Reading the Movie Aaahh Belinda (2023) in the Context of Advertising, Consumption, and Social IdentityAbstract

Yıl 2024, Sayı: 11, 153 - 182, 15.03.2024

Adil Aktaş

https://doi.org/10.56720/mevzu.1382807

Öz

The gender roles and behavioral patterns that women find ready-made from the moment they are born have been portrayed many times in Turkish cinema. However, the rise of the feminist approach all over the world in the 1980s made it necessary to re-examine the status of women in Türkiye as well. Following these years, there has been an increase in the number of female-themed films and advertisements, and in these films, the woman has begun to be emphasized as an individual rather than a property belonging to the world of men. Aaahh Belinda, directed by Atıf Yılmaz, is one of these films, which was shot in 1986. As for the film that is the subject of our research, it is an adaptation of the same film directed by Deniz Yorulmazer in 2023. The film depicts the problem of womanhood through two women who are complete strangers to each other's worlds in a surrealist manner using humorous and dreamlike elements. References are made to the different worlds of two women, Dilara, who refuses to be owned and adopts an individual life, and Handan, whose life conforms to the established roles offered by society. The movie questions women's problems, which are still not fully solved in the social sense, and the limits of the framework defined for women by society. The research is important in this respect. Using content analysis, one of the qualitative research methods, the elements in the film were analyzed and conclusions were made through two women, Dilara and Handan, who have the same body but live in different universes.

Anahtar Kelimeler

Advertisement, Consumption, Social Identity, Dream, Aaahh Belinda

Reklam, Tüketim, Toplumsal Kimlik Döngüsünde Aaahh Belinda (2023) Filmini Okumak

Öz

Kadının, dünyaya geldiği andan itibaren hazır olarak bulduğu toplumsal cinsiyet rolleri ve davranış kalıpları Türk sinemasında çok kez işlenmiştir. Ancak 1980’li yıllarla birlikte tüm dünyada feminist anlayışın yükselişe geçmesi Türkiye’de de kadının statüsünün yeniden sorgulanmasını gerekli kılmıştır. Bu yıllardan sonra kadın karakterlere yönelik filmlerin ve reklamların sayısında artış olmakla birlikte bu filmlerde kadın, erkeğin dünyasına ait bir meta olmaktan ziyade birey kimliğiyle ön plana çıkarılmaya başlanmıştır. Bu filmlerden bir tanesi de 1986 yılında çekilmiş olan ve yönetmenliğini Atıf Yılmaz’ın yapmış olduğu Aaahh Belinda adlı filmdir. Araştırmamıza konu olan film ise aynı adlı filmin Deniz Yorulmazer yönetmenliğinde 2023 yılında uyarlanmasıdır. Filmde birbirlerinin dünyalarına tamamen yabancı olan iki kadın üzerinden ele alınan kadın sorunu mizahi ve düşsel ögeler kullanılarak sürrealist bir biçimde anlatılmaktadır. Sahiplen(il)meyi kabul etmeyen, bireysel bir yaşamı benimseyen Dilara ile toplumun sunduğu hazır rollere uygun bir yaşamı olan Handan adlı iki kadının farklı dünyalarına göndermeler yapılmaktadır. Filmde, toplumsal anlamda hâlâ tam olarak çözüme kavuşmamış olan kadın sorunları ve kadınlara toplum tarafından çizilen çerçevenin sınırları sorgulanmaktadır. Araştırma bu yönüyle önem arz etmektedir. Nitel araştır-ma yöntemlerinden metin analizi yöntemiyle, aynı bedene sahip farklı evrenlerde yaşayan Dilara ve Handan adlı iki kadın üzerinden filmdeki ögeler analiz edilmiş ve çıkarımlarda bulunulmuştur. Her iki kadının da özgürleşme ve bulundukları dünyadan kurtuluş çabalarından, filmin Dilara lehine idealize edildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reklam, Tüketim, Toplumsal Kimlik, Rüya, Aaahh Belinda

Etik Beyan

Bu çalışma etik beyan gerektirmemektedir

Kaynakça

• Adanır, Oğuz. “Can Çekişenler ve Çırpınanlar”. Der. Yusuf Kaplan, Enformasyon Devrimi Efsanesi. 59-74. Kayseri: Rey Yayınları, 1991.
• Adorno, Theodor. H. - Horkheimer, Max. Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar. çev. Nihat Ülner - Elif Öztarhan Karadoğan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2010.
• Akdoğan, Özge Güven. “Düş, Paranoya ve Mizah: Ahh Belinda Filminde Gerçeküstücülük”. Egemia, 5 (2019), 83- 104.
• Aktaş, Adil. “Toplumsal Mahremiyet Dönüşümü ve WhatsApp Durum Paylaşma Özelliği İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Eskiyeni, 48 (2023), 185-200.
• Araslı, Osman. “Reklam ve Tüketim Kültürü Yoluyla Feminizmin Metalaştırılması-8 Mart Dünya Kadınlar Günü Temalı Reklam Filmlerinin Analizi”. Fe Dergisi, 13-1 (2021): 107-126.
• Avcı, Nabi. Enformatik Cehalet. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1999.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu. çev. Hazal Deliceçaylı - Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2008.
• Bauman, Zygmunt. Bireyselleşmiş Toplum. çev. Yavuz Alogan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2005.
• Berger, John. Görme Biçimleri. çev. Yurdanur Salman. Metis Yayınları, 1986.
• Bingöl, Orhan. “Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 Özel Sayı I (2014), 108-114.
• Castels, Manuel. Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. çev. Ebru Kılıç. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
• Doğan, Evin. “Omniptikon Sürecinde Sosyal Medyada Toplumsal Cinsiyet: Instagram Örneği”. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, 15 (2021) 96-108.
• Duhm, Dieter. Kapitalizmde Korku. çev. Sargut Şölçün. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2015.
• Erdoğan, Zeynep. “Reklam İçerik Boyutlarının Feminist Reklam Değerine Yönelik Kadınlar Üzerindeki Etkisi”. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 4-8 (2022), 110-144.
• Giddens, Antony. Modernliğin Sonuçları. çev. Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1994.
• Giddens, Antony. Sosyoloji-Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş. çev. Ülgen Yıldız Battal. Siyasal Kitabevi, 2012a.
• Giddens, Antony. Sosyoloji. çev. Hüseyin Özel vd. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2012b.
• Gün, Faruk. “Toplumsal Cinsiyet Açısından Dede Korkut Hikâyeleri”. Ed. Adnan Oktay. Edebiyat Kazıları. 93-118. Adıyaman: İksad Publishing House. 2020.
• Gün, Faruk. “İran Türk Halk Hikâyelerinde Kadın Tipleri”. Turkish Studies - Language, 17-3 (2022). 889-902. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.61808
• Güntürkün, Elif - Altunay, Alper D. “Gerçeküstü Kodlar Üzerinden Reha Erdem Sinemasına Bakmak”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50 (2023), 170-183.
• Gürkan, Hasan. “Aaahh Belinda Filminde Fantazya ve Reklamın Kadınlara Sunduğu Olanaklı Dünya”. Ed. Mehmet Yakın. Reklamı Okumak, Reklamı Anlamak. 105-128. İstanbul: Urzeni Yayınevi. 2019.
• Habacı, Nilhan. “Adı Vasfiye ve Aaahh Belinda Filmlerinde Bellek Yanılsamaları ve Toplumsal Cinsiyet”. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5-1 (2023), 6-22. https://doi.org/10.55055/mekcad.1246779
• Horkheimer, Max. Akıl tutulması. çev. Orhan Koçak. İstanbul: Metis Yayınları, 1998.
• Kaplan, Yusuf. “Öykü Anlatma ve Mit Üretme Aracı Olarak Televizyon”. Der. Çev. Yusuf Kaplan. Enformasyon Devrimi Efsanesi. 115-139. Kayseri: Rey Yayınları. 1991.
• Kellner, Douglas. “Reklam ve Tüketim Kültürü”. Der. Çev. Yusuf Kaplan, Enformasyon Devrimi Efsanesi. 75-91. Kayseri: Rey Yayınları, 1991.
• Metin, Özgür V. “Yeşilçam’ın Hayaletleri: 1980 Sonrası Türk Sinemasının Üslup Arayışlarında Yeşilçam Sanrıları”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7-1 (2019), 398-429.
• Nair, Güney. Sosyolojik Açıdan Bilgi Toplumu ve Türkiye. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2008.
• Nilnur, Tandaç Güneş. “İleri Tüketim Toplumunda Tüketici ve Reklam Açısından Etik Algısı Üzerine Bir İnceleme. Atatürk İletişim Dergisi, 10 (2016), 47-69.
• Özel, İsmet. Erbain-Kırk Yılın Şiirleri. İstanbul: Tiyo Yayınevi, 2012.
• Öztürk, Ruken. “Sinemada Akımlar”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26-1 (1993), 227-235.
• Ramirez, Mina M. “İletişimde İnsan Ögesinin Ön Plana Çıkması: Alternatif İletişim Araçları”. Der. Çev. Yusuf Kaplan, Enformasyon Devrimi Efsanesi. 371-388. Kayseri: Rey Yayınları, 1991.
• Sam, Rıza. “Tüketirken Tükenmek: Reklam ve İnsanlar”. U. Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9-14 (2008) 71-86.
• Sen, Amatya. Kimlik ve Şiddet. çev. A. Kardam. İstanbul: Henkel Yayınları. 2006.
• Soydaş, Nurgül – Nilnur, Tandaç Güneş. “Gündelik Hayatta Benlik Sunumunun Dijital Oyunlar Üzerinden İncelenmesi-The Sims 4 Oyunu Örneği”. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2020), 235-252.
• Toffler, Alvin. Üçüncü dalga. çev. Selim Yeniçeri. İstanbul: Koridor Yayınları, 2008.
• Tuncer, Esra S. “Reklam Metninde Gerçe(kli)ğin İnşa Süreci: Göstergebilim, İletişim, Sosyoloji ve Felsefe Kuramlarının Düşüngü Ekseninde Kavramsal ve Kuramsal Bir Eleştiri”. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 2 (2021), 121-149.
• Uluyağcı, Canan. “1980 Sonrası Türk Sinemasında Özgür Kadın İmgesi: Türkan Şoray ve Müjde Ar”. Kurgu Dergisi, 19 (2002), 1-8.
• Veblen, Thorstein. Aylak Sınıfın Teorisi. çev. Zeynep Gültekin - Cumhur Atay. İstanbul: Babil Yayınları, 2005.
• Vincent, Andrew. Modern Politik İdeolojiler. çev. Arzu Tüfekçi. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2006.
• Zizek, Slavoj. Yamuk Bakmak. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.