Genel Ağ Dilinde Kullanılan Seslenme Ögelerinin Toplumdilbilimsel Açıdan Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 63 - 82, 15.07.2018

Züleyha Hande Akata

Öz

Toplumdilbilim,
dil-toplum ilişkisinin irdelenmesi ile toplumbilim ve dilbilimin ortak çalışma
alanı olarak ortaya çıkar. Dilin toplumsal boyutu ve kültürel ögeleri de içeren
geniş katmanlı yapısı, dil ve kültür çalışmalarında toplumsal ve dilsel olgular
arasındaki karşılıklı ilişkilerin göz önünde bulundurulmasını gerekli kılar. Toplumsal
yapıdaki her değişim, dil kullanımlarında da karşılık bulur. Toplumsal
gelişmelerin yoğun etkilerinin görüldüğü alanlardan biri de genel ağ dil
kullanımlarıdır. Genel ağ dili, ölçünlü dilden farklılaşan kendine özgü dil
kullanımları ve geniş kullanıcı kitlesiyle bu incelemeye kaynaklık etmiştir.
Çalışmada genel ağ dilinde kullanılan seslenme ögeleri, sesbilimsel,
biçimbilimsel, anlamsal ve kökensel özellikleri ve toplumdilbilimsel
sezdirimleri göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Bu araştırmada amaçlanan,
genel ağ dilinde kullanılan seslenme ögelerini inceleyerek, bu kullanımlara yol
açan toplumsal sebeplerin irdelenmesi ile bir dil çözümlemesinin
yapılabilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Genel ağ, genel ağ dili, dil kullanımları, seslenme ögeleri, toplumdilbilim

Kaynakça

• Alyılmaz, C. (2011). Ünlemleri seslenmeleri kuvvetlendirici işlevleri. Türk gramerinin sorunları I-II: Bildiriler (ss. 646-652). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alyılmaz, S. (2015). Türkçenin söz diziminde seslenmeler ve seslenme öbekleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 54, 31-50.
• Baudrillard, J. (2011). Simgesel değiş tokuş ve ölüm. O. Adanır (Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Bayyurt, Y. & Bayraktaroğlu, A. (2001). The use of pronouns and terms of address in Turkish service encounters. A. Bayraktaroğlu & M. Sifianou (Haz.) içinde, Linguistic politeness: A case of Greek and Turkish (ss. 209-240). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Braun, F. (1988). Tersm of address: Problems of patterns and usage in various languages and cultures. Berlin, New York, Amsterdam: Mouton de Gruyter.
• Brown, R. & Ford, M. (1961). Address in American English. Journal of Abnormal and Social Pyschology, 62, 375-385.
• Brown, R. & Gilman, A. (1960). The pronouns of power and solidarity. T. Sebeoki (Haz.) içinde, Style in language (ss. 253-276). Cambridge: MIT Press.
• Chao, Y. R. (1956). Chinese terms of address. Linguistic Society of America, 32(1), 217-241.
• Crystal, D. (2004). Language and the internet. Cambridge: Cambridge University Press.
• Demirbaş, M. (2017). Türkiye Türkçesi ağızlarında seslenme sözleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2154-2181.
• Dickey, E. (1997). Forms of address and terms of reference. Journal of Linguistics, 33, 255-274.
• Eğit, Y. (1996). Günümüz Türkçesinde hitap biçimleri. Modern studies in Turkish linguistics: Proceedings of the 6th international conference on Turkish linguistics, 12-14 Ağustos 1992 (ss. 27-38). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Ekşi Sözlük. (01.11.2015-01.04.2016). https://eksisozluk.com
• Geçtan, E. (2014). İnsan olmak. İstanbul: Metis Yayınları.
• Hofstede, G. (1983). The cultural relativity of organizational practices and theories. Journal of International Business Studies, 14, 75-89.
• Hwang, S. J. J. (1991). Terms of address in Korean and American cultures. Intercultural Communication Studies, 1 (29), 117-134.
• İmer, K. (1990). Dil ve toplum. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Karaş, M. (1989). Günümüz Türkçesinde hitap şekilleri ve toplum dilbilimsel kurallar. F. Özden Ekmekçi, Vural Ülkü (Haz.), III. Dil bilimi sempozyumu 21-22 Haziran 1989 Dil bilimi uygulamaları (ss. 41-60). Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi.
• Kılıç, V. (2002). Dilin işlevleri ve iletişim. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2011). Türkçede eklerin kullanılış şekilleri ve ek kalıplaşması olayları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Küçük, A. (2016). Türk ailesinde kadının statüsündeki değişime üç kuşağın eşlerine ve sevgililerine hitap biçimleri bağlamında bir yaklaşım. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(5), 36-47.
• Labov, W. (1982). Dilin, toplumsal bağlamı içinde incelenmesi. V. Kılıç (Çev.), D. Aksan (Haz.) içinde, Dilbilim Seçkisi (ss. 163-187). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özcan, F. H. (2016). Choice of address terms in the conversational setting. International Journal of Human Sciences, 13(1), 982-1002.
• Peçenek, D. & Ay, S. O. (1996). Dilin işlevleri: Kibarlık, dayanışma, seslenme biçimleri ve sen-siz ayrımı. Dil Dergisi, 46, 35-41.
• Philipsen, G. & Huspek, M. (1985). A bibliography of sociolinguistic studies of personal address. Anthropological Linguistics, 27(1), 94-101.
• Şenel, M. (2009). Kes-kopyala-yapıştır; yeni kelime türet. Belleten. 2009(1), 99-111.
• Tietze, A. (2016). Tarihî ve etimolojik Türkiye Türkçesi lugati. (4. Cilt). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Türker, G. A. (2001). Cinsiyet ve kültürün dil kullanımına etkisi: Hitap şekilleri. Bildiriler: XIV. Dilbilim kurultayı, 27-28 Nisan 2000 (ss. 207-215). Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Türkiye Türkçesi ağızları sözlüğü. (20.04.2017). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.59036822ab5326.68808532
• Uzun, N. (2006). Biçimbilim: Temel kavramlar. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Vardar, B. ve diğ. (2007). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
• Yıldırım, F. & Tahiroğlu, T. (2015). İnternette Türkçe kullanım sorunları. G. Gülsevin & Erdoğan Boz (Haz.) içinde, Türkçenin çağdaş sorunları (ss. 359-379). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Yüceol Özezen, M. (2004). Türkiye Türkçesi konuşma dilinde seslenme biçimleri üzerine gözlemler: Genel sınıflama. V. Uluslararası Türk dili kurultayı bildirileri II, 20-26 Eylül 2004 (ss. 2265-2276). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Zeyrek, D. (2001). Politeness in Turkish and linguistic manifestations. A. Bayraktaroğlu, M. Sifianou (Haz.) içinde, Linguistic politeness across boundaries (ss. 43-73). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Zeyrek, D. (2009). Söylem ve toplum. A. Kocaman (Haz.) içinde, Söylem üzerine (ss. 27-47). Ankara: ODTÜ Yayıncılık.