“MÜLTECİ ÖĞRENCİLER KANADI KIRIK KUŞLAR GİBİDİR”: ÖĞRETMEN ADAYLARININ MÜLTECİ ÖĞRENCİ ALGILARI

Yıl 2021, TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA GÖÇMEN EĞİTİMİ, 221 - 247, 22.12.2021

Durmuş Burak Zeynel Amaç

https://doi.org/10.37669/milliegitim.955233

Cited By: 5

Öz

Son yıllarda başta Suriyeliler olmak üzere milyonlarca insan mülteci olarak yaşamlarını Türkiye’de devam ettirmek durumunda kalmıştır. Mültecilerin pek çok ihtiyacı gibi eğitimleri de karşılanmakta, mülteci öğrenciler Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki okullarda Türk öğretmenler tarafından eğitilmektedir. Bu yeni durumu yönetebilecek öğretmenlerin yetiştirilmesi oldukça önemlidir. Öğretmen adaylarına bu yeni durumu yönetebilecek yeterlilikleri kazandırmak için öncelikle mülteci öğrencilerle ilgili algılarının belirlenmesi gerekmektedir. Zira öğretmen adaylarının mülteci öğrencilere yönelik algıları, bu öğrencilere karşı yaklaşımlarını belirleyen önemli bir göstergedir. Bu araştırmanın amacı metaforlar aracılığıyla öğretmen adaylarının mülteci öğrenci kavramı hakkındaki algılarını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışma nitel araştırma yaklaşımda fenomenoloji araştırması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Güneydoğu Doğu Anadolu Bölgesindeki bir üniversitenin eğitim fakültesinde farklı bölümlerde öğrenim gören 132 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırma verileri “Mülteci öğrenci … gibidir/benzer. Çünkü…” sorularının yer aldığı bir form kullanılarak elde edilmiştir. Veriler, fenomenolojik analiz yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Analizler sonucunda öğretmen adaylarının mülteci öğrenciler konusunda 86 geçerli metafor ürettiği belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının ürettiği metaforların “Dezavantajlı Bir Grup Olarak Mülteci Öğrenciler”, “Fırsat Eğitimi Olarak Mülteci Öğrenciler”, “Sorun Olarak Mülteci Öğrenciler” ve “Geçici Bir Durum Olarak Mülteci Öğrenciler” temaları altında toplandığı saptanmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının mülteci öğrencilere karşı algılarının çoğunlukla olumlu olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçlarından yola çıkarak öğretmen ve mülteci eğitimi bağlamında öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

mülteci öğrenci, öğretmen adayı, metafor

Teşekkür

Sayın editörüm, bulunduğumuz il itibariyle mülteci eğitimi, mülteci öğrencilerle ilgili çalışmalar yapmaktayız. Bu çalışmamız 2019 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Ancak süreç içerisinde kişisel nedenlerden ötürü değerlendirememiştik, özel sayınızda ülkemiz ve dünya için önemli bir mülteci eğitimi konusunu işlemeniz, unutulan ve göz ardı edilen bir olgunun farkındalığını artıracaktır. Böyle bir platformda bize sağladığınız fırsat için teşekkür eder, sağlıklı ve güzel günler dilerim.

Kaynakça

• Akar, H. ve Yıldırım, A. (2009). Change in teacher candidates' metaphorical images about classroom management in a social constructivist learning environment, Teaching in Higher Education, 14(4), 401-415. https://doi.org/10.1080/13562510903050152
• Akyol, C. ve Kızıltan, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin metaforları. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 937-961.
• Altun, S. A. ve Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “eğitim” kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(3), 328-354.
• Amaç, Z. (2021). Kapsayıcı eğitim ve ilkokul öğretmenleri: Sistematik bir inceleme. Electronic Journal of Education Sciences, 10(19), 74-97.
• Amaç, Z. ve Yaşar, M. R. (2018). İlk ve ortaokullardaki Suriyeli öğrencilerin eğitimi: Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerine sistematik bir inceleme. The Journal of Academic Social Science, 85, 417-434. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.14519
• Atik, A. D. (2020). Pre-service science teachers’ perception of distance education: A metaphor analysis. International Journal of Scholars in Education, 3(2), 148-170.
• Birleşmiş Milletler Cenevre Sözleşmesi. (1951). Mültecilerin hukuki durumuna dair sözleşme. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/179-199.pdf
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR). (2019). Left behind refugee education in crisis. https://www.unhcr.org/education.html
• Boyacı, A. ve Öz, Y. (2019). Refugee education policies. In Information Resources Management Association (Ed.) Immigration and the current social, political, and economic climate: Breakthrough in research and practice. IGI Global.
• Buchanan, J. (2015). Metaphors as two-way mirrors: Illuminating pre-service to in-service teacher identity development. Australian Journal of Teacher Education, 40(10), 33-50. http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2015v40n10.3
• Casebeer, D. (2015). Mapping preservice teachers’ metaphors of teaching and learning. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research,12(3), 13-23.
• Ciğerci, F. M. ve Güngör, F. (2016). The problems encountered by the foreign primary school students from the perspective of classroom teachers (Bilecik sampling). Journal of Education and Future, 10, 137-164.
• Çifçi, T., Arseven, İ., Yıldız, A. ve Orhan, A. (2020). Mülteci öğrencilerin eğitiminde yaşanılan sorunlar: Sivas ili örneği. Turkish Studies - Social Sciences, 15(3), 1033–1057.
• Dryden-Peterson, S. (2015). The educational experiences of refugee children in countries of first asylum. Washington, DC: Migration Policy Institute. Erişim adresi: http://www.migrationpolicy. org/research/educational-experiences-refugee-children-countries-first-asylum
• Dryden-Peterson, S. (2017). Refugee education: education for an unknowable future. Curriculum Inquiry 47(1), 14–24. https://doi.org/10.1080/03626784.2016.1255935
• Durmuş, E. ve Baş, K. (2016, 28-30 Nisan). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mülteci kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analiz edilmesi [Sözlü bildiri]. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu (USBES2016), Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ekici, G. ve Akdeniz, H. (2018). Öğretmen adaylarının “sınıfta disiplin sağlamak” kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 26-37. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1854
• Eminoğlu, N. ve Eminoğlu, M. F. (2020). Suriyeli mülteci öğrenci, okul ve öğretmen algılarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(1), 387-399.
• Er, A. R. ve Bayındır, N. (2015). Pedagogical approaches of elementary teachers for primary refugee children. International Journal of Social and Educational Sciences, 2(4), 175-185.
• Gosselin, C. ve Meixner, E. (2015). Blank canvas and glass ceiling: Using visual metaphors and narratives to examine preservice teacher development, Multicultural Perspectives, 17(2), 73-80. https://doi.org/10.1080/15210960.2015.1022445
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM). (2021a, 9 Haziran). Geçici koruma kapsamında bulunan Suriyelilerin yaş ve cinsiyet dağılımı. Erişim adresi: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM). (2021b, 9 Haziran). İkamet izinleri. https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri
• Güler, G., Akgün, L., Öcal, M. F. ve Doruk, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 25-29.
• Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 126-141.
• Gürgan, U. (2019). Metaphorical perceptions of school administrators who have Syrian students about themselves. In İ. B. Kanlı (Ed.), Strategic perspectives on sustainable development and migration ıssues in Turkey and abroad (pp. 133-151). Cambridge Scholars Publishing.
• Hamilton, E. R. (2016). Picture this: Multimodal representations of prospective teachers' metaphors about teachers and teaching. Teaching and Teacher Education, 55, 33-44. https://doi.org/10.1016/j.tate.2015.12.007
• İbret, B., Recepoğlu, E., Karasu Avcı, E., ve Recepoğlu, S. (2018). Öğretmen adaylarının “demokrasi” kavramına yönelik metafor algıları. Journal of History Culture and Art Research, 7(5), 421-441. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i5.1763
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.
• Kanu, Y. (2008). Educational needs and barriers for African refugee students in Manitoba. Canadian Journal of Education. 31(4), 915-940.
• Kara, Ö. T., Yiğit, A. ve Ağırman, F. (2016). Çukurova üniversitesi Türkçe öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin Suriyeli mülteci kavramına ilişkin algılarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(4), 945-961.
• Keskin, S. C., Karaloğlu, İ., Tufan, S., Karatepe, Ö. ve Keskin, Y. (2019). Perception of migration in the metaphors of 6th, 7th and 8th-grade students in Turkey. Universal Journal of Educational Research, 7(5), 1319-1332. https://doi.org/10.13189/ujer.2019.070517
• Kılınç, F. E., Karayel, F. ve Koyuncu, M. (2018). Türk ve Suriyeli çocukların göç kavramına ilişkin metaforlarının belirlenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40/2), 37-54.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Çev. G. Y. Demir). Paradigma Yayınları.
• Marchant, G. J. (1992). A teacher is like a …: Using simile lists to explore personal metaphors, Language and Education, 6(1), 33-45. https://doi.org/10.1080/09500789209541323
• Mellado, L, Montaña, J. L., Luengo, M. R. ve Bermejo, M. L. (2018). Evolution of the personal teaching models of prospective secondary school science teachers as expressed through metaphors. Cultural Study of Science Education, 13, 957-982. https://doi.org/10.1007/s11422-018-9856-2
• Miles, M. B. ve Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2021, 10 Mayıs). Göç ve acil durumlarda eğitim daire başkanlığı Mayıs internet bülteni. http://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_05/21110500 _MayYs2021_internet_bulteni_.pdf
• Özbaş, M. (2014). İlköğretim okulu yöneticilerinin aile memnuniyetini karşılama düzeyine ilişkin veli görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 243-258.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2006). Functions of metaphor in teaching and teacher education: A review essay. Teaching Education, 17(4), 299-315. https://doi.org/10.1080/10476210601017386
• Saban, A. (2010). Prospective teachers' metaphorical conceptualizations of learner. Teaching and Teacher Education 26(2), 290-305. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2009.03.017
• Sağlam, H. İ. ve İlksen Kanbur, N. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
• Seferoğlu, G., Korkmazgil, S. ve Ölçü, Z. (2009). Gaining insights into teachers' ways of thinking via metaphors. Educational Studies, 35(3), 323-335. https://doi.org/10.1080/03055690802648135
• Shaw, D. M. ve Mahlios, M. (2011). Literacy metaphors of pre-service teachers: Do they change after instruction? Which metaphors are stable? How do they connect to theories? Journal of Education for Teaching, 37(1), 77-92. https://doi.org/10.1080/02607476.2011.538274
• Sözer, Y. ve Aydın, M. (2020). Nitel veri toplama teknikleri ve nitel veri analizi süreci. B. Oral ve A. Çoban (Ed.). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 249-283). Pegem Akademi.
• Taşkaya, S. M. ve Ersoy, G. (2016). Suriyeli sığınmacılara Türkçe öğretiminde sınıf öğretmenlerinin uygulamaları. Çukurova Araştırmaları Dergisi, 2(1), 130-138.
• Taze, H. K. ve Aktın, K. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mülteci kavramına yönelik metaforları. A. Solak (Ed.). Şiddet ve sosyal travmalar içinde (s. 69-102). HEGEM Yayınları.
• Tezcan, G. (2019). The pre-service teachers' metaphorical perceptions about Syrian asylum seekers' children. International Journal of Progressive Education, 15(2), 9-29. https://doi.org/10.29329/ijpe.2019.189.2
• Torun, F. ve Demirtaş, Ç. (2018). Medyada yer alan haberlerin öğretmen adaylarının Suriyelilere yönelik algılarına etkisinin incelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 1211-1226. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies
• Turan, M., Yıldırım, E. ve Tıkman, F. (2016). Öğretmen adaylarının eğitim ve bazı temel kavramlara ilişkin metaforik algıları. Education Sciences (NWSAES), 11(4), 217-242. https://doi.org/10.12739/NWSA.2016.11.4.1C0663
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2019). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr
• Uzun, Z. ve Özcan, E. (2017). Sosyoloji lisans öğrencilerinin Suriyeli sığınmacı ve mülteciler hakkındaki metaforik algıları. Journal of Human Sciences, 14(3), 2925-2948. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i3.4829
• Yaşar, M. R. ve Amac, Z. (2018). Teaching Syrian students in Turkish schools: Experiences of teachers. Sustainable Multilingualism, 13, 232-244. https://doi.org/10.2478/sm-2018-0019
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. bs.). Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakul, A. ve Tok, T. N. (2018). Öğretmen gözüyle mülteci/göçmen öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 46-58.