Türkiye-SSCB Boğazlar Sorunu’nun Siyasi ve İktisadi Boyutu (1945-1953)

Yıl 2023, Sayı: 119, 97 - 115, 03.04.2023

Mehmet Yıldırım

https://doi.org/10.33203/mfy.1221865

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye ile SSCB arasında yaşanan Boğazlar Sorunu’nun siyasi ve iktisadi boyutunu, II. Dünya Savaşı’nın sonuçlarına bağlı olarak ortaya koymaktır. Bu çerçevede; Çarlık Rusya’nın sıcak denizlere inme politikasından kaynaklanan Boğazlar Sorunu’nun, SSCB yönetiminde nasıl bir sürece dönüştüğü tarihsel boyutuyla incelenmiştir. Elde edilen bulgulardan, Türkiye’nin SSCB’den gelebilecek her türlü tehlikeyi tarafsızlık politikası izleyerek önlediği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra Türkiye-SSCB Boğazlar Sorunu’nun Türkiye ile Batılı devletlerin iktisadi ve siyasi yakınlaşmasında hızlandırıcı bir etkisinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

II. Dünya Savaşı, Boğazlar Sorunu, Türkiye, SSCB

The Political and Economic Dimension of the Turkey-USSR Straits Problem (1945-1953)

Öz

The aim of this study is to decipher the economic and political dimensions of the Straits Problem between Turkey and the USSR, It is to reveal it depending on the results of the World War II. In addition, the historical dimension of how the Straits Problem, which arose from the policy of the Tsardom of Russia to enter the warm seas, turned into a process under the USSR regime, has been studied. From the findings obtained, it has been determined that Turkey prevents all kinds of dangers that may come from the USSR by following a policy of neutrality. In addition, Turkish-USSR Straits Problem has effect on the economic and political rapprochement between Turkey and Western states.

Anahtar Kelimeler

World War II, The Straits Problem, Turkey, USSR

Kaynakça

• Akgün, M. (1994). Great Powers and The Straits: From Lausanne to Montreux. Turkish Yearbook of Internatıonal Relations, (24), 60-80.
• Atak, M. S. (1947). Türkiye’nin Kapısı Boğaz. Ankara: Barış Kitapevi.
• Baltalı, K. (1959). 1936-1956 Yılları Arasında Boğazlar Meselesi. Ankara: Yeni Desen Matbaası.
• Bilsel, C. (1948). Türk Boğazları. İstanbul: İsmail Akgün Yayınevi.
• BYEGM, (Ağustos 1945d), Sayı: 141, Ankara.
• BYEGM, (Ağustos 1946c), Sayı: 153, Ankara.
• BYEGM, (Aralık 1945f), Sayı: 145, Ankara.
• BYEGM, (Ekim 1946e), Sayı: 155, Ankara.
• BYEGM, (Eylül 1946d), Sayı: 154, Ankara.
• BYEGM, (Haziran 1945c), Issue: 139, Ankara.
• BYEGM, (Kasım 1945e), Sayı: 144, Ankara.
• BYEGM, (Mart 1945b), Sayı: 136, Ankara.
• BYEGM, (Mayıs 1942), Sayı: 102, Ankara.
• BYEGM, (Nisan 1946b), Sayı: 149, Ankara.
• BYEGM, (Şubat 1943), Sayı: 111, Ankara.
• BYEGM, (Şubat 1945a), Sayı: 135, Ankara.
• BYEGM, (Şubat 1946a), Sayı: 147, Ankara.
• BYEGM, (Temmuz 1936), Sayı: 31, Ankara.
• Erkin, F.C. (1968). Türk-Sovyet İlişkileri ve Boğazlar Meselesi. Ankara: Başnur Matbaası.
• Goryanof, S. (2006). Rus Arşiv Belgelerine Göre Boğazlar ve Şark Meselesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kucherov, S. (1949). The Problem of Constantinople and Strait. The Russian Review, (8), 205-220.
• McGhee, C. G. (1954). Joins the West. Foreign Affairs, 32(4), 617-630.
• Mouravieff, B. (1966). Deli Petro’nun Vasiyetnâmesi. Çev. Refik Özdek. İstanbul: Bedir Yayınları.
• Pundeff, M. (1954). The Balkan Entente Treaties. The American Journal of International Law, 48(4), 635-640.
• Tosun, H. (1994). Montrö Boğazlar Sözleşmesi (Boğazlar Sorununda Son Aşama). TİTE Atatürk Yolu Dergisi, 4(13), 97-98.