Development of Teachers’ Compliance with Professional Ethics in Relations with Students Scales: Teacher and Student Forms

Yıl 2025, , 355 - 390, 01.02.2025

Hasan Arslan , Semra Tican Başaran , Sibel Aydoğan

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1509837

Öz

This study aims to develop parallel forms of the Teachers' Compliance with Professional Ethics in Relations with Students Scale for secondary school teachers and students. The first study group comprised 266 secondary school teachers and 427 students, while the second group included 216 secondary school teachers and 851 students. Exploratory factor analysis revealed a single-dimensional structure consisting of 18 items for teacher and student scales, and the total variance explained by this structure was found 64.00% and 48.00% respectively. Confirmatory factor analysis confirmed that both scales maintained their single-dimensional structure, fitting well and meeting the criteria for goodness-of-fit indices. The Cronbach's α internal consistency coefficient was .96 for both scales. These findings indicate that teachers' compliance with professional ethics in relations with students scales for secondary school teachers and students are valid and reliable scales.

Anahtar Kelimeler

ethics, professional ethics, professional ethical principles, ethics for teaching profession, scale development

Proje Numarası

-

Öğretmenlerin Öğrenciler ile İlişkilerde Mesleki Etik İlkelere Uygun Davranma Ölçeklerinin Geliştirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğretmen ve öğrencilerine yönelik Öğretmenlerin Öğrenciler ile İlişkilerde Mesleki Etik İlkelere Uygun Davranma Ölçeklerinin geliştirilmesidir. İlk çalışma grubunu ortaöğretim kurumlarından 266 öğretmen ve 427 öğrenci, ikinci çalışma grubunu 216 öğretmen ve 851 öğrenci oluşturmuştur. İlk çalışma grubu verileri ile yapılan açımlayıcı faktör analizi çalışmaları her iki ölçek için 18 maddelik tek boyutlu bir yapı ortaya koymuş ve bu yapının açıkladığı toplam varyans oranının öğretmen ölçeği için %64.00, öğrenci ölçeği için %48.00 olduğunu göstermiştir. İkinci çalışma grubu verileri ile yapılan doğrulayıcı faktör analizinin öğretmen ve öğrenci ölçekleri için ortaya koyduğu uyum indeksi değerleri de modelin veriyle uyumlu olduğunu göstermiştir. Güvenilirlik çalışmaları kapsamında Cronbach α iç tutarlılık katsayısı her iki ölçek için .96 olarak hesaplanmıştır. Kanıtlar Öğretmenlerin Öğrenciler ile İlişkilerde Mesleki Etik İlkelere Uygun Davranma Ölçeğinin ortaöğretim öğretmen ve öğrencilerine yönelik paralel formlarının geçerli ve güvenilir veri toplama araçları olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

etik, meslek etiği, mesleki etik ilkeler, öğretmenlik meslek etiği, ölçek geliştirme

Etik Beyan

Çalışmanın gerçekleştirilebilmesi için Etik kurul izni ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü izni alınmış olup, araştırma etiği ilkelerine uygun hareket edilmiştir.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Çalışmamıza katılan öğretmen ve öğrencilere teşekkür ederiz. Çalışmamızın sonuçlarının politika yapıcı birim olarak MEB'e ve bilim dünyasına duyurulması konusunda vereceğiniz destekten dolayı şimdiden Yayın Kuruluna teşekkür ederiz. Emeğinize sağlık.

Kaynakça

• Acar Güvendir, M., ve Özer Özkan, Y. (2022). Tüm yönleriyle ölçek geliştirme süreci (1. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Anastasia, A. (1982). Psychological testing. (8th ed.). Mac Millan Pub. Co. Inc.
• Anderson, J. C., and Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/BF02294170
• Aydın, İ. (2012). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik (9. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2nd ed.). The Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (28. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2021) Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (30. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (3. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Crocker, L.and Algina, J. (1986) Introduction to classical and modern test theory. Holt, Rinehart and Winston.
• Curran, P. G. (2016). Methods for the detection of carelessly invalid responses in survey data. Journal of Experimental Social Psychology, 66(2016), 4-19. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2015.07.006
• Çelebi, N., ve Akbağ, M. (2012). Genel liselerde çalışan öğretmenlerin etik davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 425-441. https://www.ajindex.com/dosyalar/ makale/acarindex-1423904318.pdf
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı. Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
• DeVellis, F., R. (2003). Scale development: Theory and applications. Sage Publications.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 25–32. https://dergipark.org.tr/en/download/articlefile/1711478
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Temel kavramlar ve işlemler (2. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• George, D., and Mallery, P. (2003). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 11.0 update (4th ed.). Allyn and Bacon.
• Gözütok, F. D. (1999). Öğretmen adaylarının etik davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1), 83-99. https://dergipark.org.tr/tr/ pub/auebfd/issue/39589/468163
• Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S., ve Soysal, Ü. H. (2003). Felsefe sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gündüz, Y., ve Coşkun, Z. S. (2012). Öğrenci algısına göre öğretmen etik değerler ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 111-131. https:// dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59493/855096
• Hambleton, R. K. (2000). Response to Hays et al. and McHorney and Cohen: Emergence of item response modeling in instrument development and data analysis. Medical Care, 38(9), II-60–II-65. https://doi.org/10.1097/00005650- 200009002-00009
• Hinkin, T. R. (1998). A brief tutorial on the development of measures for use in survey questionnaires. Organizational Research Methods, 1(1), 104 –121. https://doi.org/10.1177/1094428198001001
• Hopkins, D., and Levin, B. (2000). Government policy and school development. School Leadership and Management, 20(1), 15-30. https://doi. org/10.1080/13632430068851
• Hu, L. T., and Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi. org/10.1080/10705519909540118
• Huang, J. L., Curran, P. G., Keeney, J., Poposki, E. M., and DeShon, R. P. (2012). Detecting and deterring insufficient effort responding to surveys. Journal of Business and Psychology, 27, 99-114. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/ s10869-011-9231-8
• Johnson, J. A. (2005). Ascertaining the validity of individual protocols from web-based personality inventories. Journal of Research in Personality, 39(1), 103–129. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2004.09.009
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemi. Kavramlar - ilkeler - teknikler (34. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kass, R. A., and Tinsley, H. E. A. (1979). Factor analysis. Journal of Leisure Research, 11(2), 120-138. https://doi.org/10.1080/00222216.1979.11969385
• Kılıç, A. F. (2022). Açımlayıcı faktör analizinde boyut sayısına karar verme: Yöntemlere kısa bir bakış. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51(Özel sayı), 305-318. https://doi.org/10.30794/ pausbed.1095936
• Kim, J. O., and Mueller, C. W. (1978). Introduction to factor analysis: What it is and how to do it (13th ed.). Sage Publications.
• Kline, R. B. (2016). Principle and practice of structural equation modelling (4th ed.). The Guilford Press
• Kuçuradi, İ. (2003). Etik ve etikler. Türkiye Mühendislik Haberleri, 423, 7-9. https://ww4.ticaret.edu.tr/icm/wp-content/uploads/sites/121/2020/03/Etikve-Etikler.pdf
• Kuther, T. L. (2003). A profile of the ethical professor: Student views. College Teaching, 51(4), 153–160. http://dx.doi.org/10.1080/87567550309596431
• Manolova, O. (2011). Mesleki etik ilkelere ilişkin Türkiye ve Moldova’daki ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşleri. [Yayınlanmış doktora tezi] Ankara Üniversitesi. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• McLaughlin, M. W. (1991). Learning from experience: Lessons from policy implementation. Educational Policy Analysis, 9(2), 171–178. https://doi. org/10.3102/01623737009002
• Meade, A. W., and Craig, S. B. (2012). Identifying careless responses in survey data. Psychological Methods, 17(3), 437-455. https://doi.org/10.1037/ a0028085
• MoNE. (2008). Öğretmen yeterlikleri. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MoNE. (2015) Eğitimciler için mesleki etik ilkeler 2015/21. http://personel.meb. gov.tr/genelge_gorus_yonerge/ET%C4%B0K%20GENELGE.pdf
• MoNE. (2017) Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/ dosyalar/StPrg/Ogretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf
• Noar, S. M. (2003). The role of structural equation modeling in scale development. Structural Equation Modeling, 10(4), 622-647. https://doi.org/10.1207/ S15328007SEM1004_8
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. McGraw-Hill Companies.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatiksel veri analizi-1 (5. bs.). Kaan Kitabevi.
• Özen, F. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ve öğrenci sınıf öğretmenlerinin zamanla öğretmenlik meslek etiği algılarındaki değişme. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 379-397. https://doi.org/10.26466/opus.331158
• Reckase, M. D. (1979). Unifactor latent trait models applied to multifactor tests: Results and implications. Journal of Educational Statistics, 4(3), 207-230. https://doi.org/10.2307/1164671
• Revelle, W. (2016). How to: Use the psych package for factor analysis and data reduction Northwestern University, Department of Psychology. https:// randilgarcia.github.io/smith-r-workshop/factor.pdf
• Sakin, A. (2007). Okul öncesi öğretmenlerin mesleki etik davranışlar hakkındaki görüşleri ile ahlaki yargı düzeyleri ve öğretmenlik tutumlarının incelenmesi. [Yayınlanmış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Pearson/Allyn and Bacon.
• Taber, K. S. (2018). The use of Cronbach’s alpha when developing and reporting research instruments in science education. Research in Science Education, (2018)48, 1273-1296. https://doi.org/10.1007/s11165-016-9602-2
• Tarkoçin, S., ve Yıldızhan Bora, B. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki etik ile ilgili görüşlerinin incelenmesi (Bingöl ili örneği). Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(2), 101-125. https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/612435
• Thurstone, L. L. (1947). Multiple factor analysis, a development and expansion of the vectors of mind. University of Chicago Press.
• Tican Başaran, S., Ekinci, N., ve Arıkan, S. (2017) Öğretim elemanlarının etik ilkelere uygun davranma düzeyi üzerine bir araştırma. Yükseköğretim Dergisi, 7(3), 197-208. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yuksekogretim/ issue/41134/497220
• TED. (2009). Öğretmen Yeterlikleri. https://www.ted.org.tr/wp-content/ uploads/2019/04/Ogretmen_Yeterlik_Kitap.pdf
• Wheaton, B. (1987). Assessment of fit in overidentified models with latent variables. Sociological Methods and Research, 16(1), 118-154. https://doi.or g/10.1177/0049124187016001005
• Woods, C. M. (2006). Careless responding to reverse-worded ıtems: Implications for confirmatory factor analysis. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 28(3), 189–194. https://doi.org/10.1007/s10862-005-9004-7
• Worthington, R. L., and Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74-85. https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/369427
• Yeşilyurt, E., ve Kılıç, M. E. (2014). Ortaokul öğrencilerinin algılarına göre öğretmenlerin etik değerlere uyma düzeylerinin değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, (60), 471–486. https://dergipark.org.tr/en/download/ article-file/2567797