Sözlü Türkçe Derlemi ve Türkçe Ulusal Derleminde (U)lan'ın Edimbilimsel Bir İncelemesi

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 2, 37 - 60, 15.07.2017

Hale Işık Güler , Betil Eröz-tuğa

Öz

Bu çalışmada, Türkçe’deki güncel İncelik(sizlik)
teorilerine göre bağlamsal olarak yüz tehdit edici kabul edilebilecek olan (U)lAn ünlemi ve türevleri sözlü dilde ve
yazında derleme dayalı ve niteliksel-betimlemeci yöntemle incelenmiştir. Makalede,
sözcüğün edimbilimsel olarak sıklıkla görüldüğü bağlamlar ve yüklendiği söylem işlevleri
Sözlü Turkçe Derlemi ve Türkçe Ulusal Derlemi’nden örneklenmiştir. Ayrıca bu
makalede, (U)lAn’ın Türkçe’de
söylemsel olarak nasıl konumlandırılması gerektiği, etkileşim belirleyicisi,
seslenme ünlemi, küfür ünlemi, pekiştirici olup olmadığı sorgulanacak ve bu
çerçevede duygu aktarım işlevi de tartışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Ünlemler, Kabalık, Derlem Dilbilimi, ulan

Kaynakça

• Aksan, Y. et al. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). İstanbul. Turkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html
• Alyılmaz, S. (2015). Türkçenin söz diziminde seslenmeler ve seslenme öbekleri. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 54, 31-50.
• Ameka, F. K. (2006). Interjections. In K. Brown (Ed.), Encyclopedia of language & linguistics (pp. 743-746). Oxford: Elsevier.
• Bednarek, M. (2008). “What the hell is wrong with you?” A corpus perspective on evaluation and emotion in contemporary American pop culture. In A. Mahboob & N. Knight (eds.). Questioning Linguistics (pp. 95-126). Newcastle upon Tyne, UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Buchstaller, I. (2001). He goes and I’m like: The new quotatives re-visited. New Ways of Analyzing Variation in English (NWAVE), 30, 11-13.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). An analysis of Turkish interjections in the context of reactive idea framing. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23(1), 19-32.
• Dağdeviren, B. (2003) Analysing Informal Conversations With a Focus on the Pragmatic Functions of Turkish Interjections. Unpublished MA Thesis, Hacettepe University.
• Hinnenkamp, V. (2008). Deutsch, Doyc or Doitsch? Chatters as Languagers – The Case of a German–Turkish Chat Room, International Journal of Multilingualism, 5(3),  253-275.
• Işık-Güler, H. (2008). Metapragmatics of (Im)Politeness in Turkish: An Exploratory Emic Investigation. Unpublished PhD Dissertation. Middle East Technical University.
• Işık-Güler, H. and Eröz-Tuğa, B. (2016). Sözlü Türkçe Derlemi ve Türkçe Ulusal Derleminde “(U)lAn”ın Görünümleri: Edimbilimsel bir İnceleme, Derlem Dilbilim ve Edimbilim Çalıştayı (Prof. Dr. Şükriye Ruhi’nin Anısına), 6 Mayıs, Derlem Arastirmalari Merkezi, Mersin Universitesi.
• Işık-Güler, H. and Ruhi, Ş. (2010). Face and Impoliteness at the Intersection with Emotions: A Corpus-Based Study in Turkish. Intercultural Pragmatics, 7 (4), 625-660.
• Kallmeyer, Werner, and Inken Keim (2003). Linguistic variation and the construction of social identity in a German-Turkish setting. In J. K. Androutsopoulos and A.Georgakopoulou (eds.), Discourse Constructions of Youth Identities (pp. 29–36). Amsterdam: John Benjamins.
• Külebi, O. (1990) Türkçe Ünlemlerin Kullanımbilim (Pragmatics) Yönünden İncelenmesi. Dilbilim Araştırmaları, 10-34.
• Ljung, M. (2009). The functions of expletive interjections in spoken English. In A. Renouf & A. Kehoe (Eds.). Corpus Linguistics. Refinements and Resassessments (pp. 155-171). Amsterdam: Rodopi B. V.
• Özcan, H. (2016).Choice of address terms in conversational settings. International Journal of Human Sciences, 13(1), 982-1002.
• Padilla Cruz, M. (2009). Might interjections encode concepts? More questions than answers. Lodz Papers in Pragmatics.  5(2), 241–270.
• Ruhi, Ş., Eröz-Tuğa, B., Hatipoğlu, Ç., Işık-Güler, H., Acar, M. G. C., Eryılmaz, K., Can, H., Karakaş, Ö., Çokal Karadaş, D., (2010). Sustaining a corpus for spoken Turkish discourse: Accessibility and corpus management issues. Language Resources: From Storyboard to Sustainability and LR Lifecycle Management, LREC May 17-24, 2010, Malta, 44-48. http://lrecconf.org/proceedings/lrec2010/ workshops/W20.pdf#page=52
• Ruhi, Ş., Schmidt, T., Wörner, K., and Eryılmaz, K, (2011). Annotating for precision and recall in speech act variation: The case of directives in the Spoken Turkish Corpus. Working Papers in Multilingualism. Proceedings of the Conference of the German Society for Computational Linguistics and Language Technology (GSCL) 2011, 97, 203-206. http://www.corpora.uni-hamburg.de/gscl2011/ downloads/AZM96.pdf
• Ruhi, Ş., Acar, M. G. C., and Eryılmaz, K., (2012). A platform for creating multimodal and multilingual spoken corpora for Turkic languages: Insights from the Spoken Turkish Corpus. Paper presented at the First Workshop on Language Resources and Technologies for Turkic Languages, LREC.
• Nişanyan, S. (2012) Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü (6.baskı). İstanbul: Everest Yayınları.
• Vergis, N. & Terkourafi, M. (2015). The role of the speaker’s emotional state in im/politeness assessments. Journal of Language and Social Psychology, 34(3), 316–342.
• Zeyrek, D. (2001). Politeness in Turkish and its linguistics manifestations. A socio-cultural perspective. In A. Bayraktaroğlu & M. Sifianou (Eds.). Linguistic politeness across boundaries. The case of Greek and Turkish (pp. 43-73). Amsterdam: John Benjamins.