Evaluation of the Poem ‘The Thunder: Perfect Mind’ in the Context of “Society’s Enacting Itself”

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 53 - 77, 30.06.2022

Mehmet Çalışkan

https://doi.org/10.17131/milel.984285

Öz

'Gök Gürültüsü: Muhteşem Akıl' Şiirinin “Toplumun Kendini İcrası” Bağlamında Değerlendirilmesi

Öz

Nag Hammadi Kütüphanesinde, VI. Cildin 2. kitabı olan “Gök Gürültüsü: Muhteşem Akıl”, tek bir şiirden oluşmaktadır. Şiirin Gnostik bir metin olup olmadığı, şiirin ilahi bir varlığın kendisini anlattığı bir aretoloji mi olduğu yoksa içinde bulunduğu, toplumdaki söylemsel, psikolojik ve siyasi iktidar biçimlerini altüst etmek için mi yazıldığı uzmanlar arasında tartışılmaya devam etmektedir. Şiir anlam bakımından çok daha büyük anlama zorluklarını içinde barındırmaktadır. Sürekli birbirini yalanlayan ve çürüten çelişik ifadelerle ve daha sonra çelişkiyi de bozan bakışımsız ifadelerle örülmüştür. Biz bu makalemizde şiir üzerine yapılan tartışmaların bir derlemesini yaptık ardından şiirin felsefi gnostisizmin bir örneği olmasından hareketle felsefi açıdan çözümlemesini yaptık. Şiirin icra edilmesinin anlamını Durkheim’ın ritüelle ilgili çözümlemelerinden hareketle analiz ettik.

Anahtar Kelimeler

Gnostisizm, Dengesiz Diyalektik, Toplumun Kendini İcrası, Felsefi Gnostisizm

Kaynakça

• Referans 1: Acar, Sengün M. “Levinas’ta Aşkınlık Düşünesine Giriş”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 27, no 2 (2016): 93-110.
• Referans 2: Alpyağıl, Recep. Derrida’dan Caputo’ya Dekonstriksiyon ve Din, İstanbul: İz Yayıncılık, 2017.
• Referans 3: Artz, Frederick B., Ortaçağların Tini, çev. Aziz Yardımlı. 2. Baskı. İstanbul İdea Yayınevi, 2006.
• Referans 4: Bellah, Robert. İnsan Evriminde Din, çev. Mete Tunçay, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2017.
• Referans 5: Bhagavadgita, çev. Korhan Kaya. Ankara: Dost Yayınları, 2004.
• Referans 6: Durkheim, Emile. Dini Hayatın İlkel Biçimleri. çev. Fuat Aydın. 3. Baskı. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2018.
• Referans 7: Eliade, Mircae. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi 1, çev. Ali Berktay. 3.Baskı. Kabalcı Yayınları, 2007.
• Referans 8: Freud, Sigmund. Metapsikoloji, çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2000.
• Referans 9: Gündüz, Şinasi. “Gnostik Antropoloji”, Ekev Akademi Dergisi 7, no 14, (2003): 1-13.
• Referans 10: ______. Nag Hammadi Literatürü ve Ademin Vahyi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7, no: 7 (1993): 93-126.
• Referans 11: Hegel, G.W.F. Tinin Görüngü Bilimi; çev. Aziz Yardımlı. 4. Baskı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2015.
• Referans 12: ______. Tarihte Akıl, çev. Önay Sözer. 3. Baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2011.
• Referans 13: Huizinga, Johan. Homo Ludens, çev. Mehmet A. Kılıçbay. 3. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2006.
• Referans 14: Floramo, Giovanni. Gnostisizm Tarihi, çev. Selma A. Baş ve Bilal Baş. İstanbul, Litera Yayıncılık, 2005.
• Referans 15: Fisher, Ernst. Sanatın Gerekliliği, çev. Cevat Çapan. İstanbul: İmge Kitabevi 1990.
• Referans 16: Layton, Bentley; The Riddle of the Thunder: The Function of Paradox in a Gnostic Text from Nag Hammadi, Nag Hammadi, Gnosticism, and Early Christianity, editörler Charles W. Hedrick, Robert Hodgson, 37-54. Peabody, Mass: Hendrickson, 1986.
• Referans 17: Levi-Strauss, Hüzünlü Dönenceler, çev. Ömer Bozkurt. 7. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2020.
• Referans 18: ______. Yapısal Antropoloji, çev. Adnan Kahiloğulları. İstanbul: İmge Kitabevi, 2012.
• Referans 19: Marcuse Herbert, Us ve Devrim, çev. Aziz Yardımlı. 3. Baskı. İstanbul, İdea Yayınevi, 2013.
• Referans 20: Olsen, Nanna. “Thunder Perfect Mind or How Nonsense Makes Sense”, Theologinen Aikakauskirja – Teologisk Tidsskrift, no: 2 (2012): 90-96.
• Referans 21: Tekin, Gönül Alpay. Çengname. Cambridge: Harward Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü 1992.
• Referans 22: Robinson, James M., editör, The Nag Hammadi, New York: HarperCollins Publisher, 1990.
• Referans 23: Barstone, Willis ve Marvin Meyer, The Gnostic Bible, Massachusetts: Shambhala Publications, 2003.
• Referans 24: Taussig, Hal ve Jared Calavay. Maia Kotrosits. Celene Lillie. Justin Lasser. The Thunder: Perfect Mind New Translation and İntroduction. New York: Palgrave Macmillan, 2010.
• Referans 25: Topaloğlu, Aydın, Filozofların Tanrısı. İstanbul: Ufuk Yayınları, 2014.
• Referans 26: Upanişadlar, çev. Korhan Kaya, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2008.