The Role of Logic in Objectification of Meaning According to Ibn Hazm

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 3, 125 - 144, 01.09.2009

Hülya Altunya

Öz

According to Ibn Hazm, literal meaning of the words and its truth can be validly gained via strict methods of logic and linguistic phenomenal determinations of any language regarding the community which employs this language. From this perspective logic functions as a means of determining the strict meaning of the words, and thus saves us from the problems which can be sourced from the multi-levels of meaning of metaphorical form of language.

Anahtar Kelimeler

Ibn Hazm, logic, literal meaning, strict determination, demonstration and validation

İbn Hazm’a Göre Anlamın Nesnelleştirilmesinde Mantığın Rolü

Öz

Zahirî mezhebine mensup olan İbn Hazm, lafızların zahirî anlamlarının, onların dilde vad’ edildikleri hakikî anlamlarının esas alınması ve mantıksal akıl yürütme çerçevesinde şekillenen burhanî yöntemle bilinebileceği görüşündedir. Bu durumda hem mecaz ve metafor gibi dilsel üsluplar vasıtasıyla dilde gerçekleşen çok anlamlılıktan sakınılmakta hem de lafzın zahiri anlamı, okuyucunun sübjektif yargılarından yani heva ve heveslerinden korunmaktadır. Şu halde İbn Hazm düşüncesinde Mantığın, lafzın zahiri anlamının nesnel olarak tespit edilmesine imkan veren bir araç olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Mantık, Burhan, Zahiri Anlam, Lafız, Delillendirme

Kaynakça

• Aristoteles, Yorum Üzerine, çeviren: Saffet Babür, İmge Yayınları, Ankara, 1996.
• Arnaldez, Roger, “Ibn Hazm” Maddesi, The Encyclopaedia Of Islam, New Edition, Leiden, E.J.Brill, 1971, III.
• Atademir, Hamdi Ragıp, Aristo’nun Mantık ve İlim Anlayışı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 124, Ankara, 1974.
• Bingöl, Abdülkuddüs, “Endülüs’lü İbn Hazm (994-456H)’ın Mantığında Dil Konuları”, Felsefe Dünyası Dergisi, Sayı: 8, Temmuz 1993.
• el-Cabiri, Muhammed Âbid, Arap-İslam Kültürünün Akıl Yapısı, çeviren: Burhan Köroğlu, Hasan Hacak, Ekrem Demirli, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1999.
• Çapak, İbrahim, “İbn Hazm’ın Mantığında Kıyas”, Felsefe Dünyası Dergisi, Sayı: 43, Ankara, 2006/1, (109-124).
• Çapak, İbrahim, “İbn Hazm’ın Mantık Anlayışı”, Usûl Dergisi, Sayı:8, Sakarya, Temmuz-Aralık, 2007.
• Ebu Zehra, M., İbn Hazm, çeviri: Osman Keskioğlu-Ercan Gündüz, Buruc Yayınları, İstanbul, 1996.
• İbn Hazm el-Endelüsî, el-Fasl fi’l-Milel ve’l-Ehvâi ve’n-Nahl, tahkik: Muhammed İbrahim Nasr, Abdurrahman Uemyra, Dâru’l-Cîl, Beyrut, tarihsiz.
• İbn Hazm el-Endelüsî, el-İhkâm fî Usûli’l-Kelâm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, I. Baskı, 1985, I.
• İbn Hazm el-Endelüsî, et-Takrib li Haddi’l-Mantık ve’l-Medhali İleyhi, tahkik: İhsan Abbas, Câmiatü’l-Hartum, tarihsiz.
• İbn Hazm, en-Nübez fî Usûli’l-Fıkh, tahkik: Ahmed Hicazî es-Suga, Mektabetü’l-Külliyâti’l-Ezheriyye, Kahire, 1981.
• İbn Hazm, Tefsîru Elfâz Tecrî Beyne’l-Mütekellimîn fi’l-Usûl, Resâilu İbn Hazm el-Endelüsî içinde, tahkik: İhsan Abbas, el-Müessesetü’l-Arabiyye li’d-Dirâseti ve’n-Neşr, Beyrut, 1983, cilt: IV.
• Kılıç, Muharrem, “Dinî Bilginin Doğruluğu Bağlamında Zâhirî Epistemolojinin Dayandığı Dil Kuramı”, Bilimname, II, 2003/2, (157-169).
• Montada, Josep Puig, “Reason and Reasoning in Ibn Hazm of Cordova”, Studia Islamica, No: 92, Maisonneuve/Larose, 2001,.
• Yefut, Sâlim, İbn Hazm ve’l-Fikrü’l-Felsefî bi MAğrib ve’l-Endülüs, Dâru’l-Beyzâ, el-Merkezü’s-Sekâfiyyi’l-Arabî, 1986.