Hayvan ısırığı ve kuduz riskli teması olan çocukların değerlendirilmesi: Tek merkez deneyimi

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 271 - 277, 16.08.2024

Şefika Aldaş , Berfin Özgökçe Özmen

Öz

Amaç: Kuduz riskli hayvan teması, toplumumuzda çocukları etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmada kuduz riskli hayvan teması sonrası, hastanemize başvuran çocuk olguların epidemiyolojik özelliklerinin ve temas sonrası profilaksi uygulamalarının gözden geçirilmesi amaçlandı. Yöntem: Geriye dönük arşiv taraması yapılan bu çalışmaya Ocak 2023-Haziran 2023 tarihleri arasında çocuk polikliniklerine kuduz riskli temas nedeniyle başvuran 0–18 yaş arasındaki çocuklar dahil edildi. Çocukların yaş ve cinsiyet özellikleri, hayvan ile temas eden vücut bölümü, kuduz risk kategorisi; temas edilen hayvanın türü ve sahipli olup olmama durumu, kuduz aşısı ve immunglobulin uygulamaları kaydedildi. Sayı ve yüzdeler tanımlayıcı istatistikler olarak sunuldu. Bulgular: Çalışmaya 672 olgu dahil edildi, 372'si (%55.4) erkek ve 300'ü (%44.6) kızdı. Yaş ortalaması 106.98±54.56 aydı. Olguların %73.7’sinde (n= 495) kedi, %26.2’sinde (n= 176) köpek, %0.1’inde (n= 1) yarasa teması mevcuttu. Temas edilen hayvanların 113’ ü (%16.8) sahipliydi. En sık temas eden vücut bölgesi üst ekstremitelerdi (%67.5). Olguların %92.1’i (n= 619) temas tipine göre kategori 2 sınıflanmasında yer aldı. Olguların 362’sine (%53.9) sadece kuduz aşısı, 221’ine (%32.9) kuduz aşısı ve tetanoz aşısı, 41’ine (%6.1) kuduz aşışı, kuduz immunglobulini ve tetanoz aşısı, 31‘ine (%4.6) kuduz aşısı ve kuduz immunglobulini, 5’ine (%0.7) kuduz aşısı, kuduz immunglobulini ve tetanoz immunglobulini uygulanmış idi. Olgularda komplikasyon ve mortalite gözlenmedi. Sonuç: Bu çalışmada, çocukların temas ettikleri hayvanların büyük kısmının sahipli olmadığı ve temas tipinin çoğunlukla deri altına geçmeyen yaralanmalar (küçük tırmalama veya zedeleme) şeklinde olduğu saptanmıştır. Kuduz riskli hayvan teması ve kuduz günümüzde ciddi bir halk sağlık sorunu olmaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aşı, çocuk, hayvan ısırığı, kuduz, profilaksi

Evaluation of children with rabies risky animal exposure: A single center experience

Öz

Aim: Rabies-risk animal contact is a significant public health issue affecting children in our society. This study aimed to review the epidemiologic data characteristics and post-contact prophylaxis practices of pediatric cases admitted to our hospital following contact with rabies-risk animals. Method: This retrospective study included children aged 0-18 years who presented to pediatric outpatient clinics between January 2023 and June 2023 due to rabies risk contact. The age and gender characteristics of the children, the body part in contact with the animal, rabies risk category, type of animal contacted and whether the animal was owned or not, rabies vaccine and immunoglobulin applications were recorded. Numbers and percentages were presented as descriptive statistics. Results: The study included 672 patients, 372 (55.4%) were boys and 300 (44.6%) were girls. The mean age was 106.98±54.56 months. In 73.7% (n=495) of the cases, contact was with a cat, 26.2% (n=176) with a dog, and 0.1% (n=1) with a bat. Of the contacted animals, 113 (16.8%) were owned. The most frequently contacted body part was the upper extremities with 67.5% (n=454). 92.1% (n=619) of the cases were classified as category 2 according to contact type. Of the cases, 362 (53.9%) received only rabies vaccine, 221 (32.9%) received rabies vaccine and tetanus vaccine, 41 (6. 1%) received rabies vaccine, rabies immunoglobulin and tetanus vaccine, 31 (%4.6) received rabies vaccine and rabies immunoglobulin, and 5 (0.7%) received rabies vaccine, rabies immunoglobulin and tetanus immunoglobulin. No complications and mortality were observed. Conclusion: In this study, it was found that most of the animals that children came into contact with were not owned and the type of contact was mostly subcutaneous injuries (minor scratching or bruising). Rabies-risk animal contact and rabies remain a serious public health problem issue today.

Anahtar Kelimeler

Vaccine, child, animal bite, rabies, prophylaxis

Kaynakça

• MacBean CE, Taylor DM, Ashby K. Animal and human bite injuries in Victoria, 1998–2004. Medical journal of Australia. 2007;186(1):38-40.
• Goldstein EJ. Bite wounds and infection. Clinical Infectious Diseases. 1992;14(3):633-640.
• Altın N, Aslan M, Ulusoy TÜ, Kuzi S, Şencan İ. Kuduz Riskli Temaslarda Uygulanan Proflaksilerin ve Aşılamaya Uyumun Gözden Geçirilmesi. Journal of Ankara University Faculty of Medicine/Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuasi. 2023;76(1).
• Özsemerci HA, Söğüt Ö, Ümit TB, Ergenç H, Çakmak S. Acil Servise Başvuran Kuduz Riskli Temas Vakalarının Değerlendirilmesi: İki Yıllık İnceleme: İki Yıllık İnceleme, Analitik Araştırma. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2023;43(1):1-7.
• Hampson K, Coudeville L, Lembo T, et al. Estimating the global burden of endemic canine rabies. PLoS neglected tropical diseases. 2015;9(4):e0003709.
• mondiale de la Santé O, Organization WH. Rabies vaccines: WHO position paper–April 2018–Vaccins antirabiques: Note de synthèse de l’OMS–avril 2018. Weekly Epidemiological Record= 2018;93(16):201-219.
• Samanta M, Mondal R, Shah A, et al. Animal bites and rabies prophylaxis in rural children: Indian perspective. Journal of tropical pediatrics. 2016;62(1):55-62.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı [Erişim tarihi: Mayıs 2022].
• Tekyol D, Çolak Ş, Tayfur İ, et al. Evaluation of Cases Applied to Emergency Service with Suspected Rabies Exposure in the Past Year. Haydarpaşa Numune Medical Journal. 2021;61(2):123.
• Amiri S, Maleki Z, Nikbakht H-A, et al. Epidemiological Patterns of Animal Bites in the Najafabad, Center of Iran (2012–2017). Annals of Global Health. 2020;86(1).
• Jethani S, Singh SK, Kamble BD, et al. Epidemiological pattern and trend analysis of animal bite cases of anti-rabies clinic of tertiary care hospital of Delhi. Journal of Family Medicine and Primary Care. 2022;11(2):728-732.
• Rehberi RGY. TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı, Yayın No: 926. Ankara: TC Sağlık Bakanlığı. 2014.
• Organization WH. World report on ageing and health. World Health Organization; 2015.
• Yılmaz F, Akbulut AS, Taş M, Kavalcı C, Arslan ED, Sönmez M. Evaluation of cases with rabies risk presenting to emergency department acil servise başvuran kuduz riskli olguların değerlendirilmesi. Temas. 2014;808(597):597.
• Mendoza K, Benkouiten S, Brouqui P, Gautret P. Epidemiology of injuries caused by mammals treated in emergency departments in Marseille, France. Wounds. 2015;27(9):253-257.
• Ramos JM, Melendez N, Reyes F, et al. Epidemiology of animal bites and other potential rabies exposures and anti-rabies vaccine utilization in a rural area in Southern Ethiopia. Annals of Agricultural and Environmental Medicine. 2015;22(1).
• Demirci K. Türkiye’de hayvan yaşam kalitesi mevzuati ve uygulamalari. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019;(9):1-16.
• Derinöz O, Akar T. Animal bites cases presented to a University Hospital pediatric emergency room. Cocuk Acil ve Yogun Bakım. 2017;4(1):22.
• Ellis R, Ellis C. Dog and cat bites. American family physician. 2014;90(4):239-243.
• Bula-Rudas FJ, Olcott JL. Human and animal bites. Pediatrics in review. 2018;39(10):490-500.
• Organization WH. World survey of rabies, 1997. Weekly Epidemiological Record= Relevé épidémiologique hebdomadaire. 1999;74(45):381-384.
• Kannikeswaran N, Kamat D. Mammalian bites. Clinical pediatrics. 2009;48(2):145-148.
• Lakestani N, Donaldson ML. Dog bite prevention: Effect of a short educational intervention for preschool children. PLoS One. 2015;10(8):e0134319.