees. Research and Practice in Human Resource Management, 14(1), 112-142. Reddy, P. (2006). An investigation of the barriers that impede the career advancement of women in management (Yüksek lisans tezi, Western Cape Üniversitesi, Cape Town). Erişim adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.833.951&rep=rep1&type=pdf Swanson, J. L., Daniels, K. K. ve Tokar, D. M. (1996). Assessing perceptions of career-related barriers: The career barriers inventory. Journal of Career Assessment March, 4, 219-244. Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Using Multivariate Analysis. California State University Northridge: Harper Collins College Publishers. Taşlıyan, M., Arı, N.Ü. ve Duzman, B. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde kariyer planlama ve kariyer yönetimi: İİBF öğrencileri üzerinde bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 231-241. Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve Spss İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Tavşancıl, E. ve Keser, H. (2002). İnternet kullanımına yönelik Likert tipi bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 79–100. Tilak, J.B.G. (2002). Education and poverty. Journal of Human Development, 3(2), 191-207. Usluer, L.(2000). Kadın öğretmenlerin yönetici konumlara yükseltilmeme nedenleri konusundaki öğretmen ve yönetici görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Uzkurt, B.K. (2019). Kadınların kariyer engelleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi ölçmeye yönelik Ankara’daki OSB’lerde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Yılmaz, D.V. (2016). Türk yükseköğretiminde uluslararasılaşma: Tarihsel perspektiften bir analiz. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 154-172. Zeybekoğlu, Ö. (2013). Günümüzde erkeklerin gözünden babalık ve aile. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 297-328.