Okul Kültürü Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 167 - 179, 31.12.2019

Fatih Yılmaz

Öz

Örgüt kültürü
kavramının oldukça uzun bir geçmişe sahip olduğu ve sosyal bilimlerden fen
bilimlerine kadar geniş bir yelpazede neredeyse tüm bilim dallarının ilgisini
çeken ortak bir çalışma alanı olduğu söylenebilir. Bu denli geniş bir çalışma
alanına sahip bir kavramın eğitim örgütleri olan okullarda da araştırma konusu
olması kaçınılmazdır. Örgüt kültürü örgüt üyelerini bir arada tutan ve onların
söylemlerini şekillendiren bir yapıştırıcı gibi düşünülebilir. Okul kültürü de
bir örgüt kültürüdür. Yapılan literatür taraması sonucunda okul kültürünün
çoğunlukla öğretmen görüşleri ile araştırıldığı görülmüştür. Fakat Alessandro
ve Sadh tarafından geliştirilen okul kültürü ölçeği ile ise okul kültürünün
öğrenci görüşleri ile de araştırılabileceği görülmüştür. Bu yüzden söz konusu
ölçek önemli ve Türkçeye çevrilmeye değer bulunmuştur. Orijinal okul kültürü
ölçeği 25 maddeden ve dört alt ölçekten oluşmaktadır. Açımlayıcı ve doğrulayıcı
faktör analizleri sonucunda Türkçeye çevrilen ölçeğin orijinalinde olduğu gibi
25 maddeden ve dört alt faktörden oluştuğu görülmüştür. Bu nedenle ölçeğin alt
faktörleri ölçeğin orijinalinde olduğu gibi öğrenci ilişkileri,
öğrenci-öğretmen/okul ilişkileri, eğitsel fırsatlar ve davranışsal beklentiler
şeklinde isimlendirilmiştir. Ayrıca çevirisi yapılan ölçeğin uyum iyiliği
indeksleri kabul edilebilir değerler arasındadır. Ölçeğin güvenilirliği ise
Chronbach Alpha katsayısı tekniğinden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Güvenilirlik
analizi sonuçları ölçeğin genel olarak yüksek düzeyde güvenilir olduğunu, çeşitli
alt faktörlerin güvenilirlik düzeylerinin de kabul edilebilir sınırlar içinde
kaldığını ortaya koymuştur. 

Anahtar Kelimeler

Örgüt Kültürü, Okul, Okul Kültürü

Kaynakça

• Angus, J, MscNeil, D. L., Prater, B., Steve, B. (2009). The effects of school culture and climate on student achievement. International Journal of Leadership in Education, 12(1), 73–84. doi: 10.1080/13603120701576241
• Balcı, A. (2007). Etkili okul, okul geliştirme kuram uygulama ve araştırma (1.Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Baumgartner, R. J., Zielowski, C. (2007) Analyzing zero emission strategies regarding impact on organizational culture and contribution to sustainable development. Journal of Cleaner Production, 15. doi: 10.1016/j.jclepro.2006.07.016
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Cronbach, L., J., Shavelson, R. J. (2004). My current thoughts on coefficient alpha and successor procedures. Educational and Psychological Measurement, 64, 391–418. doi: 10.1177/0013164404266386
• Çelik, V. (2002). Okul kültürü ve yönetimi (3. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Çetin, B., Doğan, T., Sapmaz, F. (2010). Olumsuz değerlendirilme korkusu ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 205-216.
• Çoban, G. Ü., Ergin, Ö. (2010). İlköğretin öğrencilerinin bilimsel bilginin varlık alanına yönelik görüşlerini belirleme ölçeği. İlköğretim Online, 9(1), 188-202.
• Douglas, P. C., Davidson, R. A., Schwartz, B. N. (2001). The effect of organizational culture and ethical orientation on accountants’ ethical judgments. Journal of Business Ethics 34(2), 101–108. doi: 10.1023/A:1012261900281
• Erdem, F., İşbaşı, J. Ö. (2001). Eğitim kurumlarında örgüt kültürü ve öğrenci alt kültürünün algılamaları. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1 (1), 33–57.
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. (7. Baskı) İstanbul: Beta Basım Dağıtım A.Ş.
• Everitt, B. S. (2006). Cambridge dictionary of statistics (3. Baskı). New York: Cambridge University Press.
• Gliem, J., Gliem, R. (2003).Calculating, interpreting and reporting cronbach’s alpha reliability coefficient for likert type scales. Midwest Research to Practice Conference in Adult Continuing and Community Education. Colombus, OH.
• Herndon, B. C. (2007). An analysis of the relationships between servant leadership, school culture, and student achievement. Doktora Tezi, University of Missori, Colombia.
• Higgins-D’Alessandro, A. Sadh, D. (1998). The dimensions and measurement of school culture: understanding school culture as the basis for school reform. International Journal of Educational Research, 7(1), 553–569. doi: 10.1016/S0883-0355(97)00054-2
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kızılkaya, G., Aşkar, P. (2009). Problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerisi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(154), 82-92.
• Korte, R. F., Chermack, T. J. (2007). Changing organizational culture with scenario planning. Futures, 39(6), 645–656. doi: 10.1016/j.futures.2006.11.001
• Kotter, J. P., Heskett, J. L. (1992). Corporate culture and performance. New York: The Free Press.
• Kythreotis, A., Pashiarddis, P., Kyriakides, L (2010). The influence of school leadership styles and culture on students’ achievement in Cyprus primary schools. Journal of Educational Administration, 48(2), 218–240. doi: 10.1108/09578231011027860
• Lai, M. M., Kwan, J. H., Kadir, H. A. Abdullah, M. Yap, V. C. (2009). Effectiveness, teaching, and assessments: survey evidence from finance courses. Journal of Education for Business, 85(1), 21–29. doi: 10.1080/08832320903217556
• MacCallum, R. C., Widaman, K. F. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4(1), 84-99.
• Maslowski, R. (2001). School culture and school performance: An explorative study into the organizational culture of secondary schools and their effects (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://ris.utwente.nl/ws/portalfiles/portal/6074941/t0000012.pdf
• Norman, G. R., Streiner, D. L. (1998). Biostatistics: The bare essentials (2. Baskı). Hamilton: BC Decker Inc.
• Nowinski, C. J., Becker, S. M., Reynolds, K. S., Beaumont, J. L., Caprini, C. A., Hahn, E. A., Peres, A., Arnold, B. J. (2007). The impact of converting to an electronic health record on organizational culture and quality improvement. International Journal of Medical Informatics, 76 (1), 174–183. doi: 10.1016/j.ijmedinf.2006.05.016 Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi–1: SPSS-MINITAB (4. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özer, P. S., Özmen, Ö. N., Eriş, E. D. (2007). Öğrenilmiş gereksinimlere yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Ege Akademik Bakış, 7(2), 553–571.
• Schein, E. H. (2004) Organizational culture and leadership. (3. baskı) USA: Jossey-Bass.
• Shepstone, C., Currie, L. (2008). Transforming the academic library: Creating an organizational culture that fosters staff success. The Journal of Academic Librarianship, 34(4), 359–367. doi:10.1016/j.acalib.2008.05.008
• Sönmez, H. Ç. (2005). Okul müdürlerinin okul kültürünün oluşturulması, sürdürülmesi ve değiştirilmesindeki rolü (Van İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Şahal, E. (2005). Akademik örgütlerde örgüt kültürü ve iş tatmini arasındaki ilişki: Akdeniz Üniversitesinde doktora yapan araştırma görevlilerinin örgüt kültürüne ve iş tatminine yönelik algı ve kanaatleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Tekin, M. (2004). 1987-1996 Yılları arasında illerin GSYH’ya katkısının faktörlere ayrılması ve bulunan faktörler açısından sıralanması (Faktör analizi uygulaması). İktisat Fakültesi Mecmuası, 54(1), 167-194.
• Toit, M. D., Toit, S. D., Hawkins, D., (2001). Interactive lisrel: Users’ guide. Lincolnwood: Scientific Software International.
• Velicer, W. F., & Fava, J.L. (1998). The effects of variable and subject sampling on factor pattern recovery. Psychological Methods, 3(2), 231-251.
• Williams, R. (1993). Kültür. (Çeviren: Suavi Aydın). Ankara: İmge Kitabevi.
• Yun Yu, C. (2002). Evaluating cutoff criteria of model fit indices for latent variable models with binary and continuous outcomes (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://www.statmodel.com/download/Yudissertation.pdf