Bid'at ve Hurafelerin Ortaya Çıkış Sebepleri

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 2, 471 - 489, 31.12.2020

Leyla Yıldırım , Fikret Karaman

Öz

Bid’at; dinin aslından olmadığı halde inanç ve ibadet alanında sonradan icat edilen inanış ve davranışları ifade etmektedir. Hurafe ise, bazı insanlar tarafından ortaya atılan, kendisinden uğur veya uğursuzluk, zarar ya da yarar geleceğine inanılan eylem ve davranışlar şeklinde tanımlanmıştır. Bid’at ve hurafelerin ortaya çıkış sebepleri dini etmen ve kültürel etmen başlığı altında irdelenmiştir. Dini etmenler ilahi dinlerden gelenler ve ilahi olmayan dinlerden gelen bid’at ve hurafeler başlığı altında sunulmuştur. Kültürel etmenlerden kaynaklanan bid’at ve hurafelerde, eşyanın mahiyetini ve doğa kanunlarını bilmemek, geleceği bilmek arzusu, korku ve hurafelerle ilgili yayınlar ve reklamlar etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bid'at,, Hurafe,, Din,

Kaynakça

• Ahmed el-Ezheri, Ebi Mansur Muhammed. Mu’cemu Tehzibu’l Luğati. Beyrut: Dar el-Marefah, 2001.
• Akpınar, Turgut. Türkler’in Din ve Hukuk Tarihi. 2. Bs. Ankara: İletişim Yayınları, 1999.
• Arpaguş, Hatice K. Osmanlı ve Geleneksel İslam. 1. Bs. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2014.
• Aydın, Mustafa. Güncel Kültürde Temel Kavramlar. 2. Bs. İstanbul: Açılım Kitap, Pınar Yayıncılık, 2013.
• “Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi”. İstanbul: Gelişim Yayınları, t.y.
• Candan, Abdul Celil. “Hurafe”. Bid’at ve Batıl İnançlar Ansiklopedisi. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2010.
• Çakan, İsmail Lütfü. Hurafeler ve Batıl İnanışlar. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2016.
• Çobanoğlu, Abdullah. Halk Arasında Yaşayan Hurafeler Üzerine Bir Alan Araştırması. Tez, Uludağ Üniversitesi, 2006.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Kurtuluş Ofset Basımevi, 1986.
• Eğitim Ansiklopedisi. 41. Ankara: Ansiklopedi Yayınevi, 1966.
• Günaltay, M. Şemsettin. Hurafeler ve İslam Gerçeği. İstanbul: Marifet Yayınları, 1997.
• Hançerlioğlu, Orhan. “İslam İnançları Sözlüğü”. 109-168. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1975.
• İnan, Abdulkadir. Eski Türk Dini Tarihi. İstanbul: Kültür Bakanlığı, 1976.
• İnan, Abdulkadir. Hurafeler ve Menşeleri. Ankara, 1962.
• İnan, Abdulkadir. Tarihte ve Bugün Şamanizm. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1986.
• İslami Analiz. “Prof. Dr. Hamdi Gündoğar’dan ‘Yılbaşı’ Uyarısı: Müslüman’ın Görevi Kendine Özgü İslam Kültürünü Yaşamaktır”. Erişim: 23 Haziran 2020. http:// www.islamianaliz.com/h/62267
• Kalafat, Yaşar. Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 1995.
• Karaman, Fikret. İslami İnanç Değerleri ve Çağdaş Dini Akımlar. Ankara: TDV, 2016.
• Karani, Bedir. Hurafelere Karşı Eğitim ve Bilim. İstanbul: Ravza Yayınları, 2015.
• Kuşat, Ali. Türk Toplumunda Nazar ve Psikolojik Bir Yaklaşım. Kayseri: Laçin Yayınları, 2004.
• Küçük, Abdurrahman - Tümer, Günay - Küçük, Alpaslan. Dinler Tarihi. 4. Baskı. Ankara: Berikan Yayınevi, 2012.
• Levi-Bruhl, Lucien.İlkel İnsanda Ruh Anlayışı.Trc.Oğuz Adanır. İstanbul: Doğu Batı Yayınları, 2006.
• Lings, Martin. Antik İnançlar Modern Hurafeler. Trc. Nabi Avcı. İstanbul: Ağaç Yayınları, 1991. Oymak, İskender. “Anadolu’da Su Kültünün İzleri”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (2010): 15.
• Örnek, Sedat Veyis. “Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Batıl İnançları ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Yayınları. 174 (1968): 8.
• Örnek, Sedat. “Hıdrellez”. Etnoloji Sözlüğü. Ankara, 1971
• Pakalın, Mehmet Zeki. “Bid’at”. Osmanlı Tarih Deyimleri Sözlüğü. 3: 256. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1983.
• Tanyu, Hikmet. “Ağaç”. İslam Ansiklopedisi. 456-457. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Topaloğlu, Bekir. Kelam İlmine Giriş. İstanbul: Damla Yayınları, 1993.
• Topaloğlu, Bekir - Çelebi, İlyas. Kelam Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
• Türkyılmaz, Atilla. “İslamiyet Öncesi Türklerde Su Kültü ve Günümüze Yansımaları”. Bilim Kültür- Uluslar arası Kültür Araştırmaları Dergisi. 4 (2013).
• Ulu, Güliz. Batıl İnançların Çin Toplum Yaşamına Etkisi. Ankara Üniversitesi, 2012.
• Yel, Ali Murat. “Hurafe”. İslam Ansiklopedisi. 18: 381. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Yılmaz, Fatma. Din Eğitimi Işığında Kadınlar Arasında Yaşayan Hurafeler. İstanbul: Cihan Yayınları, 2008.