SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ KARAGÖZ VE HACİVAT’A İLİŞKİN ANLAMLANDIRMALARININ İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 221, 37 - 49, 15.02.2019

Ayşegül Çelik

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının Karagöz ve

Hacivat’a ilişkin nasıl anlam yüklediklerini belirlemektir. Araştırmanın amacına

uygun olarak nitel model kullanılmıştır. Nitel model içerisinde yer alan olgubilim

deseni araştırmada kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı

örnekleme yöntemi içerisinde yer alan kolay ulaşılabilir durum örneklemesine

göre seçilmiş olan İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir devlet üniversitesinde Sosyal

Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim

Dalı’nda birinci sınıfta eğitim gören 10’ u erkek, 27’si kadın toplam olmak üzere

37 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarının algılarını belirlemek

için dört soruluk görüşme formu oluşturulmuştur. Görüşme formu öğretmen

adaylarına uygulandıktan sonra içerik analizi yapılmıştır. Güvenirliğini sağlamak

için uzman görüşüne başvurulmuştur. Elde edilen bulgular sonucunda Sosyal

Bilgiler öğretmen adayları Karagöz ve Hacivat’ın Türk kültüründeki yerini

eğlence aracı olarak görmüşlerdir ve Karagöz ve Hacivat’ı en fazla cahillik ve

bilgelik karakteri ile özdeşleştirmişlerdir. Karagöz ve Hacivat’ın toplum yaşayışını

aktardığını belirten katılımcılar, Sosyal Bilgiler dersindeki yerini ise kültürel

öge olarak belirtmişlerdir. Sonuç olarak, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının

Karagöz ve Hacivat’a ilişkin bir takım görüşlerinin olduğu ancak Sosyal Bilgiler

öğretmen adayı olarak bu bilgilerinin yeterli düzeyde olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayları, Edebi Metinler, Gölge Oyunu, Karagöz ve Hacivat.

Kaynakça

• Aça, M.& Aça, M. (2009). Hacivat ve karagöz’ü belli bir döneme tarihsel kişilikler olarak konumlandırma çabalarına sinemadan bir örnek: “Hacivat Karagöz neden öldürüldü?” filmi. TÜBAR-XXVI, 9-20.
• Alsancak Sarıkaya, D. (2017). Oyunlaştırılmış teryüz modeline yönelik öğrenci görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 114-132.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırmayöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Çençen, N. & Akça Berk, N. (2014). İlköğretim 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler programlarında Türk halk kültürü öğelerinin yeri ve önemi. Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 13-25.
• Çengelci, T. (2012). Sosyal Bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 185-203.
• Çolakoğlu,G. (2006). Gelenekten beslenen Karagöz. Folklor/Edebiyat. 12 (46), 543-554.
• Çoşar, A.M.& Usta, Ç. (2009). Geleneksel Türk gölge oyununda ana tipler ve dil yergisi. Bilig, 51, 13-32.
• Demir, T. & Özdemir, B. (2013). Türkçe eğitiminde karagöz/gölge oyunları ile değer öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi , 11(25), 57-89.
• Gürgil, F. (2017). Öğretmen adaylarının halk kültürüne yönelik algılarının incelenmesi. Journal of History Culture and Art Research, 6(6), 523-541.
• Khan, S. (2017). Dünya okulu (Çev. Cem Aktaş). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı.http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay. aspx?PID=354.
• Öncü, A. (2011). Karagözle ilgili araştırmalarda bir kaynak olarak Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. A.Ü.Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 46, 111-126.
• Öztürk, C. Çoşkun Keskin, S. & Otluoğlu, R. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem.
• Sönmez, Ö. F. (2014). Atasözlerinin Sosyal Bilgiler programındaki değerler açısından incelenmesi. ZfWT, 6 (2), 101-115.
• Sönmez, V. (2010). Sosyal Bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara:Pegem.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2017). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ünal, F. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler ders kitaplarında yer alan halk kültürü ögelerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (14), 611-645
• Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.