SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ SOSYOBİLİMSEL KONULARA YÖNELİK TUTUMLARI İLE SORGULAMA BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 225, 181 - 200, 18.02.2020

Menşure Alkış Küçükaydın

Öz

Öz: Bu çalışmada sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumları ile
sorgulama becerileri ve bu iki değişken arasındaki ilişki incelenmiştir. Nicel araştırma
yöntemlerinden ilişkisel ta- rama modelinin kullanıldığı bu çalışma, 2018- 2019 Akademik Yılı Güz
Dönemi’nde İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir eğitim fakültesinin sınıf eğitimi programında
öğrenim görmekte olan 146 öğretmen ada- yı ile yürütülmüştür. Araştırmada Topçu (2010) tarafından
geliştirilen “Sosyobilimsel Konulara Yönelik Tutum Ölçeği” ile Aldan Karademir ve Saracaloğlu
(2013) tarafından geliştirilen “Sorgulama Becerileri Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmadan elde
edilen sonuçlara göre sosyobilim- sel konulara yönelik tutum ölçeğinin “sosyobilimsel konulardan
hoşlanma” ve “sosyobilimsel konuların yarar ve önemi” alt boyutlarında kadın öğretmen adayları
daha yüksek puan almıştır. Ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa sahip
değildir. Sorgulama becerileri ölçeğinin “öz güven” alt boyutunda erkek katılımcılar daha yük-
sek puan almıştır. Sosyobilimsel konulara yönelik tutum ile sorgulama becerileri arasında pozitif
yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda hem
araştırmacılar hem de uygulayıcılar için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

öğretmen adayı, sosyobilimsel konular, sorgulama becerileri

Kaynakça

• Aldan Karademir, Ç. veSaracaloğlu, A.S. (2013). Sorgulama becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 56-65.
• Arseven, A., Dervişoğlu, F. ve Arseven, İ. (2015). Tarih öğretmen adaylarının sorgulama becerileri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 32(3),171-185.
• Atabey, N. ve Topçu, M. S. (2017). The effects of socioscientific issues based instruction on middle school students’ argumentation quality. Journal of Education and Practice, 8(26), 61-71.
• Bedir, T. ve Duman, B. (2017). Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies, 12(18), 105-120.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi: Ankara.
• Bybee, R. W., Powell, J. C., Ellis, J. D., Giese, J. R. Parisi, L. and Singleton, L. (1991).Integrating the history and nature of science and technology in science social studies curriculum: A rationale. Science Education, 75(1), 143-155.
• Cebesoy, Ü.B. ve Dönmez Şahin, M.(2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 100-117.
• Chen, Y. and Mui So,W.W. (2017). An investigation of mainland China high school biology teachers’ attitudes toward and ethical reasoning of three controversial bioethics issues. Asia-Pacific Science Education, 3(1), 1-16.
• Crawford, B. A. (2000). Embracing the essence of inquiry: New roles for science teachers. Journal of Research in Science Teaching, 37(9), 916-937.
• Çelik, H. ve Avcı, Ö. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının deneysel etkinliklerde sorgulama becerilerini kullanabilme yeterlikleri. Fen Bilimleri Öğretimi Dergi- si,6(1),37-59.
• Dolan, T. J., Nichols, B. H. and Zeidler, D. L. (2009).Using socioscientific issues in primary classrooms. Journal of Elementary Science Education, 21(3), 1-12.
• Forbes, C. T. and Davis, E. A. (2008).Exploring preservice elementary teachers’ critique and adaptation of science curriculum materials in respect to socioscientific is- sues. Science & Education, 17(8-9), 829-854.
• Hançer, A.H. ve Tüfekçi, Z. (2017).Fen bilgisi öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin incelenmesi: Sivas Örneği.Social Sciences Studies Journal, 3(11), 1542-1547.
• Herman, B. C., Zeidler, D. L. and Newton, M. (2018). Students’ emotive reasoning through place-based environmental socioscientific issues. Research in Science Edu- cation, 1-29.
• İnel Ekici, D. (2017). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 497-516.
• Karapınar, A. (2016). Sorgulamaya dayalı öğrenme ortamının öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri, sorgulama becerileri ve bilimsel düşünme yetenekleri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Kuhn, D. and Pease, M. (2008). What needs to develop in the development of inquiry skills? Cognition and Instruction, 26(4), 512-559.
• Lederman, N.G., Antink, A. and Bartos, S.(2014). Nature of science, scientific inquiry, and socio-scientific issues arising from genetics: A pathway to developing a scientifically literate citizenry. Science & Education, 23,285–302.
• Lee, H., Abd-El-Khalick, F. and Choi, K. (2006). Korean science teachers’ perceptions of the introduction of socio-scientific issues into the science curriculum. Canadian Journal of Science Mathematics and Technology Education, 6(2), 97-117.
• Levinson, R. and Turner, S. (2001). Valuable lessons: Engaging with the social context of science in schools. The Wellcome Trust: London.
• Milli Eğitim Bakanlığı(2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Ku- rulu Başkanlığı, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Ku- rulu Başkanlığı, Ankara.
• Reiss, M.J., Millar, R. and Osborne, J. (1999).Beyond 2000: Science/biology education for the future. Journal of Biological Education, 33(2), 68-70.
• Nuangchalerm, P. (2009). Development of socioscientific issues-based teaching for pre- service science teachers. Journal of Social Sciences, 5(3), 239-243.
• Nuangchalerm, P. (2010). Engaging students to perceive nature of science throu- gh socioscientific issues-based instruction. European Journal of Social Sciences, 13(1),34-37.
• Öztürk, N. ve Eş, H. (2017).Fen bilimleri öğretmen adaylarının bazı sosyo-bilimsel konulara yaklaşımları ve gerekçeleri. II. International Academic Research Congress, Antalya.
• Pedretti, E. (2001). Teaching through science, technology, society and environment (STSE) education: Pre-service teachers’ delights and dilemmas. Paper presented at the National Association for Research in Science Teaching, St. Louis, MSadler, T.D. (2002). Socioscientific issues and effective domain: Scientific literacy’s missing link. Paper presented at the Annual Meeting of the Southeastern Association for the Education of Teachers in Science, Kennesaw.
• Sadler, T.D. (2004). Informal reasoning regarding socioscientific issues: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching, 41(5), 513–536.
• Sadler, T. D., Chambers, F. W. and Zeidler, D. L. (2002).Investigating the crossroads of socioscientific issues, the nature of science, and critical thinking. Paper presented at Association for Research in Science Teaching, New Orleans, LA.
• Sadler, T. D. and Zeidler, D. L. (2009). Scientific literacy, PISA, and socioscientific discourse: Assessment for progressive aims of science education. Journal of Resear- ch in Science Teaching, 46(8), 909-921.
• Saunders, K.J. and Rennie, L.J.(2013).A pedagogical model for ethical inquiry into socioscientific issues in science. Research in Science Education, 43,253–274.
• Sönmez, V.ve Alacapınar, F.G. (2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri.Anı Yayıncılık: Ankara.
• Tanışlı, D.(2013).İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının pedagojik alan bilgisi bağlamında sorgulama becerileri ve öğrenci bilgileri. Eğitim ve Bilim, 38(169),80- 95.
• Tekbıyık, A. (2016). İlişkisel tarama yöntemi.M., Metin (Ed.), İçinde Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s.99-114), Pegem Akademi: Ankara.
• Topçu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socioscientific issues scale for undergraduate students. Evaluation & Research in Education, 23(1), 51-67.
• Walker, K. A. and Zeidler, D. L. (2003).Students’ understanding of the nature of science and their reasoning on socioscientific issues: A web-based learning inquiry. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Philadelphia, PA.
• Yılmaz, Z.ve Saunders, S. (2015). Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakülte- si Dergisi, 25, 347-363.
• Zeidler, D.L. (1984). Moral issues and social policy in science education: Closing the literacygap. Science Education, 68(4), 411-419.
• Zeidler, D.L. and Keefer, M. (2003). The Role of moral reasoning and the status of soci- oscientific issues in science education. D.L. Zeidler (Ed.), In The role of moral re- asoning on socioscientific issues and discourse in science education (pp.1-7). Kluwer Academic Publishers: U.S.A.