The Effectiveness of the Waiver of Appeal Institution in the Resolution of Tax Disputes

Yıl 2025, Sayı: 123, 249 - 269, 01.04.2025

Nergis Feride Kaplan Dönmez

Öz

The “Waiver of Legal Remedy” institution provides discounts when taxpayers waive their right to appeal unfinalized court decisions. This study examines the legal nature, operation, benefits, and criticisms of the “Waiver of Legal Remedy” in detail. The “Waiver of Legal Remedy” may expedite judicial processes, aiding taxpayers in meeting their obligations more efficiently and potentially improving tax collection efficiency. The study includes an analysis of the current state of Turkish tax judiciary, using judicial statistics as a foundation for evaluation. The “Waiver of Legal Remedy” offers efficient, cost-effective solutions for tax disputes. However, its effectiveness could be improved by differentiating discount rates and expanding its scope.

Anahtar Kelimeler

Tax Disputes, Waiver of Legal Remedy, Administrative Solutions in Taxation, Judicial Statistics

Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Kanun Yolundan Vazgeçme Kurumunun Etkinliği

Öz

Kanun Yolundan Vazgeçme (KYV) müessesesi, mahkemelerce verilmiş ancak kesinleşmemiş kararlara karşı mükelleflerin istinaf veya temyiz yoluna başvurmaktan vazgeçmeleri durumunda belirli indirimler uygulanmasını içermektedir. Çalışmada, KYV müessesesinin hukuki niteliği, işleyişi ve uygulamada ortaya çıkan avantajları ile eleştiriler detaylı bir şekilde incelenmiştir. KYV’nin yargı süreçlerini kısaltarak mükelleflerin yükümlülüklerini daha hızlı yerine getirmelerine olanak tanıyabileceği ve idarenin vergi tahsilat sürecini hızlandırma potansiyeline sahip olduğu değerlendirilmiştir. Çalışmada, KYV müessesesinin etkinliğini değerlendirebilmek amacıyla, Türk vergi yargısının mevcut durumu üzerine analiz yapılmış ve bu analize temel oluşturmak için çeşitli adli istatistikler kullanılmıştır. KYV müessesesi, vergi uyuşmazlıklarında hızlı ve ekonomik çözümler sunar, ancak etkinliği için indirim oranlarının farklılaştırılarak kapsamının genişletilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vergi Uyuşmazlıkları, Kanun Yolundan Vazgeçme, Vergide İdari Çözüm Yolları, Adli İstatistikler

Kaynakça

• 517 sıra numaralı VUK Genel Tebliği, (2020). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/02/20200220-11.htm (01.12.2024)
• Adalet Bakanlığı, (2023). Faaliyet Raporu. https://rayp.adalet.gov.tr/resimler/1/dosya/adalet-bakanligi-2023-yili-faaliyet-raporu-29-04-20244-24-pm.pdf (10.12.2024)
• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, (2023). https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/22042024115644ADalet_ist-2023CALISMALARI59.pdf (10.12.2024)
• Akıncı, N. A. (2020). Vergi Hukukunda Kanun Yolundan Vazgeçme. Terazi Hukuk Dergisi, 15(172), 2466-2477.
• Avcı, O. (2021). Barışçıl Bir Çözüm Yolu Olarak Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin İncelenmesi. Vergi Sorunları Dergisi, 44(391), 41-49.
• Batı, M. (2022). Vergi Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Batur, Ö. (2020). Vergi Uyuşmazlıklarında Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 43, 203-218.
• Biyan, Ö. (2022). Vergi Hukuku, Bursa: Dora Basım Yayın Dağıtım
• Doğrusöz, B. ve Yakar, S. (2020). Anayasal İlkeler Açısından Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Değerlendirilmesi. Legal Mali Hukuk Dergisi, 16(190), 2741-2762.
• Dursun, U. (2020). İdare İle Mükellef Arasında Yeni Bir Müessese: Kanun Yolundan Vazgeçme. Vergi Sorunları Dergisi, 43(381), 92-104.
• Gafar, U. H. (2020). Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesi. Vergi Sorunları Dergisi, 43(379), 122-133.
• Hakimler ve Savcılar Kurulu, (2023). Faaliyet Raporu. https://www.hsk.gov.tr/Eklentiler/0403202413092023-yili-faaliyet-raporupdf.pdf (12.12.2024)
• Karakoç, Y. (2017). Vergi Yargılaması Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları
• Odyakmaz, Z. (1993). Türk İdari Yargılama Usulünde Kararlara Karşı Başvuru Yolları. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Ortaç, F. R. ve Ünsal, H. (2016). Türk Vergi Yargısında İstinaf Sistemi ve Muhtemel Sorunlar, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1). 1-22. https://doi.org/10.17336/igusbd.61057
• Özbek, M. (2005). İdari Uyuşmazlıkların Çözümünde Yargılama Dışı Usuller (I). TBB Dergisi, 18(56), 90-132.
• Saraçoğlu, F. ve Kahraman, B. (2019). Kanun Yolundan Vazgeçmenin Değerlendirilmesi. Legal Mali Hukuk Dergisi, 15(180), 2673-2674.
• Sevinç Ceyhan, C. (2023). Vergi Suçlarında Yargılama Süreci, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Şenyüz, D. (2020). Uyuşmazlıkların Çözüm Yolu Olarak Kanun Yolundan Vazgeçme ve Benzer Müesseselerin Karşılaştırılması. Mali Hukuk Dergisi, 16(185), 1165-1198.
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2023). Vergi Hukuku, Bursa: Ekin Yayınları.
• Tekin, S. (2024). Vergi Hukukunda Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu: Kanun Yolundan Vazgeçme. Uluslararası Sosyal Siyasal ve Mali Araştırmalar Dergisi, 4(1), 87-98.
• Ürel, G. (2022). Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yalçın, Ş. (2020). Vergi İhtilaflarının Hızlı Çözümünde Yeni Bir Uygulama: Kanun Yolundan Vazgeçme, Vergi Sorunları Dergisi, 43(380), 83-88.
• Yegen, B. ve Turan, M. E. (2020). Barışçıl Bir Çözüm Yolu Olarak Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Değerlendirilmesi. Mali Hukuk Dergisi, 16(191), 3105-3134.
• Yücel, A. ve Bozdoğanoğlu, B. (2022). Vergi Usul Kanunu 359. Maddede Yer Alan Kaçakçılık Suçlarına Getirilen Etkin Pişmanlık Düzenlemesinin Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesine Etkileri. Mali Hukuk Dergisi, 18(210), 1235-1258