Hemşirelerin öz yeterlilik algısının ve yaratıcı kişilik özelliklerinin yenilikçi davranışlarına etkisi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 337 - 351, 31.08.2022

Diğdem Lafçı , Gülşen Taş

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.1067151

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırma, hemşirelerin öz yeterlik algıları, yaratıcı kişilik özelliklerinin yenilikçi davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı tasarımda gerçekleştirildi. Yöntem: Araştırmanın evrenini, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde görev yapan toplam 800 hemşire, örneklemini ise 296 hemşire oluşturdu. Araştırmanın verileri, “Tanıtıcı Bilgi Formu”, “Öz Yetki Beklentisi Ölçeği”, “Yaratıcı Kişilik Özellikleri Ölçeği” ve “Bireysel Yenilikçi Ölçeği” ile toplandı. Verilerin istatistiksel analizinde, tanımlayıcı testler ile birlikte korelasyon analizi kullanıldı. Bulgular: Araştırma sonucunda, kadın hemşirelerin erkek hemşirelere göre bireysel yenilikçi puan ortalamasının yüksek olduğu saptandı (p<0.05). Dahili ve cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin yaratıcılık puan ortalamasının diğer birimlerde çalışan hemşirelere göre yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). Sorumlu hemşirelerin öz yetki puan ortalamasının servis, ameliyathane, yoğun bakım ve poliklinikte görev yapan hemşirelere göre yüksek olduğu saptandı (p<0.05). Sürekli gündüz vardiyasında çalışan hemşirelerin öz yetki puan ortalamasının sürekli gece ve gece-gündüz vardiyasında çalışan hemşirelere göre yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). Hemşirelerin öz yetki beklenti ölçeği puan ortalaması 28.76±6.77, yaratıcılık kişilik özelliği ölçeği puan ortalaması 47.49±10.73 ve bireysel yenilikçi ölçeği puan ortalaması 43.75±10.27’dir. Öz yetki beklenti ölçeği ile yaş ve yaratıcılık kişilik özelliği arasında pozitif yönde anlamlı ilişki vardır (p<0.05). Yaratıcılık kişilik özelliği ölçeği ve bireysel yenilikçi ölçeği arasında pozitif yönde anlamlı ilişki vardır (p<0.05). Hemşirelerin %94.3’ünün geleneksel yaklaşım bakış açısına sahip olduğu saptandı. Sonuç: Kadın hemşirelerin bireysel yenilikçi düzeylerinin yüksek olduğu belirlendi. Dahili ve cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin yaratıcılık düzeylerinin, sorumlu hemşirelerin ve sürekli gündüz vardiyasında çalışan hemşirelerin öz yetki düzeylerinin yüksek olduğu görüldü. Hemşirelerin yaratıcılık ve öz yetki düzey puanları ortalamanın üzerindedir. Hemşirelerin büyük çoğunluğunun geleneksel yaklaşım bakış açısına sahip olduğu saptandı.

Anahtar Kelimeler

Hemşireler, öz yeterlilik, yaratıcı kişilik, yenilikçi davranış.

Destekleyen Kurum

Çalışmamızı maddi yönden destekleyen herhangi bir kurum yoktur.

Proje Numarası

Çalışmamız proje kapsamında yürütülmemiştir.

Teşekkür

Çalışmada emeği geçen araştırmacılara ve katkı sağlayan Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde görev yapan hemşirelere teşekkür ederim.

The effect of nurses’ perception of self efficacy and creative personality traits on ınnovative behaviors

Öz

Objective: This study was carried out in a descriptive and cross-sectional and relationship-seeking design to determine the effect of nurses’ self-efficacy perceptions and creative personality traits on their innovative behaviors. Method: The population of the study consisted of 800 nurses working at Mersin University Medical Faculty Hospital and the sample consisted of 296 nurses. The data were collected via “Descriptive Information Form", "Self-Efficacy Expectation Scale", "Creative Personality Traits Scale" and "Individual Innovative Scale”. Descriptive statistics and correlation analysis were used in data analysis. Result: As a result of the research, it was determined that the female nurses had a higher individual innovative point average than male nurses (p<0.05). It was determined that the mean creativity score of nurses working in medical and surgical units was higher than nurses working in other units (p<0.05). It was determined that the mean self-authority score of the nurses in charge was higher than the nurses working in the service, operating room, intensive care and polyclinic (p<0.05). It was determined that the mean score of self-authority of the nurses working in the daytime shift was higher than the nurses working in the continuous night and day-night shifts (p<0.05). Nurses' self-authority expectation scale mean score was 28.76±6.77, creativity personality trait scale mean score 47.49±10.73, and individual innovative scale mean score 43.75±10.27. There was a positive and significant relationship between self-authority expectation scale and age and creativity personality traits (p<0.05). There is a positive and significant relationship between the creativity personality trait scale and the individual innovative scale (p<0.05). It was determined that 94.3% of the nurses had a traditional approach perspective. Conclusion: It was determined that the individual innovative levels of female nurses were high. It was observed that the creativity levels of nurses working in medical and surgical units, the level of self-authority of nurses in charge and nurses working in the day shift were high. Nurses' creativity and self-efficacy scores were above the average. It was determined that the majority of the nurses had a traditional approach point of view.

Anahtar Kelimeler

creative personality, Nurses, self-efficacy, innovative behavior

Proje Numarası

Çalışmamız proje kapsamında yürütülmemiştir.

Kaynakça

• 1. Xerri MJ. Workplace relationships and the innovative behaviour of nursing employees: a social exchange perspective. Asia Pacific Journal of Human Resources, 2012;51(1):103-123./ https://doi.org/10.1111/j.1744-7941.2012.00031.x
• 2. Vural Özkan G. Çalışanların özyeterlilik düzeyinin yaratıcı ve yenilikçi iş davranışlarına etkisi: farklı sektörlerde faaliyet gösteren örgütler üzerinden karşılaştırmalı bir değerlendirme. Journal of Yasar University, 2017;181-191.
• 3. Reuvers M, Van Engen ML, Vinkenburg CJ, Wilson-Evered E. Transformational leadership and innovative work behaviour: exploring the relevance of gender differences. Creativity and Innovation Management, 2008;17(3):227-244./ https://doi.org/10.1111/j.1467-8691.2008.00487.x
• 4. Wilson A, Whitaker N, Whitford D. Risingtothe challenge of healthcare reform with entrepreneuria land intrapreneurial nursing initiatives. OJIN, 2012;17(2):1-13.
• 5. Knol J, Van Linge R. Innovative behaviour: the effect of structural and psychological empowerment on nurses. Journal of Advanced Nursıng, 2009;65(2):359-370./ https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2008.04876.x
• 6. Janssen O. How fairness perceptions make innovative behavior more or less stressful. Journal of Organizational Behavior, 2004;25:201-215./ https://doi.org/10.1002/job.238
• 7. Wang XHF, Fang Y, Oureshı I, Janssen O. Understanding employee innovative behavior: integrating the social network and leader–member exchange perspectives. Journal of Organizational Behavior, 2015;36(3):403-420./ https://doi.org/10.1002/job.1994
• 8. Slatten T. Determinants and effects of employee’s creative self-efficacy on innovative Activities. International Journal of Quality and Service Sciences, 2014;6(4):326-347./ doi:10.1108/IJQSS-03-2013-0013
• 9. Mokhber M, Tan GG, Vakilbashi A, Mohd Zamil NA. Basiruddin R. Impact of entrepreneurial leadership on organization demand for innovation: moderating role of employees innovative self-efficacy. International Review of Management and Marketing, 2016;6(3):415-421.
• 10. Meydan CH. İş tatmini ve öz yeterliliğin örgüt içi girişimciliğe etkisi: kamu sektöründe bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011;20(1):25-40. 11. Bang H, Reio JTG. Personal accomplishment, mentoring, and creative self-efficacy as predictors of creative work involvement: the moderating role of positive and negative affect. The Journal of Psychology, 2017;151(2):148-170./ https://doi.org/10.1080/00223980.2016.1248808
• 12. Michael LAH, Hou ST, Fan HL. Creative self-efficacy and innovative behavior in a service setting: optimism as a moderator. The Journal of Creative Behavior, 2011;45:258–272./ https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.2011.tb01430.x
• 13. Fida R, Laschinger HK, Leiter MP. The protective role of self-efficacy against workplace incivility and burnout in nursing: a time lagged study. Health Care Management Review, 2016;1-9./doi: 10.1097/HMR.0000000000000126
• 14. Afsar B, Cheema S, Saeed BB. Do nurses display innovative work behavior when their values match with hospitals’ values?. European Journal of Innovation Management, 2017;21(1):157-171./ doi:10.1108/EJIM-01-2017-0007
• 15. Başoğlu M, Durmaz Edeer A. X ve Y kuşağındaki hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik farkındalıklarının karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2017;6(4):77-84.
• 16. Yeşilay A, Schwarzer R, Jerusalem M. (1997). Turkish adaptation of the general perceived self-efficacy scale. http://userpage.fu-berlin.de/~health/turk.htm (Erişim 06.01.2020).
• 17. Tayfur Ö. Antecedents of feedback seeking behaviors. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara, Türkiye: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2006. 18. Şahin F, Danışman F. Yaratıcı kişilik özellikleri ölçeği: güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2017;7(2):750-7.
• 19. Hurt HT, Joseph K, Cook CD. Scales for the measurement of innovativeness. Human Communication Research, 1977;4:58-65.
• 20. Kemer SA, Altuntaş S. Bireysel yenilikçilik ölçeği’nin hemşireliğe uyarlanması: türkçe geçerlik- güvenirlik çalışması. Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2017;14(1):52-61.
• 21. Gürkan GÇ, Demiralay, T. Bireysel yenilikçiliğin çalışanın yenilikçi davranışı üzerindeki etkisinde içsel motivasyonun aracılık rolü: türkiye’de cerrahlar örneği. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 2017;6(1):65-90.
• 22. Yigit S, Aksay KA comparison between generation X and generation Y in terms of individual innovativeness behavior: the case of Turkish health professionals. International Journal of Business Administration, 2015;6(2):106./ http://dx.doi.org/10.5430/ijba.v6n2p106
• 23. Sarıoğlu KA, Altuntaş S. ''Bireysel yenilikçilik ölçeği‟nin hemşireliğe uyarlanması: Türkçe geçerlik-güvenirlik çalışması''. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2017;14(1): 52-61.
• 24. Ertuğ H, Kaya H. Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik profilleri ve yenilikçiliğin önündeki engellerin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2017;14(3):192-197.
• 25. Tarhan M, Doğan P. ''Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik davranışları ile otonomi düzeyleri arasındaki İlişki'', Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2018;5(1):51-58.
• 26. Utli H, Doğru BV. ''Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik özelliklerinin değerlendirilmesi'', Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2018;7(3): 23-32.
• 27. Bodur G. ''Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik (inovasyon) düzeyleri ile girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişki'', Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2018;5(2): 139-148.
• 28. Kılıç, H. İlköğretim branş öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri (Denizli ili örneği) [Yükseklisans Tezi]. Denizli, Türkiye: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü; 2015.
• 29. Çetin Y. Yönetici hemşirelerin yenilikçi davranışlarının örgütsel vatandaşlığa etkisi [Yükseklisans Tezi]. Malatya, Türkiye: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; Hemşirelik Ana Bilim Dalı; 2017.
• 30. Dinçer D. İşgörenlerin algıladıkları liderlik tarzlarının örgütsel değişim ve yaratıcılık üzerine etkisi: bir alan araştırması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014;13(3):78-110.
• 31. Aktaş S. Hemşirelerde bireysel yenilikçilik ve kurumsal bağlılık durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yükseklisans Tezi]. İstanbul, Türkiye: Okan Üniversitesi, Hemşirelik Anabilim Dalı; 2017.
• 32. Bedük A, Eryeşil K, Oğuz H. Kadın ve erkek girişimcilerin algılama farklılıkları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2016;19:1-15.
• 33. Akdeniz Uysal, D. Hemşirelerin öz yeterlilik düzeyleri ile ebeveynleri bakıma katmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yükseklisans Tezi]. Mersin, Türkiye: Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2016.
• 34. Baysal E. Hemşirelerde öz-yeterlilik inancı ve iş doyumu ilişkisi: bir üniversite hastanesinde saha çalışması [Yükseklisans Tezi]. İstanbul, Türkiye: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.
• 35. Uğur E. Yönetici hemşirelerin koçluk becerileri ve öz-etkililik-yeterlilik algılamaları [Doktora Tezi]. İstanbul, Türkiye: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.
• 36. Afsar B, Masood, M. Transformational leadership, creative self-efficacy, trust in supervisor, uncertainty avoidance, and ınnovative work behavior of nurses. The Journal of Applied Behavioral Science, 2018;1-26./ https://doi.org/10.1177/0021886317711891
• 37. Simone S.D, Planta A, Cicotto G. The role of job satisfaction, work engagement, self-efficacy and agentic capacities on nurses' turnover ıntention and patient satisfaction. Applied Nursing Research, 2018;39:130–140./ https://doi.org/10.1016/j.apnr.2017.11.004
• 38. Pisanti R, Doef M, Maes S, Lombardo C, Lazzari D, Violani C. Occupational coping self-efficacy explains distress and well-being in nurses beyond psychosocial job characteristics. Front. Psychol, 2015;6:1143./ https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01143
• 39. Davies BL, Hodnett E. Labor support: nurses’ self-efficacy and views about factors ınfluencing ımplementation. Jognn Cliiıcal Studies, 2002;31(1):48-56./ https://doi.org/10.1111/j.1552-6909.2002.tb00022.x
• 40. Malak Akgün B. Hemşirelerin duygusal emek, duygusal özyeterlik ve tükenmişlik düzeylerinin duygusal habitus bağlamında incelenmesi [Doktora Tezi]. Ankara, Türkiye: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015.
• 41. Doğan Ayaz S. Hemşirelerin egzersiz davranışları, öz yeterlilik düzeyleri ve ilişkili faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015;18(4):287-295.
• 42. El-Sayed SH, El-Zeiny HH. Relationship between occupational stress, emotional ıntelligence, and self-efficacy among faculty members in faculty of nursing zagazig university, egypt. Journal of Nursing Education and Practice, 2014;4(4):183-194.
• 43. Bauman PK. The relationship between ındividual and organizational characteristics and nurse ınnovation behavior [Doctoral Thesis]. Indiana University School of Nursing; 2011.
• 44. Hu B, Zhao Y. Creative self-effıcacy mediates the relationship between knowledge sharing and employee ınnovation. Socıal Behavior and Personality, 2016;44(5):815–826. http://dx.doi.org/10.2224/sbp.2016.44.5.815