MAĞDURLARA YÖNELİK FARKINDALIK ÖLÇEĞİNİN (MAFÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE MAĞDURLARLA ÇALIŞABİLECEK ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDE UYGULANMASI

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 230, 581 - 604, 04.05.2021

Burak Miraç Gönültaş

https://doi.org/10.37669/milliegitim.691631

Öz

Mağdurlar, maruz kaldıkları bir takım kalıp-yargısal algılar ve önyargılar nedeniyle dışlanma riskiyle karşı karşıyadırlar ve bu durum onların haklarının ihlal edilmesinde önemli bir etkendir. Çünkü gerekli yaklaşım ve müdahaleler yapılmadığında ya da yanlış yapıldığında mağdurlarda ikincil mağduriyetlere sebep olunabilmektedir. Bu amaçla alanda çalışan ve çalışma potansiyeli olan profesyonellere yönelik mağdurlara yönelik önyargı, kalıp-yargı ve farkındalık düzeyini ölçen MAFÖ geliştirilmiş, geçerliği ve güvenirliği test edilmiş ve uygulanmıştır(n=270). Neticede, mağdurlara yönelik algı ve farkındalıkları belirleyen iki önemli etken cinsiyet ve mağdurlara yönelik ders, seminer vs. bir etkinliğe katılmış olmaktır. Kadınlar erkeklere göre daha olumlu algılara ve daha yüksek farkındalığa sahiptir. Mağdurlara yönelik ders almak ya da seminere vs. katılmak, farkındalığı arttırmakta, farkındalığı artan öğrencilerin ise önyargılı algıları azalmaktadır. Ancak farkındalık artarken, kalıp-yargısal algılarda artış olduğu görülmüştür. Mağdurlara yönelik birtakım etkinliklerin özellikle mağdurla çalışma potansiyeli olan sosyal hizmet, psikoloji, sosyoloji, eğitim bilimleri vs. gibi alanlarda arttırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

mağdur, önyargı, farkındalık, ölçek, adli sosyal hizmet

Kaynakça

• AKIN-BAYRAMLIK, Hacer ve ULUĞ, Feyzi (2019). “Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri Ile Damgalama Davranışları Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi”, Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, Kış 6, ss. 4-17. ASICI, Esra ve KARACA, Rengin (2018). “Tepki Stratejileri Ölçeği’nin (TSÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması”, İnsan Bilimleri Dergisi, Yaz 15, ss.1608- 1622. BIRDOĞAN, Sevilay ve BERKSUN, Oğuz (2002). “Tıp Fakültesi 1. Sınıf Ve 6. Sınıf Öğrencilerinde Psikiyatrik Hastaya Yönelik Tutumlar”, Kriz, Bahar 10, ss.1-7. BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2002). Handbook of Data Analysis for Social Sciences, Pegem Yayınları, Ankara. CAMPBELL, Rebecca ve JOHNSON, Camille (1997). “Police Officers’ Perceptions Of Rape: Is There Consistency Between State Law And Individual Beliefs?”, Journal of Interpersonal Violence, Bahar 12, ss.255–274. ÇAM, Olcay ve ARABACI, Leyla (2014). “Bölge Psikiyatri Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerin Ruhsal Hastalıklara Yönelik Inançları Ve Etkileyen Faktörler”, Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Science, Kış 6, ss.13-25. ÇAM, Olcay ve BILGE, Ayşe (2007). “Ruh Hastaliğina Yönelik Inanç Ve Tutumlar”. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Yaz 8, ss.215- 223. ERKUŞ, Adnan (2014). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I: Temel Kavramlar ve İşlemler, Pegem Yayınları, Ankara. FIELD, Andy (2000). Discovering Statistics using SPSS for Windows, Sage Publications, London. GEORGE,William ve MARTINEZ, Lorraine (2002). “Victim Blaming In Rape: Effects Of Victim And Perpetrator Race, Type Of Rape, And Participant Racism”, Psychology of Women Quarterly, Kış 26, ss.110-119. GÖNÜLTAŞ, Burak Miraç, ÖZTÜRK, Meral, ZEYREK-RIOS, Emek Yüce, KANAK, Mehmet ve DEMIR, Ecem (2019). “Perceptions Toward Criminals Scale: The Reliability And Validity Analyses”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, Yaz 20, ss. 41-47. HAIR, Joseph, ANDERSON, Rolph, TAHTAM, Ronald ve BLACK, William (1998). Multivariate Data Analysis, Prentice Hall International, USA. İLHAN, Mustafa ve ÇETIN, Bayram (2016). “LISREL ve AMOS Programları Kullanılarak Gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli [YEM] Analizlerine İlişkin Sonuçların Karşılaştırılması”, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, Bahar 5, ss.26–42. JIMENEZ, Jorge ve ABREU, Jose (2003). “Race And Sex Effects On Attitudinal Perceptions Of Acquaintance Rape”, Journal of Counseling Psychology, Bahar 50, ss. 252-256. KARASAR, Niyazi (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel, Ankara. LINK, Bruce ve PHELAN, Jo (2001). “Conceptualizing Stigma”, Annual Review Of Sociology, Kış 27, ss. 363-385. MENNICKE, Annelise, ANDERSON, Delanoy, OEHME, Karen ve KENNEDY, Stephanie (2014). “Law Enforcement Officers' Perception Of Rape And Rape Victims: A Multimethod Study”, Violence and Victims, Mayıs 29, ss. 814–827. MUTHEN, Linda ve MUTHEN, Bengt (2002). “How To Use A Monte Carlo Study To Decide On Sample Size And Determine Power”, Structural Equation Modeling, Nisan 9, ss. 599–620. NAGEL, Barbara, MATSUO, Hisako, MCINTYRE, Kevin ve MORRISON, Nancy (2005). “Attitudes Toward Victims Of Rape: Effects Of Gender, Race, Religion, And Social Class”. Journal of Interpersonal Violence, Eylül 20, ss. 725–737. OBAN, Gül ve KÜÇÜK, Leyla (2012). “Lise Öğrencilerinde Şizofreniye Yönelik Bilgilendirme Eğitiminin Sosyal Mesafe Ve Tutuma Etkisi”. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, Bahar 9, ss.35-41. ÖZDEMIR, Pınar (2020). Mağdur Hakları Daire Başkanlığı Ve Sosyal Hizmet Mesleğinin Rolü. İçinde (D. Yücel ve M.B. Gönültaş, Ed.), Adli Sosyal Hizmet, Yaklaşım Ve Müdahale Içinde (ss.340-356), Nobel Yayınevi, Ankara. ÖZMEN, Sümeyye ve ERDEM, Ramazan (2018). “Damgalanmanın Kavramsal Çerçevesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Kış 23, ss.185-208. PAGE, Amy (2007). “Behind the blue line: Investigating police officers’ attitudes toward rape”, Journal of Police and Criminal Psychology, Kış 22, ss.22–32. PEKDOĞAN, Serpil (2016). “Annelerin Istismar Potansiyellerinin Bazı Değişkenler Açısından Incelenmesi”. Ege Eğitim Dergisi, Bahar 17, ss. 425 – 441. SCHUMACKER, Randall (2006). “Teacher's Corner: Conducting Specification Searches With Amos”. Structural Equation Modeling, Kış 13, ss. 118-129. TAVŞANCIL, Ezel (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayınevi, Ankara. TEZBAŞARAN, Ata (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara. UNITED NATIONS OFFICE FOR DRUG CONTROL AND CRIME PREVENTION (1999). Handbook on Justice for Victims on the Use and Application of the Declaration of Basic Principles of Justice for Victims of Crime and Abuse of Power. United Nations, New York. WARD, Collaen (1988). “The Attitudes Toward Rape Victims Scale”. Psychology Of Women Quarterly, Kış 12, ss. 127-146. YAMAN, Erkan ve GÜNGÖR, Halime (2013). “Damgalama (Stigma) Ölçeğinin Geliştirilmesi, Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması”, Değerler Eğitimi Dergisi, Kasım 25, ss. 251-270.