OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN ANNE BABA GÖRÜŞLERİ

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: 218, 113 - 134, 15.05.2018

Hatice Kefeli Gelengül Haktanır

Öz

Çocuk istismarı ve ihmali; çocuğun aileden kötü muamele görmesi, ailesi veya başkaları tarafından bilinçli ya da bilinçsiz çocuğun büyüme ve gelişmesini normal olarak tamamlayabileceği şekilde bakım ve ilgi görmeyerek iyilik durumu dışında olmasıdır. Bu araştırma ile okul öncesi eğitime devam eden

çocuğu olan anne ve babaların okul öncesi öğretmenlerinin istismar ve ihmal davranışlarının neler olabileceğine ilişkin görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma nitel desende ve Tokat ilinde yürütülmüş olup çalışma grubu 21 ebeveynden oluşmaktadır. Veriler görüşme yöntemiyle elde edilmiş ve içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Sonuç olarak ebeveynlerin okul öncesi öğretmenlerinin istismar davranışlarına ilişkin olarak genellikle cinsel ve fiziksel istismarı düşündükleri, öğretmenlerin ihmal davranışına ilişkin de çocukla yeterince ilgilenmeme ve çocuk ayrımı yapmayı vurguladıkları belirlenmiştir. Katılımcılar çocuk istismarı ve ihmalinin önlenmesine yönelik eğitimler verilmesi ve cezai yaptırımların arttırılması gerektiğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveynler, ihmal, istismar, okul öncesi öğretmeni

Kaynakça

• AKDOĞAN, Hüseyin. (2005). “Çocuğun cinsel istismarı ve Türkiye’de çocuk cinsel istismarını önlemeye yönelik çalışmalar”, Polis Bilimleri Dergisi, 7,(1), ss.1-15.
• AMERICAN ASSOCIATION OF UNIVERSITY WOMEN (2001). Hostile hallways: bullying, teasing and sexual harassment in school, American Association of University Women Educational Foundation, Washington, DC.
• ARAS, Şahbal, ÖZAN, Sema, TIMBIL, Sevgi, ŞEMİN, Semih, ve KASAPÇI, Oya (2016). “Exposure of students to emotional and physical violence in the school environment”, Arch Neuropsychiatry, 53, ss.303-310.
• AVRUPA KONSEYİ MATERYALİ (2013). “Kiko ve El”, 25 Temmuz 2017. http://www.cocukhaklariizleme. org/wp content/uploads/PREMS188713_TUR_2029_KikoBook_ BAT_245x245mm_WEB.
• Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı ve İhmali Davranışlarına İlişkin... Millî Eğitim Sayı 218 Bahar/2018 131
• BA-SADDİK, Amal S S, HATTAB, Abdullah S (2012). “Emotional abuse towards children by schoolteachers in Aden Governorate, Yemen: A cross-sectional study”, BMC Public Health, 12, (647), ss. 1-8.
• BENBENİSHTY, Rami, ZEİRA, Anat, ve ASTOR, Ron Avi (2002). “Children’s reports of emotional physica and sexual maltreatment by educational staff in Israel”, Child Abuse & Neglect, S.26, ss.763-782.
• BİLGİN, Asude (2008). “Aile içi bedensel cezaya ilişkin bir çalışma”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41,(31), ss.29-50.
• BİLİR, Şule, ARI, Meziyet, DÖNMEZ, Necati B., ATİK, Belma ve SAN, Pınar (1991). “Türkiye’nin 16 ilinde 4-12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının incelenmesi”, Aile ve Toplum, S.1, ss.53-66.
• BRENDGEN, Mara, WANNER, Brigitte, VİTARO, Frank (2006). “Verbal abuse by the teacher and child adjustment from kindergarten through grade 6”, Pediatrics, 117, (5), ss.1585-1598.
• BULUT, Sefa (2008). “Öğretmenden öğrenciye yönelik olan fiziksel şiddet: Nicel bir araştırma”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, (1), ss. 105-118.
• BUTCHART, Alexander (2006). The nature and consequences of child maltreatment. WHO (Ed.), Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence (pp. 7-16). , WHO Press, Switzerland.
• CASARJİAN, Bethany (2000). Teacher psychological maltreatment and students’ school-related functioning, Columbia University School of Arts and Sciences (Unpublished Doctoral Dissertation), Colombia.
• CHEN, Ji-Kang ve WEİ, Hsi-Sheng (2011).”Student victimization by teachers in Taiwan: Prevalence and associations”, Child Abuse & Neglect, S.35, ss.382-390.
• CHENG, Karen O. (2000). Review of the literature regarding the short-and long- term consequences of corporal punishment on children, Biola University Faculty of the Rosemead School of Psychology, (Unpublished Doctoral Dissertation), California.
• COŞKUN, Murat (2011). Çocuklarda cinsel istismar. M. Öztürk (Haz.). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı (s. 73-90). Çocuk Vakfı, İstanbul.
• ÇEÇEN-EROĞUL, Ayşe Rezan, HASIRCI, KAF Özlem (2013). “İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik geliştirilen cinsel istismarı önleme psiko-eğitim programının etkililiğinin sınanması”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13, (2), ss. 719-729.
• DEB, Sibnath, WALSH, Kerryann (2012). “Impact of physical, psychological, and sexual violence on social adjustment of school children in India”, School Psychology International, 33, (4), ss. 391-415.
• DEB, Sibnath, RAY, Mrinalkanti, BHATTACHARYYA, Banhishikha, SUN, Jiandong (2016). “Violence against the adolescents of Kolkata: A study in relation to the socio-economic background and mental health”, Asian Journal of Psychiatry, 19, ss. 4-13.
• Hatice Kefeli / Gelengül Haktanır 132 Millî Eğitim Sayı 218 Bahar/2018
• DİNÇ, Mehmet (2011). Çocuklarda fiziksel istismar. M. Öztürk (Haz.). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı (s. 55-72). Çocuk Vakfı, İstanbul.
• EAMON, Mary Keegan (2001). “Antecedents and socioemotional consequences of physical punishment on children in two-parent families”, Child Abuse & Neglect, S.6, ss.787-802.
• FERGUSON, Christopher J. (2013). “Spanking, corporal punishment and negative long-term outcomes: A meta-analytic review of longitudinal studies”, Clinical Psychology Rewiew, 33, ss. 196-208.
• FRİAS-ARMENTA, Martha (2002). “Long-term effects of child punishment on Mexican women: a structual model”,Child Abuse & Neglect, S.26, ss.371-386.
• GERSHOFF, Elizabeth T. (2013). “Spanking and child development: we know enough now to stop hitting our children”, Child Development Perspectives, 7,(3), ss. 133-137.
• GIARDINO, Angelo P., LYN, Michelle A., GIARDINO, Eileen R. (2010), Introduction: Child Abuse and Neglect. Giardino, A.P., Lyn, M.A., Giardino, E.R. (Ed.), A Practical Guide to the Evaluation of Child Physical Abuse and Neglect (pp. 3-30) , Springer Science+Business Media ,London.
• GÜLER, Nuran, UZUN, Sultan, BOZTAŞ, Zeynep ve AYDOĞAN, Sevinç (2002). “Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler”, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24, (3), ss.128-134.
• HERGÜNER, Sabri (2011). Duygusal istismar ve ihmal. M. Öztürk (Haz.). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı (s. 41-54), Çocuk Vakfı, İstanbul.
• KARADAĞ, Sevinç Çırak, SÖNMEZ, Sibel, DEREOBALI, Nilay (2015) “An ınvestigation of preschool teachers’ recognition of possible child abuse and neglect in ızmir, Turkey”, J Interpence Violence. 30,(5), ss.875-891.
• KARAÇANTA, Hatice (2009). “Anne babanın çocuğa uyguladığı ceza ile çocuğun anne babaya karşı sevgisi arasındaki ilişki”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, S.25, ss.41-49.
• KEFELİ, Hatice (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmali davranışları ile kurum personelinin konuya ilişkin görüşleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• KHOURY-KASSABRİ, Mona (2009). “The relationship between staff maltreatment of students and bully- victim group membership”, Child Abuse & Neglect, S. 33, ss. 914-923.
• KHOURY-KASSABRİ, Mona, ATTAR-SCHWARTZ, Shalhevet ve ZUR, Hana (2014). The likelihood of using corporal punishment by kindergarten teachers: The role of parent-teacher partnership, attitudes, and religiosity”, Child Ind Res, S.7, ss.369–386
• KIM, Dae-Ho, KIM, Kwang-Iel, PARK, Yong-Chon, ZHANG, Liang-Dong ve LU, Ming-Kang (2000). “Children’s experience of violence in China and Korea: A transcultural study”, Child Abuse &Neglect, 24, (9), ss. 1163-1173.
• KNOLL, James (2010). “Teacher sexual misconduct: Grooming patterns and female offenders”,Journal of Child Sexual Abuse, 19, ss. 371-386.
• Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı ve İhmali Davranışlarına İlişkin... Millî Eğitim Sayı 218 Bahar/2018 133
• KUTLU, Leman, BATMAZ, Makbule, BOZKURT, Gülçin, GENÇTÜRK, Nuran ve GÜL, Asiye (2007). “Annelere çocukluklarında uygulanan ceza yöntemleri ile çocuklarına uyguladıkları ceza yöntemleri arasındaki ilişki”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, S.8, ss.22-29.
• LEE, Ji Hyeon (2015), “Prevalence and predictors of self-reported student maltreatment by teachers in South Korea”, Child Abuse & Neglect S. 46,(2015), ss. 113–120.
• MAGUIRE-JACK, Kathryn, GROMOSKE, Andrea N., BERGER,Lawrence M. (2012). “Spanking and child development during the first 5 years of life”, Child Development, 83,(6), ss. 1960-1977.
• McEACHERN, Adriana G., ALUEDE, Oyaziwo, KENNY, Maureen C. (2008). “Emotional abuse in the classroom: Implications and interventions for counselors”, Journal of Counseling & Development, 86, ss. 3-10.
• MILES, Matthew B., HUBERMAN, A.Michael (1994). Qualitative Data Analysis. Sage Publications, United States.
• OKOZA, Jolly, ALUEDE, Oyaziwo, AJUGO, Austin (2011). “Sex and class of secondary school students in experiencing emotional abuse by teachers in Edo State, Nigeria”, Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities, 19, (2), ss. 385-392.
• ÖZMEN, Suna Kaymak (2004). “Aile içi öfke ve saldırganlığın yansımaları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37 (2), ss.27-39.
• ÖZTÜRK, Sema (2007). Çocuklarda duygusal istismar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Elazığ.
• ÖZTÜRK, Mücahit ( 2011). Giriş/ Çocuk ihmali ve istismarı. M. Öztürk (Haz.). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı (s. 13-29). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• PAGE, Ayten Zara, ve İNCE, Merve (2008). “Aile içi şiddet konusunda bir derleme”, Türk Psikoloji Yazıları, 11 (22), ss.81-94.
• PELENDECİOĞLU, Betül ve BULUT, Sefa (2009). “Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9 (1), ss.49-62.
• PIETRANTONIO, Anna Marie, WRIGHT Elise, GIBSON, Kathleen N., ALLDRED, Tracy, DUSTIN, Jacobson ve NIEC, Anne (2013). Mandatory reporting of child abuse and neglect: Crafting a positive process for health professionals and caregivers. Child Abuse & Neglect, S.37, ss.102-109.
• POLAT, Oğuz (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı tanımlar 1. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• RUNYAN, Desmond K., ZOLOTOR, Adam J. (2011). “International issues in child maltreatment.”
• C. Jenny (Ed.). Child abuse and neglect: diagnosis, treatment and evidence (s.620-627). Kanada: Elsevier Saunders.
• SHAKESHAFT, Charol (2004). “Educator sexual misconduct: A synthesis of existing literature”, U.S. Department of Education, Washington D.C.
• SHOOP, Robert J. (2004). “Sexual Exploitation in Schools”, Thousand Oaks, CA: Sage Hatice Kefeli / Gelengül Haktanır 134 Millî Eğitim Sayı 218 Bahar/2018
• SHUMBA, Almon (2001). “Epidemiology and etiology of reported cases of child physical abuse in Zimbabwean primary schools”, Child Abuse & Neglect, S.25, ss. 265–277.
• SHUMBA, Almon (2004). “Pupil physical abuse by teachers: a child-rearing practice or a cultural dilemma?”, Journal of Agression, Maltreatment & Trauma, 8(4), ss. 143-159.
• SÜNGÜ, Hilmi (2013). “Ulusal basında okullarda şiddete ilişkin haberlerin değerlendirilmesi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, (2), ss. 89-106.
• T.C. SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU & UNICEF (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması özet rapor (2010).
• THEOKLITOU, Dimitra., KABİTSİS, N., ve KABİTSİ, Anastasia. (2012). “Physical and emotional abuse of primary school children by teachers”, Child Abuse & Neglect, S.36, ss.64-70.
• TOROS, Karmen ve TİİRİK, Riine (2014), “Preschool teachers’perceptions about and experience with child abuse and neglect”, Early Childhood Education Journal. 2 Ekim 2014. http://www. springer.com ULUSOY,
• Meliha Demet, DEMİR, Nilüfer Özcan, BARAN, Aylin Görgün (2005). “Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimleri ve ergen problemleri: Ankara ili örneği”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3,(3), ss.351-365.
• USLU, Runa İdil, KAPÇI, Emine Gül (2014). Karanlığa ışık tutmak, Türkiye’de çocukların cinsel sömürü ve cinsel istismarı: Son 12 yılda yayınlanan araştırmaların sistematik değerlendirilmesi, Alp Ofset Matbaacılık, Ankara
• U.S. Department of Health and Human Services (2017). Child Maltreatment (2015).
• ÜNAL, Fatma (2008). “Ailede çocuk istismarı ve ihmali”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12,(1), ss.9-18.
• World Health Organization (2002). World report on violence and health (2002).
• YALÇIN, Hatice, KOÇAK, Nurcan ve DUMAN, Gökhan (2014). “Anne babaların çocuk istismarıyla ilgili tutumlarının incelenmesi”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(ÖzelSayı 1), ss.137-143.
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YILMAZ, Aynur (2009). “Çocuk istismarı ve ihmali: Risk faktörleri ve çocukların psiko-sosyal gelişimi üzerindeki etkileri”, Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), ss.63-79.
• YOLCUOĞLU, İsmet Galip (2010). “Çocukların ihmal-istismara uğramasında aile ve çocuklara yönelik risk faktörleri ve sosyal hizmet müdahalesi”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 21 (1), ss.73-83.