The Sociology of Theology Faculties /Ilahiyat: the Problem of Theology/Ilahiyat as a Dynamic of Change

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 3, 101 - 135, 12.11.2014

Yasin Aktay

Öz

In this paper, the author examines different dimensions of theological studies separately, which are relevant to the academics working in the field of theology, sociology and political studies, as a social change matter. He, mainly, approaches the issue by asking questions and attempting to build a model of sociology of knowledge. Studying theology as a subject has its own difficulties because of its epistemological basis. Another difficulty is the heaviness of Marxist paradigm in change and religion in sociology. For theologians, one of the main problems is being under constant pressure of the change. The tension between the religious jargon and theological engineering that is expected from the theologians is due to this pressure.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Theology, Social Change, Theological Engineering, Political Theology, Theology Faculty.

İlahiyat Sosyolojisi: Bir Sosyal Değişim Dinamiği Olarak İlahiyat Sorunu

Öz

Bu yazıda bir sosyal değişim sorunu olarak; ilahiyatın sosyologları, ilahiyatçıları ve siyasetçileri ilgilendiren boyutları ayrı ayrı ele alınmakta, bütün cevaplardan ilahiyat alanına ilişkin bir bilgi sosyolojisi örneği ortaya konulmaktadır. Sosyologlar açısından ilahiyat alanıyla ilgili bir sorun, İlahiyatın bir araştırma nesnesi olarak kurulmasıyla ilgili epistemolojik zorlukla alakalıdır. Diğer sorun ise din ve değişimin ilişkisine bakıştaki Marksist paradigmanın ağırlığıdır. İlahiyatçılar açısındansa en önemli sorunlardan biri, ilahiyatın sürekli bir değişim baskısı altında olmasıdır. İlahiyatın tabi olduğu dinsel jargon ile ilahiyatçılardan beklenen ilahiyat mühendisliği arasındaki gerilim büyük ölçüde bu baskının sonucudur.

Anahtar Kelimeler

İlahiyat Sosyolojisi, Toplumsal Değişim, İlahiyat Mühendisliği, Siyasal ilahiyat, İlahiyat fakültesi

Kaynakça

• Aktay, Yasin (1993) Political and Intellcetual Dispute on the Academisation of Religious Knowledge, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ.
• Aktay, Yasin (1999) Türk Dininin Sosyolojik İmkanı, İstanbul: İletişim Yayın- ları.
• Aktay, Yasin (2000) Cumhuriyet Döneminde Din Politikaları ve Din İstis- marı, İslamiyat, cilt 3, sayı 3.
• Aydın Mahmut (2003) Müslüman Kurtuluş Teolojisinin Kur’anî Kökenleri, Tezkire, sayı 31.
• Baltacıoğlu, İsmail Hakkı (1949) Kurultaydaki Müzakere Konuşması, TBMM Tutanak Dergisi, Dönem VIII, cilt 20, Toplantı 3
• Caputo, John D. (2001) The Experience of God and the Axiology of the Impossible, Religion After Onto-Theology konferansına sunulmuş ve henüz yayınlanmamış tebliğ, Utah: University of Brigham Young.
• Ferm, Deane William Ferm (ed.) (1987) Liberation Theology: North American Style, New York: International Religious Fonudation.
• Giddens, Anthony (1990) The Consequences of Modernity, Cambridge: Polity Press (Türkçesi, Modernliğin Sonuçları, çev. Ersin Kuşdil, 1994, İs- tanbul: Ayrıntı Yayınları).
• Giddens, Anthony (1991) Jürgen Habermas, Çağdaş Temel Kuramlar (derle- yen: Quentin Skinner), çev. Ahmet Demirhan, Ankara: Vadi Yayın- ları.
• Habermas, Jürgen (1972) Knowledge and Human Interests, İngilizce'ye çevi- ren: Jeremy J. Shapiro, Boston: Beacon Pres.
• Hallsell, Grace (2001) Tanrıyı Kıyamete Zorlamak, çeviren: Mustafa Acar ve Hüsnü Özmen, Ankara: Kim Yayınları.
• Hanefi, Hasan, (1978) Teoloji mi Antropoloji mi?, çeviren: M. Sait Yazıcı- oğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 23.
• Heidegger, Martin (1977) The Question Concerning Technology and Other Essays, Almanca'dan İngilizce'ye çev. William Lovitt, New York: Harper & Row.
• Heidegger, Martin (1990) Nedir Bu Felsefe?, Almanca'dan çev. D. Tunç, İstanbul: Logos.
• Hunt, Stephen J. (1999) Sociological Methodologies and the Changing Nature of Contemporary Fundamentalism, Leslie J. Francis (ed.) Sociology, Theology and the Curriculum, New York: Cassell.
• İbn Teymiyye (1985) Allah ile Kul Arasında Vasıta ve Kulluk, çev. İsmail Kazdal, İstanbul: İhya Yayınları.
• Kutub, Seyyid (1997) İslam Düşüncesi, çev. Mehmet Çelen, Resul Tosun, Hamid Şükrü, İstanbul: Dünya Yayınları.
• Macquairre, John (1992) Heidegger ve Tanrı Kavramı, çev. Mustafa Özel, Dergah, sayı 33.
• Rodinson, Maxim (1985) Batı’yı Büyüleyen İslam, çev. Cemil Meriç, İstan- bul: Pınar Yayınları.
• Schmitt, Carl (2002) Siyasi İlahiyat: Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm, Çeviren Emre Zeybekoğlu, Ankara: Dost Kitabevi.
• Sombart, Werner (1962) The Jews and Modern Capitalism, Almanca'dan çev. M. Epsetin, New York: Collier Books.
• Sombart, Werner (1967) Luxury and Capitalism, Almanca'dan çev. W. R. Dittmar, Michigan: The University of Michigan Press (Türkçesi: Aşk, Lüks ve Kapitalizm, Almanca'dan çev. Necati Aça, 1998, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları).
• Sombart, Werner (1982) The Quintessence of Capitalism, New York: Howard Fertig.
• Subaşı, Necdet (2003) Öteki Türkiye’de Din ve Modernleşme, Ankara: Vadi Yayınları.
• Tawney, R. H. (1926) Religion and the Rise of Capitalism, London and New York: Penguin.
• Turner, Bryan S. (1974) Weber and Islam: A Critical Approach, London: Rout- ledge & Kegan Paul. (Türkçesi, Max Weber ve İslâm: Eleştirel bir Yak- laşım, 1991, çev. Yasin Aktay, 2. Baskı, 1997, Ankara: Vadi Yayınla- rı).
• Vass, Jeff (1999) Social Theories of the Human Agent and Monastic Dialo- gue, Leslie J. Francis (ed.) Sociology, Theology and the Curriculum, New York: Cassell.
• Weber, Max (1973) Max Weber: Essays in Sociology, Ed. ve Almanca'dan çev: H. H. Gerth ve C. W. Mills, Oxford: Oxford University Press.