FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞME: KESKİN SINIRLARLA AYRILABİLİR Mİ?

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 229, 545 - 566, 04.02.2021

Safiye Temel

Öz

Bu çalışmada; Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığınca ortaöğretim kurumlarında 2006-2018 yılları arasında ders kitabı olarak okutulmasına onay verilmiş ve yayımlanmış 9. sınıf kimya ders kitaplarının, fiziksel ve kimyasal değişme konularına ilişkin açıklamaları incelenmiştir. Çalışma doküman analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında 12 farklı 9. sınıf kimya ders kitabı incelenmiştir. İnceleme sonucunda adı geçen konulara ilişkin olarak ders kitaplarında yer alan bazı açıklamaların belirsizlikler içerdiği tespit edilmiştir. Çalışmada, bu tespitin gerekçeleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Değişme, Kimyasal Değişme, Ders Kitapları, Doküman İncelemesi

Kaynakça

• ALTINTAŞ, A. (2012). İlkoğretim fen ve teknoloji 6. Ankara: Lider Yayıncılık.
• ALTUN, Y. ve Tumay, H. (2013). Ortaoğretim kimya 9 ders kitabı. Ankara: Sozcu Yayıncılık.
• ALTUNKAYNAK, Y. (2016). Genel kimya laboratuvarı. Ankara: Efil Yayınevi.
• ATASOY, B., Genç, E., Kadayıfçı, H. ve Akkuş, H. (2007). 7. Sınıf öğrencilerinin fiziksel ve kimyasal değişmeler konusunu anlamalarında işbirlikli öğrenmenin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32,12-21.
• AYTAC, A., Turker, S., Bozkaya, T. ve Ucuncu, Z. (2018). Fen bilimleri 8 ders kitabı. Ankara: Tutku Yayıncılık.
• AVCI, B. A. (2018). Ortaoğretim kimya 9. sınıf ders kitabı. Ankara: Sonuc Yayınları.
• BİLENLER, A. K. (2015). Ortaoğretim kimya 9 ders kitabı. Ankara: Ada Matbaacılık Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Ş.
• BADUR, H. (2018). Ortaoğretim 9. sınıf kimya ders kitabı. Ankara: Evrensel İletişim Yayınları.
• BEISER, A. (2008). Modern fiziğin kavramları (G. Onengut, Cev.). Ankara: Akademi Yayıncılık.
• BEVAN OTT, J. ve Boerio-Goates, J. (2000). Chemical thermodynamics: Principles and applications. London, UK: Elsevier.
• BİLGİN, A. K. ve Yiğit, N. (2017). Oğrencilerin fiziksel ve kimyasal değişme kavramları ile bağlamları ilişkilendirme durumlarının incelenmesi. YYU Eğitim Fakultesi Dergisi, 14(1), 289- 319.
• BURROWS, A., Holman, J., Parsons, A., Pilling, G. ve Price, G. (2017). Chemistry 3: Introducing inorganic, organic and physical chemistry. Oxford, UK: Oxford University Press.
• BUMEN, N. T. (2006). Program geliştirmede bir donum noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
• CANSIZ AKTAŞ, M. (2019). Nitel veri toplama teknikleri. H. Ozmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yontemleri icinde (113-136), Ankara: Pegem Akademi.
• CHANG, R. ve Goldsby, K. A. (2014). Genel kimya (R. İnam ve S. Aksoy, Cev. Ed.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• CHIANG, P. ve Pan, S. (2017). Carbon dioxide mineralization and utilization. Singapore: Springer.
• CUNNINGHAM, W. A. (1935). Sulfur III. Journal of Chemical Education, 12(3), 120-124.
• CRESWELL, J. W. (2013a). Nitel araştırma yontemleri (M. Butun ve S. B. Demir, Cev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• CRESWELL, J. W. (2013b). Araştırma deseni (S. B. Demir, Cev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• CEK, N. (2016). Parcacıklar ve parcacıkların enerji kaynakları uzerinde etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(7), 1-8.
• DEMİRCİOĞLU, H., Demircioğlu, G., Ayas, A. ve Kongur, S. (2012). Onuncu sınıf oğrencilerinin fiziksel ve kimyasal değişme kavramları ile ilgili teorik ve uygulama bilgilerinin karşılaştırılması. Turk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 162-181.
• DEMİRELLİ, H. ve Kavak, N. (2011). Kimya 9 ortaoğretim ders kitabı. Ankara: Mega Yayıncılık.
• DOLU, G. ve Urek, H. (2019). Kimyasal değişim temalı etkinliklerin ozel yetenekli oğrencilerin kimyasal değişim-ışık ilişkisini kavramsal anlama duzeylerine etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(222), 33-58.
• DURSUN, M. F., Gulbay, İ., Cetin, S. ve Tek, U. (2008). Ortaoğretim kimya 9 ders kitabı. İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş.
• ERICKSON, S. (2007). Electrically conductive coatings and method of their use. United States Patent Application Publication. 5 Şubat 2019 tarihinde https://patentimages.storage.googleapis.com/a7/c5/dc/f9aa5695eb48d6/US20070029307A1.pdf adresinden alındı.
• ERTEKİN, A., Kurt, A., Demirbaş, O. ve Erkuş, S. (2018). Kimya 9 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• FEGLEY, B. Jr. (with contributions by R. Osborne) (2013). Practical chemical thermodynamics for geoscientists. USA: Academic Press (Elsevier).
• FISHBANE, P. M., Gasiorowicz, S. ve Thornton, S. T. (2003). Temel fizik (Cilt II) (Y. Cengiz, Yayına Hazırlayan). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• GARNETT, P. J., Garnett, P. M. ve Hackling, M. W. (1995). Students’ alternative conceptions in chemistry: A review of research and implications for teaching and learning. Studies in Science Education, 25, 69-95.
• GENSLER, W. J. (1970). Physical versus chemical change. Journal of Chemical Education, 47(2), 154- 155.
• GUNTUT, M., Guneş, P. ve Cetin, S. (2017). Ortaoğretim kimya 9 ders kitabı. Ankara: Saray Matbaacılık A.Ş.
• GUNTUT, M., Guneş, P. ve Cetin, S. (2018). Kimya 9 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• HEWITT, P. G., Suchocki, J. ve Hewitt, L. A. (2004). Conceptual physical science. San Francisco, CA: Pearson Addison Wesley.
• HUNT, A. (2014). Dictionary of chemistry. New York, NY: Routledge.
• KARADAŞ, A., Yaşar, I. Z. ve Kırbaşlar, F. G. (2012). 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji kitaplarında “madde ve değişim” oğrenme alanı etkinliklerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakultesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(1), 94-123.
• KINGIR, S. (2016). Ortaoğretim kimya 9 ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık.
• KIRBAŞLAR, F. G. ve İnce, E. (2010). İlkoğretim ve orta oğretim ders kitaplarında atom kavramı ve konularının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 188, 251-273.
• KIRBAŞLAR, F. G., Ozsoy-Guneş, Z., Avcı, F. ve Atalar, A. (2012). Fen ve teknoloji ders kitaplarında “madde ve değişim” oğrenme alanındaki bazı kavramların ve orneklendirmelerin incelenmesi. Hasan Ali Yucel Eğitim Fakultesi Dergisi, 18, 61-83.
• KOMİSYON (2015). Ortaoğretim kimya 9. sınıf. Ankara: Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş.
• KORKMAZ, H., Tatar, N., Kıray, S. A. ve Kibar, G. (2008). 6. sınıf fen ve teknoloji ders kitabı. Ankara: Pasifik Yayınları.
• MCMURRY, J. E., Fay, R. C. ve Robinson, J. K. (2017). Kimya I. cilt (C. Uyanık, Cev. Ed.). İstanbul: Literatur Yayıncılık.
• MEB (2000). İlkoğretim okulu fen bilgisi dersi (4, 5, 6, 7, 8. sınıf) oğretim programı. MEB Tebliğler Dergisi, 63, 2518.
• MEB (2005). İlkoğretim fen ve teknoloji dersi oğretim programı. Ankara.
• MEB (2013). İlkoğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) oğretim programı. Ankara.
• MEB (2018). Ortaoğretim kimya dersi (9., 10., 11. ve 12. sınıflar) Oğretim Programı. Ankara. 4 Ocak 2019 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=350 adresinden alındı.
• MILES, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. A. Altun ve A. Ersoy, Cev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• MILLER, C. (2016). Electrothermic compositions. United States Patent Application Publication. 2 Şubat 2019 tarihinde https://patentimages.storage.googleapis.com/77/81/84/58170d3bbbaf56/US20160302260A1.pdf adresinden alındı.
• MİLLI Eğitim Bakanlığı Olcme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Mudurluğu (2015). Devlet parasız yatılılık ve bursluluk sınavı 9. 10. 11. sınıflar. 20 Ocak 2019 tarihinde https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_06/16091404_9_10_11_sinif_a.pdf adresinden alındı.
• NAKİBOĞLU, C. ve Erol, N. (2017). Deneyimli kimya öğretmenlerinin fiziksel ve kimyasal değişimler konusunun öğretimi ile ilgili düşünceleri. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 33-45.
• NELSON, P. G. (2003). Basic chemical concepts. Chemistry Education: Research and Practice, 4, 19-24.
• NEWTON, D. E. ve Baker, L. W. (1999). Chemical elements: P-Z. X.U.L.
• OKUN, L. B. (2002). Photons, clocks, gravity and the concept of mass. Nuclear Physics B (Proc. Suppl.), 110, 151-155.
• OLCUN, M., Cilenti, K., Erdoğan, H., Olcun, M., Savcı, S. ve Akoral, N. (Komisyon) (1971). Fen ve tabiat bilgileri ilkokul kitapları 5. sınıf. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• OSYM (1990, 1992, 2003, 2004, 2005). Oğrenci secme sınavı (OSS). 12 Kasım 2019 tarihinde https://www.osym.gov.tr adresinden alındı.
• PALMER, B. ve Treagust, D. F. (1996). Physical and chemical change in textbooks: An initial view. Research in Science Education, 26(1), 129-140.
• PARKER, V. B. (1965). Thermal properties of uni-univalent electrolytes. National Standard Reference Data Series — National Bureau Standards 2 (United States Department of Commerce).
• PETRUCCI, R. H., Herring, F. G., Madura, J. D. ve Bissonnette, C. (2012). Genel kimya ilkeler ve modern uygulamalar (T. Uyar, S. Aksoy ve R. İnam, Cev. Ed.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• RAMANATHAN, E. (2005). Dictionary of chemistry. Chennai: Sura Books.
• RENNIE, R. ve Law, J. (2016). A Dictionary of chemistry. United Kingdom, UK: Oxford University Press.
• SAADI, M., Khan, B. I. ve Nosheen, G. (2015). Calcium oxide (CaO) as an energy source. American Journal of Renewable and Sustainable Energy, 1(1), 16-20.
• SARIKAYA, Y. (1997). Fizikokimya. Ankara: Gazi Buro Kitabevi.
• SERWAY, R. A. (1996). Fen ve muhendislik icin fizik (K. Colakoğlu, Cev. Ed.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• SHARMA, N. P. (1998). Dictionary of chemistry. New Delhi: Gyan Publishing House.
• STIMOLA, A. (2007). Sulfur understanding the elements of the periodic table. NY: The Rosen Publishing Group, Inc.
• UMLAND, J. B. (1993). General chemistry. St. Paul, MN: West Publishing Company.
• URBONAITE, S. (2008). Synthesis and characterisation of carbide derived carbons. Department of Physical, Inorganic and Structural Chemistry, (Doctoral Thesis) Stockholm University.
• WHITTEN, K. W., Davis, R. E., Peck, M. L. ve Stanley, G. G. (2014). Kimya (M. Tufekci, S. Karabocek, S. Karslıoğlu ve A. Demirbaş, Cev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• VAROL, S., Davraz, A. ve Varol, E. (2008). Yeraltı suyu kimyası ve sağlığa etkisinin tıbbi jeoloji acısından değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(4), 351-356.
• YETKİN, C., Gulbay, İ. ve Cetin, S. (2006). Ortaoğretim kimya 9 ders kitabı. Ankara: Ajans Turk A.Ş.
• YOUNG, H. D. ve Freedman, R. A. (Ford, A. L., Yardımcı Yazar) (2010). Sears ve Zemansky’nin universite fiziği (Cilt II) (H. Unlu, Cev. Ed.). İstanbul: Pearson Education Yayıncılık.
• YILMAZ, M., Kara, İ. H., Poyraz, B. ve Mayda, A. S., (2014). Konuralp beldesinde icme sularının elementer analizi ve icerdiği ağır metaller: şebeke suyu, doğal kaynak suyu ve zemzem suyunun karşılaştırılması. Konuralp Tıp Dergisi, 6(3), 54-58.
• YURDABAKAN, İ. (2012). Bloom’un revize edilen taksonomisinin eğitimde olcme ve değerlendirmeye etkileri. Gaziantep Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 327-348.
• URL-1: https://chem.libretexts.org/Courses/Howard_University/General_Chemistry%3A_ An_Atoms_First_Approach/Unit_4%3A__Thermochemistry/09%3A_Thermochemistry/ Chapter_9.05%3A_Enthalpies_of_Solution
• http://eng.harran.edu.tr/~hbulut/termodinamiktablo.pdf
• https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/23618813#section=Top