Meyve Islahında Tüketici-Kalite-Duyusal Analiz İlişkileri ve Önemi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 45 - 51, 31.12.2019

Fatma Pınar Öztürk , Emel Kaçal , Dilek Karamürsel , Esra Güven Çapanoğlu , Perihan Kendirci Gökhan Öztürk

Öz

Yeni çeşit
geliştirme, Dünyada meyvecilik sektörünün önemli rekabet kriterlerindendir. Geç
kalınmış olmakla beraber Türkiye’de de birçok türde ıslah çalışmaları
yürütülmeye başlanmıştır. Yoğun emek ve gayret gerektiren ıslah çalışmalarının
başarısını, geliştirilen yeni çeşidin piyasada yer bulması belirlemektedir.
Günümüz pazar koşullarında tüketici tarafından beğenilmeyen bir ürünün piyasada
var olması mümkün değildir. Çalışmalar, meyvecilikte “kalite”nin tüketici
beğenisini oluşturan en önemli kavram olduğunu göstermektedir. Bu nedenle
“tüketici beğenisini oluşturan kalite özelliklerinin ne olduğunun anlaşılması”
genotiplerin seçimi için büyük önem arz etmektedir. Duyusal Analizler, ıslah
programlarında yeni çeşit değerlendirmelerinde ve tüketici eğilimlerini
belirlemede kullanılan oldukça destekleyici çalışmalardır.

Pek çok
meyve türünde pek çok ülke ve bölge için tüketici beğenisinin belirlendiği
çalışmalar mevcuttur. Ancak ulusal ya da uluslararası literatürde, üzüm ve
armut dışında herhangi bir meyve türü için Türkiye’deki tüketicilerin
beğenisinin belirlendiği çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada konu ile
ilgili yerli-yabancı literatür incelenmiş, mevcut durum göz önünde bulundurularak
tartışılmış ve sorunlar belirlenmiş; araştırıcıların meyve ıslahında
tüketici-kalite-duyusal analiz ilişkilerine ve önemine dikkatlerini çekmek
amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

pazarlama, tüketici beğenisi, dışsal kalite, içsel kalite

Kaynakça

• 1. Abbott JA, 1999. Quality Measurement of Fruits and Vegetables. Postharvest Biology and Technology 15: 207-225.
• 2. Armağan G, Özdoğan M, 2005. Ekolojik Yumurta ve Tavuk Etinin Tüketim Eğilimleri ve Tüketici Özelliklerinin Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 46 (2): 14-21.
• 3. Atay N, Atay E, Koyuncu F, 2010. Dünya Elma Islah Programlarına Genel Bir Bakış. Bahçe 39 (1): 31-44.
• 4. Bektaş ZK, Miran B, Uysal ÖK, Günden C, 2010. Dondurulmuş Gıda Ürünlerine Yönelik Tüketici Tercihleri: İzmir İli Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 47 (3): 211-221.
• 5. Bertino M, Beauchamp GK, Jen KC, 1983. Rated Taste Perception in Two Cultural Groups. Chemical Sensors 8 (1): 3-15.
• 6. Bourne MC, 1979. Fruit Texture: An Overview of Trends and Problems. Journal of Texture Studies 10: 83-94.
• 7. Campbell OE, Padılla-Zakour OI, 2013. Phenolic and Carotenoid Composition of Canned Peaches (Prunus persica) and Apricots (Prunus armeniaca) as Affected by Variety and Peeling. Food Research International 54 (1): 448-455.
• 8. Cmelik Z, Zadravec P, Tojnko S, Schlauer B, Vogrın A, Unuk T, 2007. Sensory Evaluation of Fruit and Some Organically Grown Scab-Resistant Apple Cultivars. Acta Hort. 737: 53-58.
• 9. Crassweller RM, 2006. Pear Maturity Indices. Professor of Tree Fruit Extension Department of Horticulture. The Pennsylvania State University. http://Horticulture. Erişim Tarihi: 29.07.2016. Psu.Edu/Files/Hort/Extension/Pear_Maturity.Pdf.
• 10. Crisosto CH, Crisosto GM, 2005. Relationship Between Ripe Soluble Solids Concentration (Rssc) and Consumer Acceptance of High and Low Acid Melting Flesh Peach and Nectarine (Prunus persica (L.) Batsch) Cultivars. Postharvest Biology and Technology 38 (3): 239-246.
• 11. Delgado C, Crisosto GM, Heymann H, Crisosto CH, 2013. Determining the Primary Drivers of Liking to Predict Consumers' Acceptance of Fresh Nectarines and Peaches. Journal of Food Science 78 (4): 605-614.
• 12. Eccher Zerbini P, 2002. The Quality of Pear Fruit. Acta Horticulturae 600: 805-810.
• 13. Gallardo RK, Kupferman E, Colonna A, 2011. Willingness-To-Pay for Optimal Anjou Pear Quality. HortScience 46: 452-456.
• 14. Gül Yavuz G, Yasan Ataseven Z, Gül U, Gülaç N, 2015. Su Ürünleri Tüketiminde Tüketici Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Ankara İli Örneği. Yunus Araştırma Bülteni 15 (1): 73-82.
• 15. Hamadziripi ET, Theron KI, Muller, M, Steyn WJ, 2014. Apple Compositional and Peel Color Differences Resulting from Canopy Microclimate Affect Consumer Preference for Eating Quality and Appearance. HortScience 49(3): 384-392.
• 16. Harker FR, Carr BT, Lenjo M, Macrae EA, Wismer WV, Marsh KB, Williams M, White A, Lund CM, Walker SB, Gunson FA, Pereira RB, 2009. Consumer Liking for Kiwifruit Flavour: A Meta-Analysis of Five Studies on Fruit Quality. Food Quality and Preference 20 (1): 30-41.
• 17. IFT, 1975. Minutes of Sensory Evaluation Div. Business Meeting at 35th Ann. Meet., Inst. of Food Technologists, Chicago, June 10.
• 18. Jaeger SR, Lund CM, Lau K, Harker FR, 2003. In Search of the ‘Ideal’ Pear (Pyrus spp.): Results of a Multidisciplinary Exploration. Journal of Food Science, 68 (3): 1108-1117.
• 19. Jönsson Å, Nybom H, 2008. Consumer Evaluation of Scab-Resistant Apple Cultivars in Sweden. Agricultural and Food Science 15 (4): 388-401.
• 20. Kappel F, Fisher-Fleming R, Hogue EJ, 1995. Ideal Pear Sensory Attributes and Fruit Characteristics. HortScience 30 (5): 988-993.
• 21. Kellerhals M, Eigenmann C, 2006. Evaluation of Apple Fruit Quality Within the EU. Project Hidras, Proceedings of the 12th Ecofruit Conference, 165-171, Weinsberg.
• 22. Kelley K, Hyde J, Travis J, Crassweller R, 2010. Assessing Consumer Preferences of Scab-Resistant Apples: A Sensory Evaluation. HortTechnology 20 (5): 885-891.
• 23. Kızıl Ü, Genç L, İnalpulat M, 2011. Elektronik Burun Sistemlerinin Tasarım İlkeleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 25: 109-118.
• 24. Kızılaslan N, Kızılaslan H, 2008. Tüketicilerin Satın Aldıkları Gıda Maddeleri İle İlgili Bilgi Düzeyleri ve Tutumları (Tokat İli Örneği). Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22 (2): 67-74.
• 25. Kingston CM, 1991. Maturity Indices for Apple and Pear. Horticultural Reviews 13: 407-428.
• 26. Kumar SK, Volz RK, Alspach PA, Bus VGM, 2010. Development of a Recurrent Apple Breeding Programme in New Zealand: a Synthesis of Results, and a Proposed Revised Breeding Strategy. Euphytica 173: 207-222.
• 27. Laurens F, 1999. Review of the Current Apple Breeding Programmes in the World: Objective for Scion Cultivar Improvement. Acta Hort. 484: 162-170.
• 28. Lawless HT, Heymann H, 1999. Sensory Evaluation of Food, Principles and Practices (1st Edition). Chapman & Hall., Usa, 459.
• 29. Long EL, Marin A, Colona A, Turner J, Manning P, Seavert C, 2005. Consumer Responses to New Cherry Varieties. Erişim Tarihi: 10.10.2019. http://anyflip.com/joqt/ybjr/basic
• 30. Lorcu F, Bolat BA, 2012. Edirne İlinde Kırmızı Et Tüketim Tercihlerinin İncelenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 9 (1): 71-85.
• 31. Manning N, 2009. Physical, Sensory and Consumer Analysis of Pear Genotypes Among South African Consumers and Preference of Appearance Among European Consumers. Department of Food Science, Stellenbosch University, PhD Thesis, 117p., South Africa.
• 32. MEB, 2010. Gıda Teknolojisi Duyusal Test Teknikleri. Erişim Tarihi: 20.02.2015. Http://Hbogm.Meb.Gov.Tr/Modulerprogramlar/Kursprogramlari/Gida/Moduller/Duyusaltestteknikleri.Pdf
• 33. Meilgaard C.M, Civille GV, Carr BT, 1987. Sensory Evaluation Techniques. Crc Press, Boca Raton, Florida.
• 34. Miller S, Hampson C, Mcnew R, Berkett L, Brown S, Clements J, Crassweller R, Garcia E, Greene D, Greene G, 2005. Performance of Apple Cultivars in the Ne-183 Regional Project Planting: III. Fruit Sensory Characteristics. Journal of the American Pomological Society 59 (1): 28-43.
• 35. Moskowitz HR, 1994. Food Concepts and Products, Just-in-Time Development. Food and Nutrition Press, Inc., Ct, USA.
• 36. Nicolai BM, Verlinden BE, De Baerdemaeker J, Lammertyn J, 2003. Texture Assessment of Perishable Products. Acta Horticulturae 600; 513-519.
• 37. Öztürk FP, Öztürk G, Kaçal E, Karamürsel D, Bayav A, Emre M, Sarısu A, 2015. Determination of Consumer Preferences Related to External Quality Features in Turkey. II. International Plant Breeding Congress and Eucarpia - Oil and Protein Crops Section Conference, 01-05 November, 154, Antalya.
• 38. Predieri S, Gatti E, 2008. Consumer Evaluation of ‘Abate Fetel’ Pears. Acta Hort. 800: 999-1004. 39. Predieri S, Gatti E, Rapparini F, Cavicchi L, Colombo R, 2005. Sensory Evaluation from a Consumer Perspective and its Application to ‘Abate Fetel’ Pear Fruit Quality. Acta Hort. 671: 349-353.
• 40. Redgwell RJ, Fischer M, 2002. Fruit Quality and Its Biological Basis. (Ed: Knee M), Fruit Texture, Cell Wall Metabolism and Consumer Perceptions. Boca Raton: Crc Press, 46-75.
• 41. Revell J, 2008. Sensory Profile & Consumer Acceptability of Sweet Cherries. University of Nottingham, Division of Food Sciences School of Biosciences, Masters Thesis, 131p, Leicestershire.
• 42. Rickard BJ, Schmit TM, Gómez MI, Lu H, 2011. It’s All What You Call It: the Importance of Names for New Apple Varieties. School of Applied Economics and Management Cornell University, Ithaca, Ny Charles H. Erişim Tarihi: 05.05.2017. http://Agribusiness.Dyson.Cornell.Edu/Smartmarketing/Pdfs/Smrtmktg%20oct2011.Pdf
• 43. Sansavini S, Donati F, Costa F, Tartarini S, 2004. Advances in Apple Breeding for Enhanced Fruit Quality and Resistance to Biotic Stresses: New Varieties for the European Market. J. Fruit Ornam. Plant Res. (Special Ed.) 12: 13-52.
• 44. Selçuk Ş, Tarakçı Z, Şahin K, Coşkun H, 2003. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Lisans Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 13 (1): 23-31.
• 45. Sistrunk WA, Moore JN (1983). Methods In Fruit Breeding. (Eds.: Moore JN, Janick J), Quality. Purdue University Press, Indiana, 274-293.
• 46. Suwanagul A, Richardson DG, 1998. Identification of Headspace Volatile Compounds from Different Pear (Pyrus communis L.) Varieties. Acta Hort. 475: 605-623.
• 47. Szczesnıak AS, Kahn EL, 2007. Consumer Awareness of and Attitudes to Food Texture. Journal of Texture Studies 2(3): 280-295.
• 48. Şeker İ, Özen A, Güler H, Şeker P, Özden İ, 2011. Elazığ’da Kırmızı Et Tüketim Alışkanlıkları Ve Tüketicilerin Hayvan Refahı Konusundaki Görüşleri. Kafkas Üniversitesi Vet. Fak. Dergisi 17 (4): 543-550.
• 49. Şen A, 2011. Konya ve Mersin İl Merkezlerinde Yaşayan Bireylerin Balık Tüketimi Konusundaki Alışkanlık ve Bilgi Düzeylerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 93s.
• 50. Şimşek B, Açıkgöz İ, 2011. Üniversite Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1 (2): 57-62.
• 51. KB, 2013. Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. Erişim tarihi: 15.01.2016. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Onuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf
• 52. MEB, 2012. Aile ve Tüketici Hizmetleri Özel Tüketici Grupları, 341tp0068, Ankara.
• 53. TKB, 2005. Türkiye Kamu Tarım Araştırma Programı, Ankara.
• 54. TAGEM, 2015. 2016 Yılı Öncelikli Konular-Tagem. Erişim tarihi: 15.01.2016. http://Www.Tarim.Gov.Tr/ Tagem/Menu/7/Ar-Ge-Destek-Programi-Projeleri.
• 55. Tosun ÖO, Hatırlı SA, 2009. Tüketicilerin Kırmızı Et Satın Alım Yerleri Tercihlerinin Analizi: Antalya İli Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14 (2): 433-445.
• 56. TUBİTAK, 2015. Tübitak-Ardeb Bahçe Bitkileri Araştırmaları Çağrı Programı “1003-Gda-Bhce-2015-2 Verim ve Kalitenin Artırılmasına Yönelik Islah Çalışmaları” Çağrı Metni. http://www.Tubitak.Gov.Tr/Sites/Default/Files/1003-Gda-Bhce-2015-2.Pdf. (Erişim tarihi: 15.01.2016).
• 57. Turner J, Bai J, Marin A, Colonna A, 2005. Consumer Sensory Evaluation of Pear Cultivars in the Pacific Northwest. Usa. Acta Horticulturae 671: 355-360.
• 58. Warner G, 2007. Inside Scoop. Good Fruit Grower 58: 23.
• 59. Watada AE, Abbott JA, Hardenburg RE, 1980. Sensory Characteristics of Apple Fruit. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 105: 371-375.
• 60. Yaylak E, Taşkın T, Koyubenbe N, Konca Y, 2010. İzmir İli Ödemiş İlçesinde Kırmızı Et Tüketim Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Hayvansal Üretim 51 (1): 21-30.
• 61. Zhang H, Gallardo RK, Mccluskey J, Kupferman E, 2010. Consumers' Willingness to Pay for Treatment-Induced Quality Attributes in Anjou Pears. Journal of Agricultural and Re-Source Economics 35: 105-117.