Al-Ghazzālī’s View of the Soul and His Agnostic Approach

Yıl 2021, , 111 - 126, 30.12.2021

Metin Akar

https://doi.org/10.51404/metazihin.1039166

Cited By: 1

Öz

Mysteries regarding the nature of the mind remain the main subject of philosophical investigations from past to present. Theories put forward to eliminate these mysteries, in a general framework, can be roughly classified as the dualist view, which states that the mind is immaterial, and the body is material; and the monist view, which claims that only matter (materialism) or only mind (idealism) exists as a single substance. The primary aim of this paper is to present al-Ghazzālī 's views on the soul, as a theologian, in a systematic way and to reveal al-Ghazzālī's position on the issue. In order to achieve this aim, the paper first examines the existing definitions of the soul, then discusses how al-Ghazzālī defines the soul and the elements related to the soul, such as the nafs, the aql, the heart, and the problems created by the results of these definitions. Finally, the paper claims that al-Ghazzālī can be identified as a dualist agnostic/mysterian regarding the nature of the soul.

Anahtar Kelimeler

al-Ghazzālī, soul, nafs, aql, heart, agnosticism, mysterianism

Gazzâli’nin Ruh Anlayışı ve Bilinemezci Yaklaşımı

Öz

Zihnin doğasına ilişkin gizem, geçmişten günümüze felsefi soruşturmaların baş konusu olma niteliğini korumaktadır. Söz konusu gizemi gidermek için ortaya atılan kuramlar, kabaca, zihnin gayri maddi ve bedenin maddi olmak üzere iki farklı töz olduğunu ifade eden düalist görüş ile sadece maddenin (materyalizm) ya da sadece zihnin (idealizm) tek töz olarak var olduğunu iddia eden monist görüşler şeklinde sınıflandırılabilir. Bu makale, Gazzâli’nin bir kelamcı olarak ruha dair görüşlerini sistematik bir bütünlük içinde vermeyi ve Gazzâli’nin bu konudaki pozisyonunu ortaya koymayı birincil hedef edinmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek için makale, önce ruhla ilgili var olan tanımları irdelemekte, sonra Gazzâli’nin ruh ve ruhla bağlantılı akıl, kalp, nefs gibi unsurları nasıl tanımladığını ve bu tanımların sonuçlarının meydana getirdiği problematiği masaya yatırmaktadır. Son olarak makale, Gazzâli’nin ruhun mahiyetine dair düalist bilinemezci/gizemci bir noktada konumlandığını iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gazzâli, ruh, nefs, akıl, kalp, bilinemezcilik, gizemcilik

Kaynakça

• Akçay, M. (2005). "Gazzâli'de Ruh Tasavvuru". Dini Araştırmalar, 7(21): 87-116. Alındığı URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/da/issue/4458/61454.
• Arıcı, M. (2019). “Zihin Felsefesi: Ben Nerede, Zihin Bedensiz Var Olabilir mi?” Murat Arıcı (Der.), Felsefeye Giriş: Temel Problemlere Sistematik Yaklaşım içinde (s. 107-152). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Aristoteles. (2019). Ruh Üzerine. Çev. Ömer Aygün, Y. Gurur Sev. İstanbul: Pinhan.
• Çelebi, İ. (2021, 20 Aralık). “Gayb.” DİA (1996, XIII) içinde. Alındığı URL: https://islamansiklopedisi.org.tr/gayb
• Dalkılıç, M. (2004). “Ruh Bir Gayb Problemi Midir?” Bedrettin Çetiner (Der.), “Kur’an ve Tefsir Araştırmaları IV- İslam Düşüncesinde Gayb Problemi II” içinde (s. 253-264). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Ebu’l-Hasan el-Eş’ari. (2020). İlk Dönem İslam Mezhepleri Tarihi. Çev. Recep Demirel. Ankara: İ’tisam Yayıncılık.
• Fârâbî. (2017). Kitâbu’l Burhân. Çev. Ömer Türker, Ömer Mahir Alper. İstanbul: Klasik.
• Gazzâli. (1988). İki Madnûn. Çev. Sâbit Ünal. İzmir: İzmir İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
• Gazzâli. (1995). Tevhid ve Ledün Risâlesi. Çev. Abdulhalık Duran. İstanbul: Furkan.
• Gazzâlî. (2002). Düşünmede Doğru Yöntem. Çev. Ahmet Kayacık. İstanbul: Ahsen Yayıncılık.
• Gazzâli. (2004). Yükselme Basamakları. Çev. Serkan Özburun, Yusuf Özkan Özburun. İstanbul: Hikmet Neşriyat.
• Gazzâlî. (2015). El-Münkız Mine’d-Dalâl. (2. Baskı). Çev. Abdurrezzak Tek. Bursa: Bursa Akademi.
• Gazzâlî. (2018a). Filozofların Tutarsızlığı. (8.Baskı). Çev. Mahmut Kaya, Hüseyin Sağıroğlu. İstanbul: Klasik Yayınları.
• Gazzâli. (2018b). Kimyâ-yı Saâdet. Çev. Mehmed A. Müftüoğlu. İstanbul: Çelik Yayınevi.
• Gazzâlî. (2019). Mustasfâ. (3. Baskı). Çev. H. Yunus Apaydın. İstanbul: Klasik Yayınları.
• Gazzâli. (2021). İhyâ’u Ulûm’id-Din III. Çev. Sıtkı Gülle. İstanbul: Huzur Yayın Dağıtım. Griffel, F. (2009). Gazâlî’nin Felsefî Kelamı. Çev. İbrahim Halil Üçer, Muhammed Fatih Kılıç. İstanbul: Klasik Yayınları.
• İbn Sînâ. (2014). El-İşârât Ve’t Tenbihât. Çev. Ali Durusoy, Ekrem Demirli. İstanbul: Türkiye Yazma Eserleri Başkanlığı Yayınları.
• İbn Sînâ. (2020). Nefsin Halleri. Çev. Ömer Ali Yıldırım. İstanbul: Litera. Koca, M. A. (2021). “Kelamda Ruh Teorileri” Ömer Türker (Haz.), Metafizik içinde (s. 1256-1290). İstanbul: Ketebe.
• Kusta b. Luka el-Yunânî (2009). “Ruh ve Nefs Arasındaki Fark Hakkında.” Çev. İbrahim Halil Üçer. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 36(1): 195-208. Alındığı URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruifd/issue/17575/184049.
• Kutluer, İ. (2021, 19 Aralık). “Ruh.” DİA (2018, XXXV) içinde. Alındığı URL: https://islamansiklopedisi.org.tr/ruh#3-felsefe
• Şekerci, A. E. (2011). Gazzâli ve David Hume’da Nedensellik ve Mucize. İstanbul: Fotografika Yayıncılık.
• Taslaman, C. (2007). “Bedenin ve Ruhun İki Ayrı Cevher Olup Olmadığı Sorununa Karşı Teolojik Agnostik Tavır.” M.Ü. İlahiyat Dergisi, 33(2). Alındığı URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruifd/issue/17571/184012.
• Tritton, A. S. (2012). “İnsan, Nefs, Ruh, Akıl.” Çev. Zafer Erginli. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1): 289-298. Alındığı URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/rteuifd/issue/28240/299827.
• Yavuz, Y. Ş. (2021, 19 Aralık). “Ruh.” DİA (2018, XXXV) içinde. Alındığı URL: https://islamansiklopedisi.org.tr/ruh#1
• Yıldırım, E. T. (2020). “İbn Sînâ’da Ruh-Nefs Kavramı ve Ruh Kasidesi Bağlamında Ruhun Bedenle Olan Münasebeti.” Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 11(2): 671-692. Alındığı URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mesned/issue/58873/825721.
• Yılmaz, A. A. (2021). “Gazzâlî’de Ruhun Tabiatı Tartışması: Maddi mi Gayri Maddi mi?” İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 55: 301-325. Alındığı URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilted/issue/63142/858605.