Religious Freedom of the Christians in Macedonia during of the Ottoman Empire According to Bitola Records

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 2, 37 - 54, 12.11.2014

Qani Nesımı

Öz

Being prominant representative of the Gnostic tradition the Mandaeans have an important place in Islamic sources as well as in Islamic history. From the early period on, some debate and analysis on the Mandaeans as well as polemics against them have appeared in the Islamic sources. The sacred and historical sources of the Mandaeans have some information on Islam and the Muslims. Among them descriptions concerning the period of Muslim domination and polemical arguments on Islam and the Muslims look particularly important. This material found in the Mandaean sources is noticeable in comparison of the similar material which is found in Islamic sources. Besides information and polemics concerning Islam and the Muslims the Mandaean sources includes some materials that evoke the concepts, terms and ideas within Islamic tradition. These obviously indicate the Islamic influence, though very limited, both in the Mandaean sacred literature and in the Mandaean tradition.

Anahtar Kelimeler

-

Bitola Sicilleri’ne Göre Osmanlı Devleti’nin Himayesinde Bulunan Makedonya Hıristiyanlarının Dini Hürriyeti

Öz

Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yaşayan toplumların organize edilmesi açısından, daha doğrusu ötekine karşı tutumlarında egosentrik bir tutum ya da dışlayıcı bir anlayış söz konusu olmamıştır. Bilakis Osmanlı Devleti ve toplumu, yani Müslümanlar Avrupa kültürüne, hem kültür açısından hem de din açısından çoğulcu bir tecrübe kazandırmışlardır. Bu yazıda Makedonya Cumhuriyeti tarihi için çok önemli olan Bitola Sicilleri arşiv belgelerine dayanarak, Osmanlı zamanında, XV-XVII. yüzyıllarda bu günkü Makedonya Cumhuriyeti toprakları içerisinde bulunan Hıristiyan-Ortodokslara ait kiliselerin camiye dönüştürülmesi ve din adamlarının hakları üzerinde durulacaktır. Balkanlarda Osmanlılar’dan önce diğer dinlerin din adamlarına karşı saygı göstermeyi içeren bir gelenek olmadığı bir vakıadır. Bu açıdan İslam öğretilerinin fıkıh değerlerine dönüşerek farklı inanç mensuplarına, onların din adamlarına ve mabetlerine yönelik telkin ettiği saygı tutumu oldukça dikkate değerdir.

Anahtar Kelimeler

Bitola Sicilleri, Şeriat, Din adamı, Ortodoks, Osmanlı Devleti, Kanun-i Osmani.

Kaynakça

• A. Matkovski, Odnosite pomegu Ohridskata Arhiepiskopija I Osmanliskata drzava, Glasnik-INI, S. 2, XVI, Üsküp, 1972.
• A. Refik, Onucuncu Asr-ı Hicride Istanbul Hayatı (1786-1882), Istanbul, 1988.
• A. Silajdzic, Muslimani u taganju za identitetom, Sarayevo, 2006İ I. Cvitkovic, Interreligijski odnosi u multireligijskom drustvu, Znakovi Vremena, sayı 7-8, Sarayevo, 2000 (www.Ibn-Sina.net); Adnan Silajdzic, Islam u Otkricu Krscanske Evrope, FIN, Sarayevo, 2003.
• Adnan Silajdzic, Muslim Perception of Other Religions, Sarayevo, 2006. Bernard Lewis, Çatışan Kültürler: Keşif Çağında Hıristiyanlar, Müslümanlar, Yahudiler, TVYY, İstanbul, 2002.
• Bernard Lewis, Politickiot Jazik na Islamot, Üsküp, 2006. Carls Taylor, Politikata na priznavanjeto, Multikulturalizam ogledi na politikata na priznavanje, grup yazarlar, Evrobalkan, Üsküp.
• Duric, Izmedu Turskog Islama I Katolickog Hriscanstva. fra Luka Markovic, Polemika ili dijalog s islamom?, Livno, 1995.
• Halil İnalcık, Essays in Ottoman History, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1998.
• M. Aydin, ‚Hiçbir Din Diğerinden Üstün Değildir‛, Dinler Tarihi, 2004 (www.dinlertarihi.com/dosyalar/haberler/haberalt.htm)
• Makedonya Cumhuriyeti Devlet Arşivi (MCDA), Bitola Sicilleri (BS). O. Zirojevic, Crkve i Manastiri na Podrucju Pecke Patrijarsije do 1683 Godine, Belgrat, 1984.
• OBAI, MD, Cilt 71, sayı 584 (989/1581); Cilt 52, sayı 44 (991/1583). Osmanlı Basbakanlık Arşivi İstanbul (OBAI), Mühimme Defterleri (MD). Ph. Mansel, Dunyanin Arzuladigi Sehir 1453-1924 Konstantinopolis, Istanbul, 1996, s. 48-49. , Q. Nesimi, Dialogu obligim hyjnor, LogosA, Üsküp, 2003, s. 13-14. Qani Nesimi, Koncepti i “tjetrit” tek osmanet dhe pozicioni i shqiptarëve në të, LogosA, Üsküp, 2012, s.22-25.
• Resid hafizovic, Uzajamno Priznavanje Islama i Krscanstva, Muslimani u Dijalogu s Drugima i sa Sobom, Sarayevo, 2002, s. 71-81;
• S. Ransiman, Padot na Konstantinopol 1453, Üsküp, 2004, s. 194-195; K. Imber, Osmanliskata Imperija 1300-1481, Üsküp, 2002.
• Stanford J. Shaw, Historia e Perandorisë Osmane dhe e Turqisë së Re 1280- 1808, Cilt I., Tiran, 2006, Marko Duriç, Izmadu Turskog Islama i Katoliçkog Hrişçanstva, Forum Bosne, Sayı 19, Sarayevo, 2002,
• Zirojevic, Crkve i Manastiri na Podrucju Pecke Patrijarsije do 1683 Godine, s. 25-26.