Farkındalık Temelli Psikoeğitim Programının Yabancı Uyruklu Öğrencilerle Çalışan Öğretmenlerin Psikolojik Sağlamlık, Tükenmişlik ve Eşduyum Yorgunlukları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 1, 155 - 175, 22.04.2025

Aylin Tufan , Burhan Çapri

https://doi.org/10.17860/mersinefd.1567819

Öz

Farkındalık temelli yaklaşımlara dayalı olarak geliştirilen Farkındalık Temelli Psiko-Eğitim Programı’nın yabancı uyruklu öğrencilerle temas halindeki öğretmenlerin psikolojik sağlamlıkları, tükenmişlikleri ve eşduyum yorgunlukları üzerindeki etkisinin sınanmasının amaçlandığı bu araştırma, öntest- sontest- izleme ölçümlerini içeren kontrol gruplu 2x3 karışık (split plot) ölçümler için yarı deneysel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında Mersinl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir ortaokulda görev yapan ve yabancı uyruklu öğrencilerle temas halindeki 9’u (7 kadın, 2 erkek) deney ve 9’u (7 kadın, 2 erkek) kontrol grubunda olmak üzere toplam 18 gönüllü öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği” ve “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda gerçekleştirilen nicel verilerin analizinde 2 (deney ve kontrol) x 3 (öntest, sontest, izleme ölçümü) karışık (split-plot) ölçümler için iki faktörlü ANOVA analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Farkındalık Temelli Psiko-Eğitim Programı’na katılan deney grubu katılımcıları ve kontrol grubu katılımcılarının psikolojik sağlamlık, tükenmişlik ve eşduyum yorgunluğu puanlarına ait sontest puan ortalamalarında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın deneyin bitiminden 3 ay sonra yapılan izleme ölçümünde de devam ettiği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

farkındalık temelli psikoeğitim programı, psikolojik sağlamlık, tükenmişlik, eşduyum yorgunluğu

Etik Beyan

Mersin Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu

Proje Numarası

2022-2-TP2-4744

Mindfulness-Based Psychoeducation Program on Psychological Resilience, Burnout and Compassion Fatigue of Teachers Working with Foreign National Students

Öz

The Mindfulness-Based Psycho -Education Program, which was developed based on mindfulness-based approaches, on the psychological resilience, burnout and empathy fatigue of teachers in contact with foreign students, was conducted with a 2x3 mixed (split-plot) test with a control group, including pretest - posttest - follow-up measurements was designed according to a quasi-experimental design for measurements. The study group of the research consists of a total of 18 volunteer teachers, 9 (7 female, 2 male) in the experimental group and 9 (7 female, 2 male) in the control group, who work in a secondary school affiliated to the …… Provincial Directorate of National Education in the 2022-2023 academic year and are in contact with foreign students. In the research, "Personal Information Form", "Quality of Life Scale for Employees" and "Short Psychological Resilience Scale" were used as data collection tools. In the analysis of quantitative data carried out in line with the purposes of the study, 2 (experimental and control) x 3 (pretest , posttest , follow-up measurement) mixed (split-plot) measurements were used for two-factor ANOVA analysis. As a result of the study, it was found that there was a significant difference in the posttest score averages of psychological resilience, burnout and empathy fatigue scores of the experimental group participants and the control group participants who participated in the Mindfulness- Based Psycho - Education Program in favor of the experimental group and that this difference continued in the follow-up measurement made 3 months after the end of the experiment.

Anahtar Kelimeler

mindfulness based psychoeducation program, psychological resilience, burnout, empathy fatigue

Proje Numarası

2022-2-TP2-4744

Kaynakça

• Aslan, G., Güneş, G., & Güngör, F. (2019). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye göç sonrası yaşadığı sorunlar: İstanbul örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 11(18). Aydemir, A. (2021). Psikolojik danışmanların mesleki tatmin, tükenmişlik ve merhamet yorgunluğu düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. (Tez No: 699760) [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]
• Ballew, J. K. (2020). The effects of resiliency training on self-reported compassion fatigue and compassion satisfaction in mental health professionals and counselors-in-training (Unpublished doctoral dissertation, The University of Montana). Retrieved from https://scholarworks.umt.edu/etd/11665/ Büyüköztürk, S. (2014). Deneysel desenler. Pegem A Yayıncılık.
• Can, N. (2018). Caring for beginning counselors: The relationship between empathy, supervisory working alliance, resilience, wellness, and compassion fatigue among counselors-in-training (Unpublished doctoral dissertation, Texas A&M University). Retrieved from http://hdl.handle.net/1969.6/31352
• Christian, E. M. (2017). The effectiveness of the ACHIEVER adult resilience curriculum in promoting teacher wellbeing(Unpublished doctoral dissertation, University Of Minnesota). Retrieved from http://hdl.handle.net/11299/191381 Clarkson, M., Heads, G., Hodgson, D., & Probst, H. (2019). Does the intervention of mindfulness reduce levels of burnout and compassion fatigue and increase resilience in pre-registration students? A pilot study. Radiography, 25(1), 4-9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30599829/
• Colgrove, A. N. (2020). Just Be: A Mindfulness-Based Intervention Pilot Study For Preschool Teachers (Unpublished Doctoral dissertation, Nebraska-Lincoln University). Retrieved from https://digitalcommons.unl.edu/dissertations/AAI28259361 Cuellar, A. M. (2017). When the clinician is burdened: Clinician’s trauma history, resiliency and the impact on compassion fatigue (Unpublished doctoral dissertation, The University of New Mexico). Retrieved from https://digitalrepository.unm.edu/educ_ifce_etds/52
• Çoban, A. E., & Hamamcı, Z. (2008). Stresle başa çıkma programının psikolojik danışmanların mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 7(3), 600-613. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• David, D. P. (2012). Resilience as a protective factor against compassion fatigue in trauma therapists (Unpublished doctoral dissertation, Walden University). Retrieved from https://scholarworks.waldenu.edu/dissertations/1027 Day, C., & Gu, Q. (2014). Resilient teachers, resilient schools: Building and sustaining quality in testing times. Routledge.
• Demirbilek, Ö. (2019). 112 acil sağlık çalışanları arasında eşduyum yorgunluğu, eşduyum tatmini ve tükenmişlik - Kayseri ili örneği. (Tez No: 594887) [Yüksek Lisans Tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi] Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness Well-Being, 3(1), 93-102.
• Echeverria, L. (2021). Dialogical Narrative Analysis as a Responsive Approach to Compassion Fatigue Reduction in Teachers (Unpublished Doctoral dissertation). Retrieved from https://keep.lib.asu.edu/items/161895 Emre, M. (2019). Psikolojik Danışmanların ve Öğretmenlerin İyi oluşlarının, İş Yerindeki Stres Kaynaklarına, Çalışma Yaşamı Kalitelerine ve Yaşam Stillerine Göre Yordanması. (Tez No: 581973) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi] Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized. Routledge.
• Georgi, M. H. (2023). Lovingkindness Meditation: Effects on Teacher Burnout, Emotion Regulation, and Teacher-Student Interaction Quality (Unpublished Doctoral dissertation, New York University). Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/325588970 Gökkaya, F., & Özdel, O. (2016). Rehber öğretmenlerin mesleksel tükenmişliğini azaltmada psikodramanın etkinliği. Anatolian Journal of Psychiatry, 17(5), 354-361.
• Güldal, Ş., Püsür, R., & Şayan, D. (2022). Online grupla akran süpervizyonu çalışmasının okul psikolojik danışmanlarının tükenmişlik düzeyine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 55(55), 175-197. Karanfiloğlu, M. (2019). Savaş, kadın, çocuk ve göç üzerine: Suriye örneği. Muhakeme Dergisi, 2(1), 99-124.
• Kloner, D. C. (2015). To Be Our Best Self: Development of a Training Program for Marriage and Family Therapist Interns and Trainees, and Other Helping Professionals, to Combat the Effects of Compassion Fatigue and Burnout. Doctor of Marital and Family Therapy. https://www.semanticscholar.org/paper/ Kocadaş, B. (2021). Suriyeli sığınmacıların Türk toplum yapısına uyum sürecinde yaşadıkları sorunlar üzerine bir değerlendirme. Sosyolojik Düşün, 6(1).
• Kurt, E. (2020). İstanbul’da Sivil Toplum Kuruluşları Bünyesinde Suriyeli Mültecilere Destek Veren Psikologların Mesleki Deneyimlerinin Niteliksel Yöntemle Araştırılması.(Tez No: 647764 ) [Yüksek Lisans Tezi, Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi.]
• Little, W. B. (2015). The professional quality of life and resiliency in mental health professionals working with suicide in crisis care (Unpublished doctoral dissertation, West Virginia University). Retrieved from https://researchrepository.wvu.edu/etd/6100
• Luthar, S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 3(71), 543-562. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1885202/ Maslach, C. (1982). Burnout: The cast of caring. Englewood Cliffs, Prentice-Hall. Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113. https://www.researchgate.net/publication/227634716
• Mathewson, T. M. (2021). Mindfulness ıntervention: Addressing burnout and self-efficacy ın teachers of emotionally disabled students [Unpublished Doctoral thesis]. Available from ProOuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 28863291)
• Muzny, D. (2022). A Mixed-Method Study Of The Effects Of A Self-Guided Mindfulness-Based Stress Reduction Audio Intervention On Teacher Stress In A Secondary School (Doctoral dissertation). Retrieved from https://scholarcommons.sc.edu/etd/6936 Nas, E., & Sak, R. (2023). Öğretmen, hemşire ve polislerin merhamet düzeylerinin karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 1-15.
• Nipper, M. C. (2022). Online Delivery Of Mindfulness Practice: Teachers’ Perception Of Mindfulness, Stress, And Self- Efficacy (Unpublished Doctoral dissertation, Houston Baptist University). Retrieved from http://www.proquest.com/en-US/products/dissertations/individuals.shtml Parsons, E. (2023). Exploring The Effects Of A Daily Audio-Guided Mindfulness Intervention For Teachers. [Unpublished Doctoral thesis]. Available from ProOuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 30249481)
• Regan, T. A. (2017). Effect Of Mindfulness And Self-Compassion Traınıng On Stress And Compassion Fatigue In Nurses (Unpublished Doctoral thesis). Available from ProOuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 10618099) Roberts, A. M. (2020). Feasibility And Preliminary Outcomes Of A Brief Mindfulness-Based Intervention (BMBI) To Decrease Stress And Improve Well-Being In Secondary School Teachers (Unpublished Doctoral dissertation, South Carolina University). Retrieved from https://scholarcommons.sc.edu/etd/6083
• Taylor, S. G. (2020). A Brief Mindfulness-Based Intervention (bMBI) to Reduce Teacher Stress and Burnout (Unpublished Doctoral dissertation, South Carolina University). Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8986160/
• Üstündağ, N. (2019). Öğretmen Güçlendirme Programının Sınıf Öğretmenlerinin Yılmazlık Düzeylerine Etkisi. (Tez No: 586182) [Doktora Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]
• Yeşil, A., Ergün, Ü., Amasyalı, C., Er, F., Olgun, N. N., & Aker, A. T. (2010). Çalışanlar için yaşam kalitesi ölçeği Türkçe uyarlaması geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi, 47, 111-7.