Ottoman Architectural History Between Sacred and Imagined: A Methodological Attempt for Ottoman Architectural Historiography

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 2, 75 - 122, 28.12.2017

Emin Selçuk Taşar

https://doi.org/10.17131/milel.377629

Öz

The study examines the architectural historiography, which is the part

of the sacred production. It aims to analyse the Ottoman architectural historiography

periodically by going through certain cult figures and their artistic

works. The historical texts are divided periodically and each period's

historiographical perspective is examined. It is hypothesized that some

texts produce a sacred historiography while the others tend to present the

materials utilized by them as sacred. The study seeks to illustrate these

approaches through the examples. Furthermore, the possibility of third

method of historiography is questioned by moving away from the sanctification

aforementioned. In this respect, a historiography beyond the sacred

production is tested by using some particular fragments. It is intended in

this article to bring forward a debate on Ottoman architectural historiography

by the suggestion put forward.

Anahtar Kelimeler

Ottoman architectural historiography, sacred-architecture relationship, mathematics, philosophy, Islamic jurisprudence

Kutsal ve Muhayyel Arasında Osmanlı Mimarlık Tarihi: Osmanlı Mimarlık Tarih Yazımında Bir Yöntem Denemesi

Öz

Bu çalışma, kutsal üretiminin bir parçası olan mimarlık tarih yazımını irdelemektedir.

Osmanlı mimarlık tarih yazımını dönemsel olarak, belli sembol

isimler ve eserleri üzerinden bir değerlendirmeye tabi tutmayı

amaçlamaktadır. Söz konusu tarih yazımlarını dönemlere ayrıştırarak her

birinin tarih yazım perspektifini analiz etmeye çalışmaktadır. Kimi metinlerin

kutsal bir tarih yazımı ürettiği düşünülmekte, kimi metinlerin de kullandıkları

malzemeyi kutsal olarak sunma gibi bir yatkınlıkları olduğu

iddia edilmektedir. Metin bu yaklaşımları örnekler üzerinden ortaya koymaya

çalışmaktadır. Ayrıca, bahse konu olan kutsallaştırmalardan uzaklaşarak

ü.üncü bir tarih yazımının da imkanı sorgulanmaktadır. Bu

y.nüyle kutsal üretiminin dışında bir tarih yazımının fragmanlarla yolları

sınanmaktadır. Çalışma, ortaya koymaya çalıştığı öneri ile Osmanlı mimarlık

tarih yazımına bir tartışma açma çabası taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı mimarlık tarih yazımı, kutsal-mimarlık ilişkisi, matematik, felsefe, fıkıh

Kaynakça

• Ca’fer Efendi, Risâle-i Mi’mâriyye, haz. İ. Aydın Yüksel, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 2005.
• Cahid Baltacı, XV-XVI Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, İfav Yayınları, İstanbul, 2005.
• Celal Esad Arseven, Türk Sanatı, Cem Yayınevi, İstanbul, 1984.
• Doğan Kuban, Osmanlı Mimarisi, Yem Yayınları, İstanbul, 2007.
• Doğan Kuban, Türk “Hayat”lı Evi, MTR, İstanbul, 1995.
• Doğan Kuban, Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 1982.
• Ebû Zekriya b. Şeref en-Nevevî, Minhâcu’t-tâlibîn, Midyat, ts. Edhem Eldem, Uğur Tanyeli, Bülent Tanju, Sedad Hakkı Eldem 1: Gençlik Yılları, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştıma Merkezi, İstanbul, 2008.
• Eşref Altaş, Fahreddin Er-Râzî’nin İbn Sînâ Yorumu ve Eleştirisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
• Gülsüm Baydar, Osmanlı-Türk Mimarlarında Meslekleşme, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul, 2012.
• İbn Haldun, Mukaddime, çev: Süleyman Uludağ, İstanbul, 2009.
• İbn Sînâ, Fizik, çev: Muhittin Macit-Ferruh Özpilavcı, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• İbrahim Edhem Paşa, Usûl-i Mimari-i Osmânî, hz: İlhan Ovalıoğlu, Raşid Gündoğdu, Cevat Ekici, Ebul Faruk Önal, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul, 2010.
• İhsan Fazlıoğlu, Derin Yapı, Papersense Yayınları,İstanbul, 2015.
• İhsan Fazlıoğlu, Nazarî Ufuk, Papersense Yayınları, İstanbul,2016.