İLKOKULLARDA YETİŞTİRME PROGRAMINA (İYEP) İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2019, TEMEL EĞİTİM, 433 - 454, 30.12.2019

Ümit Dilekçi

Öz

Öz: Araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığının ilkokulların 3. ve 4. sınıf- larında Türkiye
genelinde yaygınlaştırdığı İlkokullarda Yetiştirme Programına (İYEP) ilişkin sınıf öğretmenlerinin
görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın katılımcı grubunu Bolu il merkezindeki 10 ilkokulda
görev yapan ve aynı zamanda İYEP’te görev alan 27 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Olgubilim
deseninde yürütülen araştırmada, veriler ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen sınıf öğret-
menlerinden yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 2018-2019 eğitim ve öğretim yılı
içerisinde toplanılmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği
kullanılmıştır. Araştırma sonunda, sınıf öğretmenlerinin İYEP’in öğrencilerin motivasyonunu ve ders
performansını önemli ölçüde artırdığını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin
İYEP’in olumlu yönleri olarak; programın öğrencilerin eksikliklerini gidererek kendilerini
geliştirmeleri için olanak sağlamasını, programın öğrencilerle özel olarak ilgilenme imkânı
sunması- nı, programın öğrencilerin öz güvenlerinde artış sağlamasını ve program kapsamındaki
sınıfların mevcutlarının uygun olmasını sıkça ifade ettikleri tespit edilmiştir. Sınıf
öğretmenlerinin İYEP’in eksik yönleri olarak ise; programın uygulanması için be- lirlenen sürenin
yetersiz olmasını, programın yorucu olması ve öğrencilerde yorgunluğa neden olmasını, programa özgü
olarak hazırlanan materyallerin kısıtlı olmasını, programdan yararlanacak olan öğrencilerin
tespitinde problemlerin yaşanmasını ve programın küçük yaş gruplarındaki sınıflarda
uygulanmamasını sıkça ifade ettikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlkokullarda Yetiştirme Programı (İYEP), Sınıf öğretmeni, İlkokul

Kaynakça

• Akay, Y., Çırakoğlu, M. ve Yanar, B. H. (2016). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrenci ve öğretmenlerinin seçmeli derslere ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 15(1), 1-22. doi: 10.17051/ io.2016.59830
• Akın, A. (2007). Öz-Güven Ölçeği’nin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 167-176.
• Akın, Z. ve Güven, M. (2014). İlköğretim beşinci sınıf öğretim programlarında duygusal zekâya yer verilme durumuna ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. İlköğretim Online, 13(1), 18- 32.
• Aktürk, Y. ve Mentiş Taş. A. (2011). İlkokuma yazma öğretiminde ses temelli cümle yönteminin uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşleri (Şanlıurfa/Viranşehir örneği). Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 27-37.
• Aküzüm, C. ve Saraçoğlu, M. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin destekleme ve yetiştirme kurslarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 5(2), 97-121.
• Aküzüm, C., Yavaş, T., Tan, Ç. ve Uçar, M. B. (2015). İlköğretim kurumu öğrencilerinin devamsızlık ve okul terki nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 167-191.
• Altınkurt, Y. (2008). Öğrenci devamsızlıklarının nedenleri ve devamsızlığın akademik başarıya olan etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 129-142.
• Balantekin, Y. ve Kartal, H. (2016). Öğrencilerin okula devamından sorumlu paydaşların görüşlerine gore okul devamsızlığının nedenleri ve buna yönelik çözüm önerileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 16-36.
• Balkıs, M., Arslan, G. ve Duru, E. (2016). The school absenteeism among high school students: Contributing factors. Educational Sciences: Theory & Practice, 16, 1819-1831. doi: 10.12738/ estp.2016.6.0125
• Biber, A. Ç., Tuna, A., Polat, A. C., Altınok, F. ve Küçükoğlu, U. (2017). Ortaokullarda uygulanan destekleme ve yetiştirme kurslarına dair öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 103-119.
• Bozbayındır, F. ve Kara, M. (2017). Destekleme ve yetiştirme kurslarında (DYK) karşılaşılan sorunlar ve öğretmen görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 324-349. doi: 10.19126/suje.335982
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Canlı, S. (2019). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin destekleme ve yetiştirme kurslarına yönelik görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(2), 479-501. doi: 10.30703/ cije.496769
• Canpolat, U. ve Köçer, M. (2017). Destekleme ve yetiştirme kurslarının TEOG bağlamında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak incelenmesi. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 7(1), 123-154.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Çev. Ed.: M. Bütün ve S. B. Demir, İstanbul: Siyasal Kitapevi.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Çev. Ed.: S. B. De- mir, Ankara: Eğiten Kitap.
• Dağlı, A. ve Han, B. (2017). Öğretmen görüşlerine göre Diyarbakir ili eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12), 108-124.
• Demir Başaran, S. ve Narinalp Yıldız, N. (2017). Türkiye’de ortaokullarda uygulanan destekleme ve yetiştirme kurslarına ilişkin öğretmen görüşleri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(29), 1152-1173.
• Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158), 3-13.
• Dönmez, İ., Gürbüz, S. ve Tekçe, M. (2018). Destekleme ve yetiştirme kurslarının yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşlerine dayanarak fırsat eşitliği açısından değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi (ESTÜ- DAM Eğitim Dergisi), 3(2), 45-58.
• Duru, A. ve Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin yeni matematik programı hakkındaki görüşleri ve program değişim sürecinde karşılaşılan zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 67-81.
• Göksu, İ. ve Gülcü, A. (2016). Ortaokul ve liselerde uygulanan destekleme kurslarıyla ilgili öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 153-171.
• Gökyer, N. (2012). Ortaöğretim okullarındaki devamsızlık nedenlerine ilişkin öğrenci görüşleri Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 913-938.
• Gömleksiz, M. N. ve Özdaş, F. (2013). Öğrenci devamsızlıklarının eğitim denetmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 106-124.
• Gül, S., Kıran, Ö. ve Nasirsi, H. (2016). Ortaöğretim (lise) öğrencilerinin devamsızlık nedenleri ve yeni ortaöğretim kurumları yönetmeliğinin öğrenci devamsızlıkları üzerindeki etkileri (Atakum ilçesi örneği). Journal of International Social Research, 9(44), 925-933.
• Gülüm, V. ve Bilir, P. (2011). Beden eğitimi öğretim programının uygulanabilme koşulları ile ilgili beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergi- si, 9(2), 57-64.
• Güneş, G. ve Baki, A. (2011). Dördüncü sınıf matematik dersi öğretim programının uygulanmasından yansımalar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 192-205.
• Haberli, M. ve Güvenç, M. F. (2012). Ortaokul öğrencilerinin cinsiyet değişkeni bağlamında devamsızlık nedenleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(4), 149-166.
• Hoşgörür, V. ve Polat, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okula devamsızlık nedenleri (Söke ilçesi örneği). MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 25-42.
• İncirci, A., İlğan, A., Sirem, Ö. ve Bozkurt, S. (2017). Ortaöğretim destekleme ve yetiştirme kurslarına ilişkin öğrenci görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 50-68. doi: 10.21764/efd.84291
• Kaya, K. (2013). Okul idarecilerinin gözüyle seçmeli ders uygulaması. Kesintili Oniki Yıllık Zorunlu Eğitim Modelinde Seçmeli Dersler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, 40-46.
• Krajcik, J. S. ve Blumenfeld, P. C. (2006). Project-based learning. In K.R., Sawyer.(Ed), The Cambridge handbook of the learning sciences. Cambridge University Press: New York.
• MEB, (1973). Millî eğitim temel kanunu. Ankara: Millî eğitim Bakanlığı. http://www.mevzuat.gov. tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden erişildi.
• MEB, (2016). Örgün ve yaygın eğitimi destekleme ve yetiştirme kursları tanıtım kitapçığı.htt-ps://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/21032712_tanitimktapiidyk1.pdf adresinden erişildi.
• MEB, (2018a). İlkokullarda yetiştirme programı uygulama kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. http://tegm.meb.gov.tr/ meb_iys_dosya- lar/2018_09/13134503_YYEP_Uygulama_KYlavuzu.pdf adresinden erişildi.
• MEB, (2018b). Millî eğitim bakanlığı ilkokullarda yetiştirme programı yönergesi. Tarih:18.09.2018, sayı:16702389. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1974.pdf adresinden erişildi.
• MEB, (2018c). Millî eğitim bakanlığı yönetici ve öğretmenlerinin ders ve ek ders saatlerine ilişkin karar. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/469.pdf adresinden erişildi.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.).Thousand Oaks, CA: Sage.
• Nartgün, Ş. S. ve Dilekçi, Ü. (2016). Eğitimi destekleme ve yetiştirme kurslarına ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(4), 537-564. doi: 10.14527/ kuey.2016.021
• Önder, E. (2017). Ortaöğretimde öğrenci devamsızlığı buna dönük okul uygulamaları ve önerilen politikalar. Eğitim ve Bilim, 42(190), 361-378. doi: 10.15390/EB.2017.6447
• Özbaş, M. (2010). İlköğretim okullarında öğrenci devamsızlığının nedenleri. Eğitim ve Bi- lim, 35(156), 32-44.
• Özgan, H. ve Tekin, A. (2011). Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerinin sınıf yönetim etkisine yönelik öğretmen görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 421-434.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış. Çev. İ. Erdem, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sarıca, R. (2019). Destekleme ve yetiştirme kurslarına (DYK) yönelik öğretmen görüşleri. MillîEğitim Dergisi, 48(221), 91-122.
• Seyfullahoğulları, A. (2010). İlköğretim okullarında büyük sınıfların yönetiminde karşılaşılan sınıf içi sorunlara öğretmen yaklaşımı üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 21-40.
• Şahin, S., Arseven, Z. ve Kılıç, A. (2016). Causes of student absenteeism and school dropouts.International Journal of Instruction, 9(1), 195-210.
• Şanlı Kula, K. ve Yıldız, M. (2014). İlköğretim okulu 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin devamsızlık nedenleri ile cinsiyet ve sınıf düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 251-266.
• Şanlı, Ö., Altun, M. ve Tan, Ç. 2015. Okula devamsızlık yapan öğrencilerin devamsızlık sebeplerinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 14(55), 161-177.
• TEDMEM, (2019). 2018 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 5). Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Ulusoy, K., Topçubaşı, T., Erkuş, B., Gökçedağ, O. ve Coşkun, E. (4-7 Nisan 2018). Sınıf öğretmenlerinin ilkokullarda yetiştirme programına katılacak öğrencilerin belirlenmesi ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. II. Internatıonal Congress of Eurasıan Socıal Scıences (ICO- ESS), Side/Antalya.
• UNICEF, (2017). İlkokullarda yetiştirme programı (İYEP) Unicef Türkiye çalışma şartnamesi. http://www.unicef.org.tr/files/ihale/doc/ToR-REP-Primary-FINAL-TUR-SIGNED- copy-2017-0302.pdf adresinden erişildi.
• Ünsal, S. ve Korkmaz, F. (2016). Destekleme ve yetiştirme kurslarının işlevlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 87-118.
• Vatansever Bayraktar, H. (2015). Sınıf yönetiminde öğrenci motivasyonu ve motivasyonu etkile- yen etmenler. Turkish Studies 10(3), 1079-1100. doi: 10.7827/TurkishStudies.7788
• Yalar, T. (2010). İlköğretim 3. sınıflarda Türkçe dersi öğretiminde karşılaşılan sorunların öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 30-41.
• Yayla, A. ve Kozikoğlu, İ. (2013). Seçmeli derslerin işlevselliği ve öğretmen görüşleri. Kesintili Oniki Yıllık Zorunlu Eğitim Modelinde Seçmeli Dersler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, 17-28.
• Yayla, A. ve Tat, O. (2013). Öğretmen perspektifinden seçmeli ders uygulaması: Problemler ve çözüm önerileri. Kesintili Oniki Yıllık Zorunlu Eğitim Modelinde Seçmeli Dersler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, 62-71.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, M. ve Şanlı Kula, K. (2011). Elazığ ilindeki ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin devamsızlık sebeplerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23(2), 133-140.